Контакт

Наука

Во Стокхолм ќе биде објавен добитникот на Нобеловата награда за медицина за 2013

Објавено пред

Лауреатот на Нобеловата награда за физиологија или медицина за 2013 година ќе биде објавен во понеделникот во 11,30 часот по македонско време во шведската престолнина Стокхолм, во Нобеловиот комитет на Каролинскиот медицински институт, соопшти на прес-службата на Нобеловата фондација.

dobivaj vesti na viber

Според правилата на фондацијата, имињата на другите кандидат за наградата, јавноста ќе може да ги дознае дури по 50 години. Затоа имињата на научниците кои се појавуваат во прогнозите на експертите и новинарите во пресрет на објавувањето, се само нагаѓања и претпоставки.

Така, компанијата Thomson Reuters, операторот на еден од најпознатите индекси на цитираност Web of Science, прогнозира дека за 2013 награда Нобеловата награда за медицина може да им биде доделана на експертите коишто работат во областа на молекуларната и клеточната биологија, чија работа овозможи, особено, да се разбере причините за појавата на ракот и помогна во создавањето нови методи за негово лекување.

Според експертите на Thomson Reuters, наградата може да му припадне на Британецот Адријан Бирд и професорите од Израел Арон Ховард Седар и Аарон Разин, кои го проучуваа процесот на метилација на ДНК (присоединување на метилните групи CH3) , кој влијае на активноста на гените. Абнормалности во метилацијата на ДНК е поврзана со развојот на разни болести, во прв ред на ракот.

Меѓу можните добитници на наградата се споменува и професорот од САД, Даниел Клионски и неговите колеги од Јапонија, Набору Мицушима и Јошинори Осуми, коишто ја открија автофагијата „самојадењето“ на клетките на своите делови, особено во услови на гладување. Автофагијата е неопходна за отстранување на оштетените клеточни делови. Проблеми во овој процес се забележани во Паркинсонова болест и Алцхајмеровата болест.

Во Thomson Reuters не ја исклучува можноста за Стокхолм по наградата да отпатува и Американецот Денис Слејмон, чијашто работа овозможи да се создаде лек за ракот на дојка „херцептин“.

Новинарите од редакцијата за наука на Шведското национално радио, секоја година на своите слушатели им ги предлагаат имињата на можните добитници на Нобеловата награда, кои често не поаѓаат од цитирањето на работата на научниците во научната литература, туку од сопствената интуиција и практичната вредност на откритието. Годинава во редакцијата претпоставуваат дека е време да се наградат развивачите на имплантот за слух. Помагалото работи многу години и тоа ја докажа својата полза во практиката, сметаат во шведското радио.

Научниот уредник на шведското медицинско списание Dagens medicine, Карл-Магнус Хак, во воведниот текст од најновото издание на магазинот размислува дека заслужено е наградата да ја добијат истражувачите чијашто работа довела до појавата на нови лекови во третманот на ревматоиден артритис. Во овој поглед, продолжува тој, не е прва година фаворити на многу коментатори и новинари да се научниците Марк Фелдман и Равиндер Маини.

Шведскиот научни, исто така, смета дека Нобеловиот комитет оваа година ќе обрати внимание на научниците кои ги открија причините за развојот на хроничната миелоидна леукемија – Питер Ноувел и Џенет Роули или, пак, на оние коишто ги разработија принципите за на нејзиното лекување, Брајан Друкерс и Николас Лајдон, коишто заедно со Сојерс се сметаат за пронаоѓачи на препаратот „Гливек“.

Хак смета дека признанието може да им биде доделено на оние научници чии имиња годинава не се споменуваат во прогнозите, но нивната работа е многу високо оценета, како на пример истражувачот од Нов Зеланд, Ед Мичел, кој предложи метод за спречување на ненадејна смрт на новороденчиња или, пак, на Лаури Лаитинен, за откритието дека астмата е воспалителна болест.

