Европа
Победа на десноцентристот Соуза на претседателските избори во Португалија

На претседателските избори кои се одржаа во Португалија во неделата победи кандидатот на партиите од десницата и од центарот Марселу Ребелу де Соуза, покажуваа резултатите од гласањето, а овој резултат би требало да придонесе за задржување на политичката рамнотежа по победата на левицата на парламентарните избори во октомври.
По обработката на 99 отсто од избирачкиот материјал се чини дека Марселу Ребелу де Соуза го надминал прагот од 50 отсто од гласовите за победа уште во првиот круг. Според прелиминарните податоци на изборната комисија, за него гласале 52 отсто од излезените избирачи, при традиционално ниската излезност на претседателските избори од 48,4 отсто, малку повеќе од минатите претседателски избори во 2011 година.
Всушност, главното прашање на португалските претседателски избори беше дали ќе има втор круг, бидејќи сите анкети покажуваа уверлива победа на де Соуза, поранешен новинар и поранешен лидер на социјалдемократска партија од десниот центар. Неговиот главен ривал, Сампајо де Новуа, поранешен прв човек на Лисабонскиот универзитет, поддржан од Социјалистичката партија, според прелиминарните резултати освоил 22,8 отсто од гласовите.
Тројката кандидати, спротивно од предвидувањата во анкетите, ја заокружува поддржуваната од крајно левите сили европратеничката Мариса Матиас. Матиас, потпретседателка на партијата Европска левица, која одржува тесна соработка со шпанската Подемос и грчката Сириза, освои малку над 10 отсто од гласовите, иако анкетите ѝ го предвидуваа четвртокот место.
Вкупно на претседателските избори се кандидираа десет претенденти, што претставува рекорд кога станува збор за Португалија.
Португалскиот претседател, кој се избира со мандат од пет години, има поголеми овластувања од повеќето негови колеги по должност од другите европски демократии. Има право да стави вето на законите изгласани во парламентот, го дава мандатот и инструкциите за формирање влада, може да распише избори па и да го распушти парламентот.
Сепак, должноста на португалскиот претседател во практиката главно е церемонијална, но сега може да одигра важна улога во моментот на политичката несигурност, каква што завладеа во земјата откако на парламентарните избори пред три месеца немаше јасен победник, со овластувањата да го разреши премиерот или да го распушти парламентот..
Де Соуза вети дека како претседател ќе гради консензус, што на Португалија најверојатно ќе ѝ биде потребен во периодот кога нестабилната влада на умерените социјалисти од левиот центар, која во парламентот зависи од поддршката на партиите од крајната левица, се обидува да ги усогласи своите предизборни ветувања дека ќе ја прекине економската криза и острите мерки на штедење со намалување на буџетскиот дефицит, што ѝ го вети на Европската унија.
Повеќето политички коментатори не веруваа дека владата под водството на социјалистите ќе успее да издржи четири години, па новиот претседател би можел да одигра клучна улога или како посредник меѓу партиите или користејќи ги своите овластувања да го распушти парламентот и да распише нови избори.
Де Соуза на должноста го наследува конзервативецот Анибал Кавако Силва кој изјави дека мандатот ѝ го доверил на социјалистичката влада само затоа што уставот му брани во последните шест месеци од мандатот да распише нови парламентарни избори./крај/мф/сн
Извор: Reuters/AFP
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
Гранатирање кај најголемата нуклеарна централа во Европа, се крева црн чад; МААЕ издаде предупредување

Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) извести за ново гранатирање во близина на нуклеарната централа „Запорожје“, најголемиот таков објект во Европа под руска окупација, објавува „Киев индипендент“.
„Она што некогаш беше практично незамисливо – гранатирање или друга воена активност што се одвива во близина на големите нуклеарни објекти – стана редовна појава за време на оваа ужасна војна“, рече генералниот директор на МААЕ, Рафаел Гроси.
Набљудувачите на МААЕ на теренот видоа „црн чад што се издигаше од три блиски локации“ по гранатирањето. Раководството на централата, кое беше формирано од Русија, ѝ соопшти на агенцијата дека артилериските гранати паднале на речиси 400 метри од складиштето за дизел-гориво, што се наоѓа надвор од самата централа.
Агенцијата не ја припиша одговорноста на ниедна страна, иако Москва ја обвини Украина за нападот.
Нуклеарната централа Запорожје, која се наоѓа во окупираниот град Енергодар, произведуваше околу 20 % од електричната енергија на Украина пред руската инвазија. Руските сили ја окупираа во март 2022 година.
МААЕ со месеци предупредува за сериозните ризици од нуклеарна несреќа велејќи дека Русија ја користи централата за да изврши притисок врз Украина и нејзините меѓународни партнери. Според извештаите, московските сили стационирале војници и опрема во објектот и редовно го гранатираат околното подрачје.
Русија тврди дека електраната е нејзина сопственост како дел од нелегалната анексија на Запорошката област и наводно гради нови далноводи за да ја поврзе со сопствената енергетска мрежа.
фото: принтскрин
Европа
Главниот осомничен за исчезнувањето на Медлин Мекен излезе од затвор

