Регион
Турскиот парламент одобри минување на претседателски систем

Турскиот парламент со мнозинство гласови во раните утрински часови во саботата го усвои пакетот уставни измени со предлог закон од 18 членови кој вклучува премин кон претседателски систем, и со што се создава можноста референдумот за ова прашање да се одржи во април.
Пакетот уставни измени е усвоен со 339 гласови „за“ и 142 „против“, а за негово изгласување беа потребни најмалку 330 гласови. Уште треба да биде потврден на референдум, на кој за да мине е потребно просто мнозинство.
Се очекува дека претседателот Реџеп Тајип Ердоган во наредните денови, најмногу две седмици, ќе го потпише законот, по што тој ќе биде ставен на референдум, кој ќе се одржи најмалку 60 дена по објавувањето на текстот од законот во службениот весник.
Предлогот на измените и дополнувањата на уставните закони, кој подразбира воведување претседателски систем во Турција наместо парламентарниот, тенденции кои постојат од формирањето на Турската Република во 1923 година, во парламентот го предложи владејачката Партија на правдата и развојот (AKP).
Критичарите велат дека уставните амандмани ќе го ослабат системот на проверки и рамнотежа, како и улогата на парламентот, како и дека премногу овластувања ќе бидат концентрирани во претседателскиот кабинет. Загрижени се, исто така, и за нивното влијание врз независноста на судството.
Ердоган, кој е на чело на Турција од 2003 година, прво како премиер а до 2014 година како претседател, веќе се соочува и дома и во странство, во прв ред кај западните сојузници, со обвинувањата за зголемено авторитарно водство на земјата.
Но претседателот и неговите приврзаници тврдат дека претседателскиот систем на Турција ќе ѝ донесе стабилност, особено кога се соочува со безбедносни закани.
Владејачката AKP на Ердоган, има 316 од 550 мандати во парламентот. Уставните амандмани беа усвоени со помош на мнозинството пратеници од десната Партијана на националното движење (MHP).
„Ние ја направивме нашата работа. Сега го премесуваме тоа прашање… на нашиот народ“, изјави по гласањето во парламентот премиерот Бинали Јилдирим, пренесе агенцијата Anadolu.
Пакетот уставни реформи, меѓу другото, вклучува и укинување на премиерскиот кабинет, а претседателот ќе стане шеф на владата со овластувања да именува и сменува министри/ Ќе биде воведена и функцијата потпретседател на државата.
Народната републиканска партија (CHP), од левиот центар, гласаше против новите измени и ја осуди промената на системот, порачувајќи дека парламентот ќе ослаби. Кемал Киличдроглу, лидер на CHP, рече дека „парламентот ја изневерил својата историја“, додавајќи дека народот би можел да ја исправи оваа грешка на референдумот.
Левичарската прокурдска Народна демократска партија (HDP) го бојкотираше гласањето во парламентот, откако беа приведени поголемиот дел од првите луѓе на партијата.
Доколку уставните промени минат на референдум, Турција првпат во историјата ќе има формален претседателски систем.
Според новиот устав, претседателот на државата нема да мора да го откажува членството во својата политичка партија, како што е сега случајот иако Ердоган е основач на партијата AKP.
Претседателот, исто така, ќе има право на два петгодишни мандати, но турските аналитичари сметат дека во тоа најверојатно нема да се смета тековниот мандат на Ердоган, така што би можел да остане на власт до 2029 година./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Зелено светло за Бугарија – од 1 јануари 2026 година може да го воведе еврото

