Европа
Одбележување 150 години од првата Женевска конвенција
Пред 150 години на овој ден беше усвоена првата Женевска конвенција за подобрување на условите на повредените и болните во воени судири на копно, втемелувајќи ја на тој начин во меѓународното право идејата дека, дури и во време на војна, мора да биде загарантиран одреден минимален степен на хуманост. Швајцарија и Меѓународниот комитет на Црвениот крст (МКЦК), кои во тоа време заеднички помогнаа да се обезбеди прифаќање на меѓународното хуманитарно право во светски рамки, сега повикуваат на подоследно придржување кон овој принцип, во недостиг на ефективни механизми за негова примена низ светот.
Денешните војни немаат многу заеднички работи со битките од 19 век. Од јасно дефинирани бојни полиња борбите постепено се префрлија на населени простори. Традиционалната војна помеѓу армииите на завојуваните држави стана исклучок, додека немеѓународните конфликти станаа правило. Денес цивилите се главните жртви од вооружените конфликти.
Меѓународното хуманитарно право се прилагоди кон оваа промена. Потресени од разорноста и страдањата од Втората светска војна, државите во четирите Женевски конвенции од 1949 година договорија опсежна заштита за оние лица кои не учествуваат или повеќе не учествуваат во непријателствата – повредени и болни војници, воени затвореници и цивили. Оваа основа на меѓународното хуманитарно право во 1977 и 2005 година беше проширена со три дополнителни протоколи. Употребата на одреден вид оружје, како биолошко или хемиско оружје, касетни бомби и противпешадиски мини е нашироко забранета. Законот постави ограничувања за да ги заштити најранливите лица од бруталноста на војната. Неговата имплементација исто така доживеа одреден напредок, на пример, при обуката на војници или при гонењето на најголемите воени злосторства, а особено благодарение на основањето на Меѓународниот кривичен суд (МКС).
И покрај тоа, секојдневно добиваме ужасни известувања и слики од светот кои сведочат за невидени страдања во вооружените конфликти. Премногу често овие страдања се резултат на сериозни кршења на меѓународното хуманитарно право, во чија основа лежи нашиот колективен неуспех. Во Членот 1 кој им е заеднички на сите четири Женевски конвенции од 1949 година државите се договорија „во секакви услови да ги почитуваат и да го загарантираат почитувањето“ на овие Конвенции. Сепак досега не успеаја себеси да си ги обезбедат ресурсите потребни за одржување на нивните ветувања. Меѓународното хуманитарно право од неговите зачетоци има недостаток на механизми за осигурување на ефективно придржување кон него. Често овој недостаток значи смрт и пустош за лицата погодени од војна.
Принципите на меѓународното хуманитарно право имаат универзална важност. Сепак, нивното опстојување не е засекогаш загарантирано и бара постојан напор. Правото кое постојано се крши, без тоа да предизвика јасна реакција, ризикува да ја изгуби својата важност со текот на времето. Последиците за жртвите на вооружените конфликти кои би настанале не можат ниту да се замислат.
Затоа Швајцарија и МКЦК од 2012 година водат разговори со сите земји за да се изнајде најдобриот начин да се подобри почитувањето на меѓународното право. Нивната работа се базира на мандатот доделен од страна на 31-та Меѓународна конференција за Црвениот крст и Црвената полумесечина. Тие се убедени дека на државите им е потребен форум кадешто заеднички ќе можат да одлучуваат за мерките потребни за да се постигне поголемо почитување на меѓународното хуманитарно право. Тие треба да имаат редовни и систематски дискусии за тоа како ги исполнуваат своите обврски. Форумот би им помогнал на државите постепено да добијат општа слика за тоа како се исполнуваат овие обврски и како се пристапува кон предизвиците што произлегуваат. Врз оваа основа конечно државите ќе можат да преземат чекори за зајакнување на примената на законот, на пример, помагајќи си меѓусебно за развивање на вештините и капацитетите потребни за исполнување на нивните обврски. Тие исто така би можелемеѓусебно да се информираат за новостите и да разменуваат мислења за најефективните мерки за справување со оваа често комплексна задача.
Форумот на држави исто така би создал услови потребни да се гарантира дека новите форми на војување (како, на пример, новата технологија на оружје) ќе бидат диктирани од законот, а не обратно. За тоа е потребен редовен дијалог за актуелните прашања од областа на меѓународното хуманитарно право. Исто така е важно државите да располагаат со соодветен инструмент за одговор на сериозни кршења на меѓународното хуманитарно право, за превенција на такви кривични дела во иднина и за заштита на цивилното население од понатамошно страдање. Особено би бил соодветен механизам за истражување на причините на овие прекршувања.