Главниот осомничен за исчезнувањето на Медлин Мекен е ослободен од германски затвор, каде што издржувал казна за неповрзано кривично дело.
Кристијан Брикнер бил изнесен од затворот од својот адвокат. Не бил виден во автомобилот, но полицијата потврдила дека го напуштил затворот „Зенде“.
Брикнер бил осуден за силување постара жена во португалскиот град Праја да Луз во 2005 година и ќе носи електронска белезица за следење по неговото ослободување од затворот „Зенде“ во близина на Хановер.
48-годишниот германски државјанин никогаш не бил обвинет за никакво кривично дело поврзано со случајот на Мекен. Тој негира каква било вмешаност.
Медлин исчезнала во португалското одморалиште Праја да Луз во 2007 година. Таа и нејзините браќа и сестри биле оставени да спијат во апартманот додека родителите Кејт и Гери отишле во близок ресторан.
Исчезнувањето на Медлин стана еден од најпознатите нерешени случаи на исчезнати лица во светот.
Германските обвинители посочија докази, вклучително и податоци од мобилен телефон, што укажуваат дека Брикнер можеби бил во близина кога таа исчезнала и постојано тврдат дека тој е одговорен.
Сепак, тие не пронајдоа доволно докази за да поведат обвинение.
фото: принтскрин
Европа
(Видео) Фотографии од Трамп и Епштајн проектирани на замокот Виндзор, извршени апсења

Четири лица се уапсени откако слики од принцот Ендру, Доналд Трамп и осудениот сексуален престапник Џефри Епштајн беа проектирани на замокот Виндзор, каде што кралот Чарлс ќе го угости американскиот претседател за време на неговата државна посета на Велика Британија.
Трамп пристигна во Велика Британија доцна вчера и денес ќе биде пречекан од кралот Чарлс во замокот Виндзор, околу 40 километри западно од Лондон.
Ова ќе биде негова втора посета на Велика Британија. Неговата прва државна посета, за време на која беше примен од покојната кралица Елизабета Втора во Бакингемската палата, беше во 2019 година.
Претходно во вторникот, демонстрантите развеаја огромен транспарент со фотографија од Трамп и Епштајн во близина на замокот Виндзор, а подоцна проектираа неколку слики од нив двајца, како и од принцот Ендру, на една од кулите на замокот.
Полицијата во соопштението наведе дека четири лица се уапсени под сомнение за злонамерна комуникација по „неовластена проекција“.
Everyone Hates Elon unveils a massive Epstein/Trump banner at Windsor Castle ahead of Trump's U.K. state visit! pic.twitter.com/Z78Rpr8GcC
— Leigh Kimmins McManus (@LeighMcManus1) September 15, 2025
„Нашите службеници брзо реагираа за да ја спречат проекцијата и четири лица беа уапсени. Спроведуваме темелна истрага со нашите партнери за околностите на овој инцидент и ќе дадеме дополнителни информации кога ќе бидеме во можност да го сториме тоа“, соопшти полицијата.
„Секоја неовластена активност околу замокот Виндзор ја сфаќаме исклучително сериозно“, додаде главната началничка на замокот, Фелисити Паркер.
An awkward start to the state visit: the campaign group Led By Donkeys are projecting images of Donald Trump together with Jeffrey Epstein onto Windsor Castle: pic.twitter.com/3tNF1guBWK
— Finlay Duncan (@FinlayD) September 16, 2025
Трамп се соочува со растечки прашања за неговиот однос со покојниот милијардер и осуден сексуален престапник Епштајн.
Трамп беше пријател со Епштајн пред да стане претседател, но имаше караница со поранешниот финансиер со години пред неговата смрт во затворот.