Регион
Планина што ја крие големата воена тајна на ЈНА: најголемиот подземен аеродром во Европа можеше да издржи нуклеарен напад, но имаше неславен крај

Croatia Infiltration е проект на хрватски подземни истражувачи, кои се занимаваат со истражување и документирање напуштени, неодржувани и тешко достапни објекти и локации. Тие се дел од светското движење наречено Урбек – урбано истражување локации, кои често се забранети за јавноста.
Проектот го иницира Миховил Пирнат, кој почна да објавува фотографии од напуштена архитектура пред повеќе од 14 години, а набргу му се приклучија и Јосип Ковач Левантин, Матија Пучак и Вјекослав Палиниќ.
На пошироката јавност ѝ станаа познати со објавување кратки документарни филмови за сè помалку познати објекти во Украина, Италија, Унгарија, Босна и Херцеговина, Португалија, Јапонија, а во текот на април ја објавија и втората епизода од „Инфилтрација“, во која тие истражуваат напуштен радарски објект на врвот на Плешевица во Хрватска, пишува „Јутарњи“.
„Се работи за објект на планината Плешевица, веднаш до Кореница. Во текот на годината стотици илјади луѓе и туристи ја минуваат таа планина не знаејќи дека во неа се крие еден од најголемите подземни аеродроми во Европа, ‘Жељава’, кој го истражуваме со години“, објасни Миховил.
Напуштениот радарски објект на врвот на планината е интересен бидејќи, покрај надземните радарски позиции, крие и поинтересен дел, кој е закопан длабоко во планината и заштитен од љубопитните погледи и секакви воени удари. Проектниот тим се посвети на детаљни мерења на подземниот објект за да создаде 3Д-визуализација, која ексклузивно ја објавуваат во епизода достапна на нивниот канал на „Јутуб“.
„Објектот што беше изграден на врвот беше и дел од големата комуникациска мрежа на поранешната армија на ЈНА, а можете да дознаете како изгледала таа комуникациска мрежа, за што служела и како таквата воена инфраструктура е поврзана со Медитеранските игри во Сплит во 1979 година“, вели Јосип.
Може да го издржи ударот на нуклеарна бомба
Изградбата почнла во 1958 година и траела 10 години. Овој грандиозен проект чинел 8 милијарди долари во тоа време. Подземниот аеродром имал четири влеза обезбедени со огромни армирано-бетонски врати. Пистите продолжуваат од влезот. Пистите се наоѓаат на рамнина долга 15 километри и широка пет километри.
Кога бил завршен, аеродромот „Жељава“ можел да прими 2.500 луѓе. Се состоел од посебни комори за прием и ремонт на авиони, команда, простории за пилоти, механичари и друг персонал.
Изграден во паранојата од Студената војна, „Жељава“ можел да го издржи ударот на нуклеарна бомба. На нејзиниот врв имало радар, кој можел да гледа во должина од 1.000 километри. Околу самата планина и на неа биле поставени системи за противвоздушна одбрана. Во својот врв, 60-ина авиони „миг 21“, помодерни во сопственост на ЈНА во тоа време, биле концентрирани на „Жељава“.
Со „Жељава“ беа поврзани многубројни теории на заговор: дека се користел за истражување и создавање нуклеарно оружје, дека југословенските власти и ЈНА ја спроведуваат вселенската програма.
Можеби најчудните теории на заговор велат дека ЈНА на „Жељава“ скрила НЛО, што се урнало некаде во Босна. Па дури и дека таму се кријат тела на маченички вонземјани.
„Жељава“ доживеа неславен крај, исто како и земјата што го направи. Аеродромот се користел за борбени цели помалку од една година за време на граѓанската војна, за време на распадот на Југославија.
Конечно, при повлекувањето од БиХ, ЈНА го урнала со експлозив. Од она што некогаш беше најголемата подземна база во Европа, останаа само влезовите од тунелите и пистите обраснати со трева и плевел.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Зелено светло за Бугарија – од 1 јануари 2026 година може да го воведе еврото