Во согласност со нивниот мандат Швајцарија и МКЦК ќе достават конкретни препораки за основање на таков форум на 32-та Меѓународна конференција на Црвениот крст и Црвената полумесечина којашто ќе се одржи во Женева кон крајот на 2015 година. Во таа прилика државите ќе одлучат какви чекори ќе бидат преземени.
Од усвојувањето на првата Женевска конвенција пред 150 години меѓународното хуманитарно право стана централен столб на меѓународното право. Конечно, неговите одредби служат за зачувување на нашата суштинска карактеристика како човечки суштества: нашата хуманост. Тоа е неотповикливо право. Се заснова на вербата изградена низ вековите и во сите наши култури, според која е неопходно да се утврдат правила, ако сакаме да спречиме војните да се претворат во варварство. Нашата генерација треба да ги консолидира овие достигнувања и да создаде институционална рамка за да се осигура почитување на овие правила. Ако треба да биде целосно ефективен, на законот му се потребни соодветни иунструменти. Никогаш во историјата на човештвото не сме биле поблиску до решение како денеска. Нам ни останува да ја искористиме приликата.
Автори:
Дидие Буркхалтер – Претседател на Швајцарската Конфедерација
Петер Маурер – Претседател на Меѓународниот комитет на Црвениот Крст (МКЦК)
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
(Видео) Украинците: Го нападнавме рускиот нафтовод „Дружба“
Во понеделникот, уште една експлозија го потресе рускиот нафтовод „Дружба“, потврдија извори од украинското воено разузнавање (ХУР) за „Киев пост“. Нападот наводно се случил во близина на селото Казински Виселки на делницата Таганрог-Липецк од нафтоводот, а бил предизвикан од далечински активирана експлозивна направа, објави „Киев пост“.
Службеник на ХУР, запознаен со операцијата, објасни дека уредот бил опремен и со запаливи смеси за интензивирање на пожарот. Кратко по силната експлозија, локалните жители пријавиле блесоци на светлина, а за неколку минути, видеа и пораки се појавија на регионалните социјални мрежи.
On December 1, the “Druzhba” oil pipeline was blown up in Russia.https://t.co/eX9LDzjS4s pic.twitter.com/hUj2l39ycb
— Babel.ua: Ukraine at war (@UaBabel) December 3, 2025
Нафтоводот „Дружба“, еден од најголемите во светот, е клучен за транспорт на руска сурова нафта до неколку земји од Европската Унија. И покрај санкциите, делови од нафтоводот остануваат оперативни, дозволувајќи ѝ на Москва да генерира милијарди приходи за да ја поддржи својата воена кампања во Украина.
Извештајот за нападот доаѓа во време кога Киев ја засилува својата кампања против руската нафтена инфраструктура. Во последните недели, танкери за нафта кои се обидуваат да ги избегнат санкциите беа цел и во Црното Море. Разузнавачки извор изјави дека нападите врз руската нафтена инфраструктура ќе продолжат сè додека таа ги финансира воените напори на Москва.
💥 Russia: Unecha oil pumping station in Bryansk region struck again by Ukraine. Annual pumping capacity of 60 million tons of crude oil, critical hub on the Druzhba pipeline that goes to Europe.
No more Russian blood oil for Hungary and Slovakia. pic.twitter.com/MgFOmiPOtM— Igor Sushko (@igorsushko) August 21, 2025
„Руската нафтена мрежа, која ја финансира државата агресор и нејзиниот воено-индустриски комплекс, ќе продолжи да гори сè додека непријателот не престане да ја напаѓа Украина“, рече лице запознаено со операцијата.
Ова не е прв напад врз овој стратешки важен нафтовод. На 22 август, Украина ја нападна најголемата руска пумпна станица за нафта во рамките на системот „Дружба“, која се наоѓа во градот Унеча во Брјанската област. Унеча, која се наоѓа на четириесет километри од украинската граница, е најголемиот центар на системот „Дружба“ и игра клучна улога во снабдувањето на рускиот воено-индустриски комплекс.
Европа
(Видео) Експлозии во Чеченија: уништена базата на единицата „Ахмат“, погодена зграда на ФСБ
Во пресрет на мировните преговори во Москва вчера, украински беспилотни летала нападнаа база на руските специјални сили и зграда на разузнавачката служба ФСБ во Чеченија. Базата на единицата „Ахмат“ во Гудермес беше потресена од силна експлозија вчераутро, а снимките кружеа на интернет и покажуваа густ чад и пламен како се извишуваат над комплексот.