Во четвртокот, Бугарија доби зелено светло од лидерите на Европската Унија за воведување на еврото од 1 јануари 2026 година.
Лидерите, собрани на самитот на ЕУ во Брисел, го поддржаа предлогот на Европската комисија да ѝ се дозволи на Бугарија да стане 21-ва членка на еврозоната и да го замени левот со евро, откако веќе планираше да го стори тоа во 2024 година, но беше одбиена.
Оваа балканска земја е членка на ЕУ од 2007 година и е првата земја што може да го воведе еврото по Хрватска во 2023 година.
Европскиот парламент и Европската централна банка (ЕЦБ) сè уште треба да бидат консултирани за потребните законски измени пред Бугарите да можат да плаќаат во евра, но тие чекори се сметаат за формалност.
Бугарија, според написите во медиумите од регионот како една од најсиромашните земји на ЕУ, останува на дното на листата од 27 членки во однос на бруто домашниот производ (БДП) по глава на жител, иако стапките на раст се повисоки од другите земји.
Покрај релативно ниските и стабилни стапки на инфлација, критериумите за пристапување вклучуваат стабилност на цените, здрави јавни финансии и стабилни девизни курсеви.
Комисијата неодамна изјави дека очекува стапка на инфлација од 3,6 проценти за Бугарија оваа година и 1,8 проценти во 2026 година, што доведе до позитивен рејтинг за Софија.
Во Бугарија, воведувањето на еврото беше проследено со жестоки протести. Во февруари, националистите запалија оган пред влезот на претставништвото на ЕУ во Софија и истурија црвена боја на стаклената фасада на зградата. Тие фрлаа молотови коктели и јајца.
Минатиот месец, поддржувачите на проруските и националистичките партии демонстрираа во главниот град Софија и во други градови, барајќи левот да се задржи поради стравувањата дека еврото ќе поттикне зголемување на цените.
Противниците на еврото собраа 604.000 потписи во корист на референдум за воведување на заедничката валута, но бугарскиот парламент го отфрли референдумот двапати – во 2023 година и во мај 2025 година.
Според анкетата спроведена од бугарскиот институт Мјара кон средината на мај, повеќе од половина од сите возрасни (54,9%) се противат на воведувањето на заедничка валута во 2026 година, додека стабилна третина (34,4%) се за приклучување кон еврозоната следната година, анализираат медиумите.
Регион
(Видео) Силни ветрови, грмотевици и град: невреме ја погоди Хрватска

Силно невреме погоди неколку делови од Хрватска во четврток вечерта. Го погоди и регионот на Загреб, за кој Државниот хидрометеоролошки завод (DHMZ) издаде црвено предупредување поради исклучително опасни временски услови. Ситуацијата беше особено тешка во Бродско-посавската жупанија. Дирекцијата за цивилна заштита утрово објави дека Окружниот центар 112 во Славонски Брод добил бројни пријави од граѓани во текот на ноќта поради последиците од невремето проследено со обилни дождови и бурни ветрови.
-Во Бродско-посавската жупанија, помеѓу 00:15 и 02:45 часот, имало прекини на далноводите и прекини на трафостаниците. 2.944 корисници во некои општини останаа без електрична енергија-, се вели во соопштението. Екипите на Електра Славонски Брод веднаш излегоа на терен и работат на отстранување на дефектите, а целосно нормализирање на снабдувањето со електрична енергија се очекува во текот на утрото и попладнето.
Во пошироката област на Вуковар, граѓаните беа сведоци на многу силни ветрови, грмотевици и интензивни врнежи од дожд во текот на ноќта. „Во Вуковар имаше силен ветер, а молњите беа како луди“, опиша еден жител.
Загреб, исто така, ја почувствувал бурата, околу 3:00 часот наутро градот бил погоден од силни ветрови кои донеле обилен дожд. По краткотрајното затишје, непосредно пред 8:00 часот наутро, силен пороен дожд повторно го погоди Загреб, придружен со силни грмотевици и налети на ветер. На западот од земјата, во Истра, во некои делови беше регистриран и град.
Силната бура ја погоди и соседна Италија, каде што беа регистрирани обилни врнежи од дожд, бурен ветер и град. На социјалните мрежи кружат фотографии од големи парчиња град, кои сведочат за силата на бурата.
Регион
Запалил спирала против комарци па ја изгорел куќата во близина на Загреб

Вчера наутро во близина на Загреб избувна пожар во куќа во сопственост на 57-годишен маж, соопшти загрепската полиција.
Истрагата утврди дека пожарот најверојатно избувнал поради пад на запалена спирала од комарци што била закачена на дрвен столб, од каде што пожарот се проширил на мебелот, кој бил целосно изгорен, на ѕидот од скалите и дел од покривот, се вели во полициското соопштение.
Пожарот бил изгаснат од пожарникари, а 43-годишен член на семејството бил полесно повреден и добил медицинска помош во Клиничката болница.