Неколку стотици илјади луѓе во неделата присуствуваа на раскошното одбележување на 563-годишнината од османлиското освојување на Цариград, денешен Истанбул.

Прославата на влегувањето на султанот Мехмед Втори Освојувачот во Цариград на 29-ти мај 1453 годна беа организирани ширум Турција, но секако најспектакуларното беше во самиот Истанбул.

Одбележувањето, како што најавија организаторите, претставуваше комбинација меѓу модерното и средновековното, па така парадата на учесниците во јаничарските униформи беше проследена со демонстрација на сегашната турска воена моќ, како прелетите на турските борбени авиони.

Градските власти на Истанбул соопштија дека голем тим од 520 луѓе „експерти во своите области“, работеа на подготовките на крајбрежјето кај Јеникапи каде со помош на современа технологија беше направен 3Д приказ кој го реконструираше освојувањето на Цариград или по византиски тогашен Константинопол. Стотици илјади луѓе го проследија овој приказ, а концерт одржа воениот оркестар со токму 563 музичари.

Сите прослави низ Турција беа проследени со големи безбедносни мерки, имајќи предвид дека последните години е потресувана од неколку големи атентати кои се припишуваат на екстремната сунитска организација Исламска држава и на забранетата Работничка партија на Курдистан (PKK).

За безбедноста беа ангажирани една подморница, фрегата, пет хеликоптери, 9.000 полицајци, меѓу кои 40 елитни снајперисти, повеќе десетици кучиња трагачи, извести провладината новинска агенција Anadolu. На просторот предвиден за прославата беа поставени повеќе од 150 контролни влезови.

„Ги поздравувам сите братски градови од Сараево до Баку“, изјави во говорот турскиот претседател Реџеп Тајип Ердоган, чиишто политички чекори понекогаш во самата Турција, но и во соседството, се опишуваат како „неоосманизам“.

„До 2023 година Турција, наследникот на ‘болниот од Босфорот’, ќе биде една од најголемите економски сили“, вети Ердоган алудирајќи на изразот кој во европските престолнини се користел за Османлиското Царство кои пропаѓало кон крајот на XIX век.

Владејачката Партија на правото и развојот (AKP), чиј еден од основачите е Ердоган, од доаѓањето на власт во 2002 година настојува да ги заживее спомените на големото османлиско минато на Турците, што според некои, ја оддалечува земјата од западното влијание во правецот на „неосманлискиот империјализам“, пишува AFP.

Ердоган, исто така, најави дека во август ќе биде отворен и третиот мост преку Босфор, кој ќе биде именуван по султанот Селим Први, кој е контроверзен во турската историја поради тоа што во XVI век масакрирал 40.000 алевите (шиити), припадници на либерално муслиманско конфесионално малцинство кои биле значајна заедница во Истанбул.

На минатогодишното одбележување, кое се одвиваше во пресрет на парламентарните избори, Ердоган својот говор го претвори во предизборно обраќање и жестоко се пресмета со оние кои го критикуваат.

Своевремено најголемиот и најбогат град во Европа, повеќе од илјада години престолната на Византија или на Источното Римско Царство, паднал на 29-ти мај 1453 година, по жестока 53-дневна опсада од османлиските војски. Освојувањето на Цариград, кој во последните години пред падот бил само сенка на својата некогашна величина, бил симболични доказ дека тогашното Османлиско царство станало светска сила.

Претходно со векови Цариград бил бедем на источните и исламските војски кои продирале од исток кон Европа. Дури со неговиот пад во западна Европа станале свесни дека со освојувањето на „Новиот Рим“ столицата на православната црква, во опасност е и стариот – столицата римокатоличката црква. Само два века подоцна, османлиите стигнале длабоко во Европа, заканувајќи ѝ се на хабсбуршката престолнина Виена.

Ердоган, кој не пропушта можноста да ја нагласи големината на Османлиското царство и да ја поистовети со него денешна Турција, се претпоставува дека денешниот говор ќе го искористи за промоција на планираните измени на уставот со кои во земјата ќе биде воведен цврст претседателски систем и значително ќе ги зголеми неговите овластувања./крај/мф/сн

Извор: Макфакс