Елитната паравоена сила „Ахмат“ е лично лојална на лидерот на Чеченската Република, Рамзан Кадиров, и е вклучена во борбите на фронтовските линии во Украина, вклучително и во Харков и во Донецк.
🔥 A military base of one of the Akhmat units in Gudermes, Chechnya, was attacked.
💥 Also, FSB building in Achkhoy-Martan, Chechnya, was attacked. pic.twitter.com/DviFjx51d4
— MAKS 25 🇺🇦👀 (@Maks_NAFO_FELLA) December 2, 2025
Во одделен инцидент дрон ја оштети и канцеларијата на ФСБ во Ачка-Мартан, а фотографиите на социјалните мрежи покажуваат скршени прозорци и остатоци надвор од зградата. Нападнат е и танкер под руско знаме што превезувал сончогледово масло од Русија до Грузија, што е четвртиот ваков инцидент покрај турскиот брег за една недела. Украина официјално не ја презеде одговорноста за ниеден од нападите, објавува „Телеграф“.
Во меѓувреме, руска балистичка ракета погоди индустриска зона во реката Днепар во источна Украина во понеделникот, при што загинаа четири лица, а 40 беа ранети, според локалните власти.
🚨🇷🇺—Also happening yesterday, there was a strike on the military base of one of the divisions of Akhmat in Gudermes, Republic of Chechnya, Russia. (seen in the video below).
On the same day there was a strike on an FSB office in Achkhoy-Martanovsky district of the Republic of… pic.twitter.com/FTibpo02w8
— 🇷🇺 Vanguard-Veritas🇨🇦 (@RussCan91) December 3, 2025
Нападите се случуваат во време на засилени дипломатски напори предводени од САД за наоѓање мирно решение. Стив Виткоф, специјалниот претставник на Доналд Трамп, пристигна во Москва вчера на неговата шеста средба со Владимир Путин оваа година. Во исто време, украинскиот претседател Володимир Зеленски е во прва посета на Ирска по средбата со францускиот претседател Емануел Макрон во обид да обезбеди дополнителна поддршка од европските сојузници.
Европа
Поранешната портпаролка на Зеленски: Јермак е многу опасен, се плашам
Јулија Мендел, поранешна портпаролка на украинскиот претседател Володимир Зеленски, го опиша поранешниот шеф на претседателскиот кабинет, Андриј Јермак, како многу опасна личност и рече дека се плаши за својот живот поради него.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски го отпушти Јермак, кој се сметаше за втора највлијателна личност во земјата, минатиот петок. Јермак остана без работа откога антикорупциските власти извршија рација во неговиот дом под сомнение за проневера во државната компанија „Енергоатом“, случај што ја преокупира украинската јавност со недели.
„Во моментот, додека го кажувам ова, исплашена сум и секој ден се молам и му благодарам на бога што сум жива бидејќи Андриј е многу опасна личност. Тој е многу опасна личност. И оние што го познаваат ќе разберат“, изјави Мендел за Радио Слободна Европа.
„Тој има влијание врз спроведувањето на законот“
Кога ја прашаа од што точно се плаши, Мендел одговори дека Јермак има многу можности, објави „Украинска правда“.
„Од основната кампања за клевета со користење политички средства, фрлање секакви обвинувања против секој што е против него, нарекувајќи ги проруски, предавници и така натаму, до фактот дека тој има одредено влијание врз спроведувањето на законот, каде што кривични случаи се отвораат од никаде“, објасни таа.
„Една службеничка, кога си заминуваше, пушеше цигара и се тресеше. Ме погледна и рече: ‘Јулија, не се третираат луѓето така’. И верувајте ми, многу луѓе си заминале така и многу животи се уништени поради Андриј“, продолжи таа.
Мендел тврди дека во 2019 година Јермак прашал еден американски политички стратег како би можел да стане претседател.
„Од 2019 година Андриј гради своја структура на моќ. Знам дека во 2019 година, Андриј Јермак, додека бил во Соединетите Американски Држави, разговарал со политички консултант и го прашал како би можел да стане претседател на својата земја. Значи, амбициите на Јермак се огромни“, тврди таа.
Таа забележала дека Јермак често го мамел претседателот искривувајќи ги информациите што му ги пренесувал на Зеленски или презентирајќи ги на начин што му бил поволен. Таа нагласила дека тој бил оној што го убедил Зеленски дека нема да се случи целосна инвазија.

