Претседателот на Уставниот суд, Дарко Костадиновски, на брифинг со новинарите информираше за одржување на претстојната Подготвителна седница за Законот за употреба на јазиците.

Костадиновски соопшти дека присуство на седницата која ќе се пренесува во живо, потврдиле 13 домашни експерти од областа на уставното право и судовите, како и двајца надворешни експерти. Тие ќе одговараат на шест правни прашања на судиите.

Најавено е пристуство на Мартин Кауер, потпретседател на Венецијанската комисија, судијата Артурс Кучс, судија на Европскиот суд за човекови права со експертиза за малцинските права и употребата на малцинските јазици, кој ќе ја образложи праксата на ЕСЧП во слични случаи и ќе ги презентира европските стандарди за употребата на јазиците. Од домашните експерти присуство потврдија Маргарита Цаца Николовска, поранешен судија на ЕСЧП, Рената Дескоска, професор по уставно право и член на Венецијанската комисија, професoрите од правниот факултет „Јустинијан I”, Борче Давитковски, професор по административно право и јавна администрација, Гордана Лажетиќ, професор по казнено процесно право, Денис Прешова, професор по уставно право, Јетон Шасивари, професор по уставно право на Универзитетот за Jугоисточна Европа, Мерсељ Билали, професор по меѓународно право, професор Мерсим Максути од Државниот универзитет во Тетово, Абдул Меџит Нуредин професор од Меѓународниот универзитет Визион од Гостивар, доц. д-р Азам Кор Бајрам од Универзитетот Визион Гостивар, Жаклина Доведен, претседател на Апелационен суд Битола, Иван Џолев, претседател на Кривичен суд Скопје, Бурим Сејдини, претседател на Управен суд.

Костадиновски даде појаснување за значењето на подготвителната седница, фазите на постапката потенцирајќи дека одржување на таква седница значи собирање на експертски мислења, но не и дека Судот ќе донесе конечна одлука на 20 март, со што ги демантираше изјавите на одредени политички субјекти дека Судот ќе укинува права уредени со Уставот.

„На седницата ќе се дискутира за материјалниот аспект, бидејќи за формалната страна веќе е исцрпена дискусијата со одржување на подготвителна седница на 18 март 2021 година за Указот за прогласување на Законот за употреба на јазиците. Да појаснам, материјалниот аспект се однесува на содржината на одредбите, додека формалниот е начинот на донесување на законот. Согласно членот 40 од Актот на Судот, подготвителна седница се организира заради разјаснување на фактичката и правната состојба по одделни предмети, на седницата судиите поставуваат прашања во врска со спорните правни и фактички прашања кои се битни за одлучувањето на Судот. ”, кажа Костадиновски.

Претседателот на Уставниот суд најави дека за прв пат подготвителната седница не само што ќе се овозможи снимање во живо, туку и ќе се емитува на неколку платформи паралелно со симултан превод и на англиски и на албански јазик, за што Судот ќе објави дополнително упатство следната недела, според кое секој граѓанин со едноставен пристап до интернет ќе може во реално време да ги слушне сите аргументи и стојалишта на експертите.

„Со оглед на сензитивноста на овој предмет, Судот ќе обезбеди транспарентно и отворено водење на постапката, за секој граѓанин во државата да може да види и слушне како се водат седниците. Целта е да допреме до јавноста и да се сузбијат сите дезинформации и манипулации кои се врзани со овој предмет, бидејќи сме свесни дека се користи за лични политички и други цели на начин што се злоупотребуваат чувствата на граѓаните”, рече Костадиновски.

Одговарајќи на прашања од новинарите околу политичкиот фокус за предметот, Костадиновски изјави дека политичарите предметот го злоупотребуваат за дневни политички теми.

„Не е мојата цел да ги разубедувам политичарите, нема да престанат, нивните манипулации ќе продолжат. Ако успееме ние како суд да ги убедиме граѓаните да не бидат манипулирани, тоа е успех“, изјави претседателот Костадиновски.

Претседателот апелираше да се внимава на терминологијата и информациите кои се пласираат во јавноста поврзани со овој предмет и ги отфрли сите обвинувања упатени кон Уставниот суд кои се во насока на одлучувањето по овој предмет.

„Со индигнација ги отфрлам сите лаги, тешки манипулации кои веќе преминуваат во сферата на опасни манипулации. Што треба ние да направиме со таа иницијатива? Да ја земеме да ја искинеме, да ја чуваме во фиока до 2030 година, до 2040, 2050 година? Што треба да направиме кога имаме јасно определени надлежности и должности. Ние сме должни да одговориме на прашањето. Но, сега да се употребуваат такви тешки зборови, да се игра на чувствата на граѓаните, да се манипулира е навистина брутално, ова е политички примитивизам, политичко дивјаштво. Ова се лаги, невистини. Од каде знаат каква ќе биде одлуката на Судот? Кој може да ја предвиди одлуката? Уште отсега знаат каква е одлуката? Што ако Судот рече дека нема никаков проблем со Законот, ќе се извинат ли тогаш за ваквите тешки лаги? Дали е нормално целото општество да се чува во заложништво заради политички амбиции на некого, кој било и да е,”кажа претседателот Костадиновски.

На прашањето за најавена интерпелација на уставни судии токму поради овој предмет, Костадиновски го повтори ставот кој Судот го објави во текот на вчерашниот ден, односно дека Собранието нема овластување или можност за разрешување на уставните судии.

