Регион
Србија одбележува 18 години од бомбардирањето на НАТО
Воздушните напади на силите на НАТО над Србија, односно тогаш Сојузна Република Југославија, започнаа на денешен ден пред 18 години, при што за 78 дена од бомбардирањата загинаа помеѓу 1.200 и 1.500 лица, пренесува РТС.
Вкупната материјална штета на Сојузна Република Југославија беше проценета на повеќе од десетина милијарди долари, а воените загуби на НАТО, во човечки и технички персонал никогаш не беа обелоденети.
Одлуката за бомбардирање на тогашната СРЈ беше донесена за првпат без одобрување од Советот за безбедност на ОН. Наредбата на американскиот генерал Весли Кларк, тогашен командант на сојузничките сили, му беше издадена од страна на генералниот секретар на НАТО Хавиер Солана.
Кларк подоцна во книгата „Модерно војување“ напиша дека не само што планирањето на воздушните операции на НАТО против СРЈ било интензивирано кон средината на јули 1998-та, туку дека планот севкупно бил завршен кон крајот на август таа година.
СРЈ беше нападната со објаснување дека е виновна за неуспехот на преговорите во Рамбуе во Париз околу идниот статус на покраината Косово и Метохија.
Бидејќи одлуката за неприфаќање на странски трупи беше потврдена од страна на српското Собрание, која предложи силите на ОН да го надгледуваат мировното решавање на судирите на Косово, НАТО на 24-ти март 1999-та година во 19.45 часот ги започна воздушните удари преку крстосувачки ракети и авијација на повеќе подрачја во Србија и Црна Гора.
Деветнаесет земји на Алијасната започнаа со бомбардирање од бродови во Јадранот и четири воздухопловни бази во Италија. Поддршка им беше дадена и од страна на стратешки бомбардери кои полетаа од базите во западна Европа, а подоцна и од САД. Најпрво беа погодени касарните и единиците на противвоздушната одбрана на војската на СРЈ во Батајница, Младеновац, Приштина и на други места.
Скоро и да нема град во Србија кој за време на 11-те недели од нападите барем неколку пати не се нашол на метата на силите на НАТО. Во бомбардирањето биле уништени и оштетени 25 илјади станбени објекти, онеспособени 470 километри пат и 595 километри пруга. Оштетени беа 14 аеродроми, 19 болници, 20 здравствени домови, 18 детски градинки, 69 училишта, 176 споменици и 44 моста, додека 38 моста целосно разорени.
Ноќта на 23-ти април 1999-та години во два часот и шест минути по полноќ, НАТО во нападот на зградата на националната телевизија усмрти 16 работници на РТС, и тоа беше првиот случај кога една медиумска куќа беше прогласена за легитимна воена цел.
За време на бомбардирањето беа изведени 2.300 воздушни напади над 995 објекти ширум земјата, а 1.150 борбени авиони лансираа приближно 420 илјади проектили, со вкупна маса од 22 илјади тони.
НАТО лансираше 1.300 крстосувачки ракети, испорача 37 илјади „касетни бомби“, од кои загинаа 200 лица, а ранети беа стотици, и употреби забранета муниција со осиромашен ураниум.
Уништена беше третина од електроенергетскиот капацитет на земјата, бомбардирани ба две рафинерии во Панчево и Нови САД, а силите на НАТО употребија и ткн графитни бомби поради онеспособување на електроенергетскиот систем.
По повеќе дипломатски притисоци, бомбардирањето беше сопрено со потпишувањето на военотехничкиот договор во Куманово на 9-ти јуни 1999-та година, а три дена потоа започна повлекувањето на силите на СРЈ од Косово и Метохија.
Бидејќи генералниот секретар на НАТО на 10-ти јуни издаде наредба за прекин на бомбардирањето, последните проектили паднаа на подрачјето на селото Коколеч истиот ден во 13.30 часот.
Советот за безбедност на ОН истиот ден, 10-ти јуни 1999-та, ја усвои Резолуцијата 1244, а на Косово и Метохија беа испратени 37.200 војници на КФОР од 36 земји, со задача да ги чуваат мирот, безбедноста и да ги заштитат повеќето стотици илјади албански бегалци при враќањето кон своите денови, се додека не се дефинира најширокиот степен на автономност на оваа тогашна српска покраина./крај/мф/бс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Косово оди на нови избори по неуспехот да формира влада
Косово ќе оди на вонредни парламентарни избори на 28 декември 2025 година, објави претседателката Вјоса Османи, откога пропаднаа обидите во Собранието да се обезбеди мнозинство за да бидат донесени многубројни клучни акти, меѓу кои и буџетот за 2026 година.
Османи го избрала подоцнежниот датум поради технички барања и очекувањата за поголем одѕив.
Таа изрази жалење што граѓаните повторно одат на избори, но нагласи дека тоа е резултат на политичките актери, кои од февруари не успеале да формираат влада.