Во четвртокот, Бугарија доби зелено светло од лидерите на Европската Унија за воведување на еврото од 1 јануари 2026 година.
Лидерите, собрани на самитот на ЕУ во Брисел, го поддржаа предлогот на Европската комисија да ѝ се дозволи на Бугарија да стане 21-ва членка на еврозоната и да го замени левот со евро, откако веќе планираше да го стори тоа во 2024 година, но беше одбиена.
Оваа балканска земја е членка на ЕУ од 2007 година и е првата земја што може да го воведе еврото по Хрватска во 2023 година.
Европскиот парламент и Европската централна банка (ЕЦБ) сè уште треба да бидат консултирани за потребните законски измени пред Бугарите да можат да плаќаат во евра, но тие чекори се сметаат за формалност.
Бугарија, според написите во медиумите од регионот како една од најсиромашните земји на ЕУ, останува на дното на листата од 27 членки во однос на бруто домашниот производ (БДП) по глава на жител, иако стапките на раст се повисоки од другите земји.
Покрај релативно ниските и стабилни стапки на инфлација, критериумите за пристапување вклучуваат стабилност на цените, здрави јавни финансии и стабилни девизни курсеви.
Комисијата неодамна изјави дека очекува стапка на инфлација од 3,6 проценти за Бугарија оваа година и 1,8 проценти во 2026 година, што доведе до позитивен рејтинг за Софија.
Во Бугарија, воведувањето на еврото беше проследено со жестоки протести. Во февруари, националистите запалија оган пред влезот на претставништвото на ЕУ во Софија и истурија црвена боја на стаклената фасада на зградата. Тие фрлаа молотови коктели и јајца.
Минатиот месец, поддржувачите на проруските и националистичките партии демонстрираа во главниот град Софија и во други градови, барајќи левот да се задржи поради стравувањата дека еврото ќе поттикне зголемување на цените.
Противниците на еврото собраа 604.000 потписи во корист на референдум за воведување на заедничката валута, но бугарскиот парламент го отфрли референдумот двапати – во 2023 година и во мај 2025 година.
Според анкетата спроведена од бугарскиот институт Мјара кон средината на мај, повеќе од половина од сите возрасни (54,9%) се противат на воведувањето на заедничка валута во 2026 година, додека стабилна третина (34,4%) се за приклучување кон еврозоната следната година, анализираат медиумите.
Регион
(Видео) Силни ветрови, грмотевици и град: невреме ја погоди Хрватска

Силно невреме погоди неколку делови од Хрватска во четврток вечерта. Го погоди и регионот на Загреб, за кој Државниот хидрометеоролошки завод (DHMZ) издаде црвено предупредување поради исклучително опасни временски услови. Ситуацијата беше особено тешка во Бродско-посавската жупанија. Дирекцијата за цивилна заштита утрово објави дека Окружниот центар 112 во Славонски Брод добил бројни пријави од граѓани во текот на ноќта поради последиците од невремето проследено со обилни дождови и бурни ветрови.
-Во Бродско-посавската жупанија, помеѓу 00:15 и 02:45 часот, имало прекини на далноводите и прекини на трафостаниците. 2.944 корисници во некои општини останаа без електрична енергија-, се вели во соопштението. Екипите на Електра Славонски Брод веднаш излегоа на терен и работат на отстранување на дефектите, а целосно нормализирање на снабдувањето со електрична енергија се очекува во текот на утрото и попладнето.
Во пошироката област на Вуковар, граѓаните беа сведоци на многу силни ветрови, грмотевици и интензивни врнежи од дожд во текот на ноќта. „Во Вуковар имаше силен ветер, а молњите беа како луди“, опиша еден жител.
Загреб, исто така, ја почувствувал бурата, околу 3:00 часот наутро градот бил погоден од силни ветрови кои донеле обилен дожд. По краткотрајното затишје, непосредно пред 8:00 часот наутро, силен пороен дожд повторно го погоди Загреб, придружен со силни грмотевици и налети на ветер. На западот од земјата, во Истра, во некои делови беше регистриран и град.
Силната бура ја погоди и соседна Италија, каде што беа регистрирани обилни врнежи од дожд, бурен ветер и град. На социјалните мрежи кружат фотографии од големи парчиња град, кои сведочат за силата на бурата.
Регион
Запалил спирала против комарци па ја изгорел куќата во близина на Загреб

Вчера наутро во близина на Загреб избувна пожар во куќа во сопственост на 57-годишен маж, соопшти загрепската полиција.
Истрагата утврди дека пожарот најверојатно избувнал поради пад на запалена спирала од комарци што била закачена на дрвен столб, од каде што пожарот се проширил на мебелот, кој бил целосно изгорен, на ѕидот од скалите и дел од покривот, се вели во полициското соопштение.
Пожарот бил изгаснат од пожарникари, а 43-годишен член на семејството бил полесно повреден и добил медицинска помош во Клиничката болница.