„Овластувањето на Законодавецот завршува со моментот на избор на уставните судии. Од тој момент Уставниот суд е тој што прави контрола на уставноста на актите, постапките и дејствијата на Собранието.Секој, вклучително и Законодавецот е должен да ги почитува и унапредува императивните одредби за самостојност и независност на Уставниот суд. Оттука, институтот „интерпелација” предвиден со членот 72 во никој случај не се однесува и не може да се примени за уставните судии. Во спротивно се губи смислата на постоењето на орган на Републиката како што е Уставниот суд и се прави тешка повреда на Уставот, односно упад во четврата т.н. уставно-судска власт, самостојноста и независноста на Уставниот суд, изјави претседателот Дарко Костадиновски на брифингот со новинарите.

Најавите за протести премиерот Христијан Мицкоски вели дека се предупредување за незадоволството кај народот доколку сами не се повлечат од функциите петтемина членови на Судскиот совет за кои Собранието изгласа интерпелации. Тој денес при посетата на Општина Ѓорче Петров даде пошироко објаснување на изјавата дека ќе им се случи народ на членовите на Судскиот совет доколку не дадат оставки.

„Јас сум постојано со народот и го слушам како реагира. Јас само сакам да кажам дека доколку не постапат соодветно на одлуката на оние што ги избираат – тоа се парламентарците, се плашам дека може да им се случи народ. Да се самоорганизира и да протестира затоа што народот е желен за правда. Ние излеговме на избори, освоивме половина милион гласови, нам ни беше важно и голем дел од нашата програма беше правдата. Правда за сите. Не само за поединци, туку правда за сите. И во име на тоа имам чувство дека доколку дојде до ваква ескалација и излезе народот да протестира, дека тој може да биде многуброен и, нормално, поддржан лично од мене. Јас само сакав тоа да го кажам, ако се служат со трикови и водат инает, народот може да се самоорганизира и да им се случи народ. Тоа не мислам дека е преседан и не вршам упад во судската власт“, вели премиерот Мицкоски.

Нагласи дека негова должност било да предупреди на последиците од однесувањето на членовите на Судскиот совет.

Пред три дена пратениците изгласаа интерпелации за петтемина членови на Судскиот совет, кои ги назначува Собранието, Весна Дамева, Тања Чачарова-Илиевска, Милазим Мустафа, Павлина Црвенковска и Сеилм Адеми, оти имале значителен придонес во загрозување на независноста, професионалноста и угледот на судството и придонеле за падот на довербата на граѓаните кон судството. Интерпелациите за нив не се обврзувачки, па премиерот Мицскоки, кој до пред собраниската седница кажуваше дека очекува да бидат доблесни и да си дадат оставки од функциите, од синоќа најавува можни протести.

Министерот за транспорт и врски Аленсандар Николоски утрово алармирал во двете банки со кои земјава има потпишано договори за кредит од 350 милиони евра за изградба на железничкиот Коридор 8 дека доколку не се користат средствата, тоа ќе биде по вина на Бугарија. Писмата ги испратил со цел да го заштити финансискиот интерес на државата, која доколку не ги користи одобрените пари, ќе треба да плаќа резервации.

„Со жалење ја примив информацијата што стигна вчера, а која веќе е и официјален документ усвоен од бугарската влада, со кој Бугарија одлучи да ги тргне средствата што претходно беа предвидени за реконструкција на делот на пругата од Софија до Ѓуешево. Имајќи предвид дека има пруга, но таа е во очајна состојба и практично не може да се користи, не треба само да се изведе клучка и да се изгради тунелот со Бугарија, туку многу побитно – да се направи реконструкција од Софија до Ѓуешево со цел Скопје и Софија да се спојат. Имајќи предвид дека донесоа одлука средствата за реконструкција на делот од Софија до Перник и од Перник до Радомир да ги пренасочат за изградба на пруга од Софија до Бургас, мислам дека јасно испраќаат политичка порака во однос на нивната посветеност, односно непосветеност на изградбата на желеничкиот Коридор 8“, рече министерот Николоски.

Според него, со овој потег на Бугарија паднала во вода целата пропаганда водена изминативе седум месеци против нашата Влада, против него и против премиерот дека се против поврзување со Бугарија.

Николоски вели дека останува силно посветен на железничкиот Коридор 8 и оти во овој момент активно се работи на втората секција во должина од 34 километри, која оди од Бељаковце до Крива Паланка.

„Остануваме посветени на дијалог со Бугарија за изнаоѓање заеднички прифатливо техничко решение за тунелот што треба да ги спојува двете држави и за изградба на третата секција. Сметаме дека Коридорот 8 е исклучително значаен не само за Македонија туку за целиот регион и за цела Европа. Тоа е НАТО-коридор, коридор што е втор најзначаен за НАТО и нашата посветеност останува“, вели министерот Николоски.

Освен банките, тој за новите случувања во врска со железничкиот Коридор 8 испратил писма и до европската делегација и до европската транспортна заедница. Очекува дијалогот со Бугарија да продолжи, а последниот чекор за средба извести дека го направил на 7 март кога преку Министерството за надворешни работи испратил формално писмо до бугарската влада, до бугарското Министерство за транспорт и до сите одговорни. Формирал и работна група на највисоко ниво, во која членува и самиот тој, и очекува и Бугарија да постапи исто за железнички да се поврзат Скопје и Софија.