Земјата западна во политичка криза по парламентарните избори одржани на 9 февруари 2025 година кога ниедна од партиите не освои мнозинство од 61 глас во 120-члениот парламент.
Регион
Српскиот претседател се соочува со пријава во случајот со „снајперскиот туризам“ во 90-тите во Сараево
Хрватски истражувачки новинар поднел пријава до обвинителите во Милано против српскиот претседател Александар Вучиќ поради неговата наводна вмешаност во аферата „Сараевско сафари“, во која снајперисти од Италија и други земји наводно патувале во главниот град на Босна за да убиваат цивили за време на четиригодишната опсада на градот во 90-тите години.
Последната недела обвинителите во Милано почнале истрага насочена кон идентификација на Италијанците, кои наводно се вмешани, под обвиненија за доброволно убиство под околности – суровост и ниски побуди, пишува „Гардијан“.
Според истражителите, групи снајперски туристи наводно учествувале во масовни убиства откога плаќале големи суми пари на војници од армијата на Радован Караџиќ, поранешниот лидер на босанските Срби, кој во 2016 година е прогласен за виновен за геноцид и други злосторства против човештвото, за да бидат пренесени на ридовите околу Сараево, каде што можеле од задоволство да пукаат во населението.
Повеќе од 10.000 луѓе биле убиени во Сараево од гранатирање и снајперска огнена сила меѓу 1992 и 1996 година и тоа се смета за најдолга опсада во модерната историја по прогласувањето независност на Босна и Херцеговина од Југославија.
Снајперистите биле можеби најстрашниот аспект од животот под опсада во Сараево бидејќи неселективно ги таргетирале луѓето на улица вклучувајќи и деца.
Истрагата произлегла од правна пријава поднесена од Ецио Гавацени, писател од Милано, кој собрал докази за обвинувањата, како и од извештајот што обвинителите го добиле од поранешната градоначалничка на Сараево, Бењамина Кариќ.
Гавацени изјавил дека првично прочитал за наводните снајперски туристи во италијанскиот печат во 90-тите, но дури кога го гледал „Сараево сафари“, документарец од 2022 година на словенечкиот режисер Миран Зупанич, почнал подетаљно да истражува.
Во средата истражувачкиот новинар Домогој Маргетиќ ја поднел својата пријава против Вучиќ пред обвинителите што го водат случајот.
Како што беше објавено во Сараево, последниве денови Маргетиќ на социјалните мрежи објавил докази дека Вучиќ, тогаш млад доброволец, бил присутен на една од воените позиции во Сараево, од кои, според сведоци, странски државјани и српски ултранционалистички единици пукале и убивале цивили.
Гавацени тврдел дека „многу, многу, многу Италијанци“ наводно биле вмешани, без да наведе бројка. Тој додал: „Имаше Германци, Французи, Англичани… луѓе од сите западните земји што плаќаа големи суми пари за да бидат одведени таму и да пукаат на цивили“.
Александар Вучиќ досега нема коментар за најновите обвиненија, но шпекулации за неговото присуство на сараевското боиште кружат со години.
Во интервју за една босанска телевизија во 2021 година српскиот претседател изречно негирал дека некогаш пукал на опколениот град. Тогаш тој ги опишал обвиненијата како политичка манипулација заснована врз националистичката реторика на неговата младост и врз кревката рамнотежа на силите во регионот.
Регион
„Лукоил“ во завршна фаза на продажба на рафинеријата во Бугарија – компанијата предупредува на заштита на сопственичките права
Рускиот нафтен гигант „Лукоил“ соопшти дека е во завршна фаза од продажбата на својата имотна структура во Бугарија, вклучувајќи ја рафинеријата „Лукоил Нефтохим Бургас“ и мрежата бензински станици. Компанијата предупреди дека ќе преземе правни мерки доколку специјалниот управител назначен од бугарската влада ги повреди нејзините сопственички права.
Вашингтон на крајот на октомври воведе санкции за „Лукоил“ и „Роснефт“ со цел да го ограничи руското финансирање на војната во Украина. Рокот за завршување на трансакциите со „Lukoil International“ е продолжен до 13 декември, а за бугарските подружници до 29 април 2026 година.
Бугарската влада минатата недела именуваше специјален управител со овластувања да го продолжи работењето и, доколку е потребно, да продава удели во рафинеријата. „Лукоил“ соопшти дека очекува неговото назначување да не го попречи процесот на продажба.
Компанијата истакна дека работи со неколку потенцијални купувачи. Меѓу заинтересираните се турскиот „Cengiz Holding“, азербејџанската државна нафтена компанија SOCAR, како и казахстанскиот „Казмунајгаз“, меѓународната трговска куќа Vitol, турскиот фонд Oyak и унгарската компанија MOL. Унгарскиот премиер Виктор Орбан претходно потврди дека MOL доставил понуда.
„Лукоил“ најави дека компанијата ќе ги заштити своите легитимни интереси доколку бидат прекршени, потсетувајќи дека во Бугарија има инвестирано над 4,5 милијарди долари во последните 25 години.