Церемонијата на доделувањето на Нобеловите награди на оние чиишто имиња ќе бидат објавени во понеделник, според традицијата ќе се одржи на 10-ти декември, денот кога починал основачот на Нобелова награда, шведскиот претприемач и пронаоѓач Алфред Нобел (1833-1896). Четири од петте награди што со тестамент ги оставил, во областите на физиологијата или медицината, физиката, хемијата и литературата, како и во областа на економијата којашто е востановена во 1968 година во спомен на Нобел, шведската национална банка ќе ги врачи во Стокхолм, додека премијата за придонес во светскиот мир, според волјата на нејзиниот основач , се доделува во финската престолнина Осло.

Минатата 2012 година на Нобеловата награда за медицина беше доделена на јапонскиот научник Синија Јаманака, за работата на матичните клетки и на британскиот биолог Џон Гердон за експеримент во сферата на клонирањето на животни. За изминатите години наградата за медицина или физиологија ја добиле 201 истражувач, од кои само десет се жени.

И во Русија од годинава се прават анкети со прогнози за можните добитници на Нобеловата награда, а руските научници кога станува збор за медицината сметаат дека најдобри шанси да станат лауреати на ова признание имаа истражувачите коишто работеле во областа на генетиката на ракот.

Така во анкетата на РИА Новости се покажува дека носител на признанието може да биде Американецот Роберт Бајнберг кој го откри првиот човечки онкоген Ras (генетски мутации кои придонесуваат за развојот на рак ) и првиот анти-онкоген Rb (супресорен ген, кој го спречува развојот на тумори). Друштво на Вајберг во оваа прогноза му прават Дејвид Лејн, Питер Хол и Берт Фогелштајн, коишто го проучувале супресорниот ген p53. Тој го енкодира протеинот наречен од страна на научниците „чувар на геномот“. Овој протеин игра клучна улога во заштитата на клетките на организмите од генетски оштетувања. Во случај на сериозно „оштетување“ на ДНК, p53 ја започнува апоптозата клеточното „самоубиство“, спречувајќи ја малигната дегенерација на клетките.

Нобеловец може да стане и Џозеф Шлезинџер, авторот на голем број клучни откритија во областа на молекуларните механизми на ракот. Тој се смета за еден од основачите на модерната наука за пренос на сигнали во клетките. Најважните практични резултат од работата на Шлесинџер е создавањето нова класа на антиканцерогени препарати кои се многу ефикасни и конкретни.

Пронаоѓачите на ваквите лекови, исто така, според руските научници, можат да ја добијат најценетата награда во областа на науките. Станува збор за создавачите на препаратот против хронична миелоидна леукемија Иматиниб (Гливек), Чарлс Сојерс, Брајан Друкер и Николас Лајдон. Гливек е првото лекарство, кој е дејствително врз клетките на туморите, кои се предмет на генетски дефекти. Сепак, за забележува дека Нобеловата награда за создавање нови лекови може да биде вклучена во ткн „хемиска“ номинација.

Можно е наградата да ја добие и Американецот Наполеон Ферара кој го откри факторот на растот на ендотелните садови VEGF – протеинска молекула која го поттикнува растот на крвните капилари во ткивата на телото, како и во ракот. Концентрацијата на VEGF е дијагностички показател за брзината на малигнитетот.

Други кандидати за Нобеловата награда за медицина, се Американците Чарлс Дејвид Елис и Мајкл Грунштајн. Нивната работа е посветена на проучување на хистоните, белковини кои се вклучени во тридимензионални пакување на ДНК во јадрата на живите клетки во хроматинот – супстанцијата од којашто се состојат хромозомите. Многу биолози веруваат дека разновидниот состав на хемиските модификации на овие протеини, ткн, „хистонов код“, исто така, го контролира префрлување на генот и се наследува од клетка на клетка./крај/мф/сн



©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Наука

230 милиони луѓе живеат во опасност од топењето на ледените покривки

Објавено пред

Ново истражување покажува дека светските ледени покривки на Гренланд и Антарктикот се топат и се поместуваат. Ова може да предизвика пораст на нивото на морето и големи миграции од крајбрежните области.

dobivaj vesti na viber

Научниците сакале да дознаат која е „безбедната граница“ на глобалното затоплување за опстанокот на ледените покривки. Тие ги користеле податоците од сателити, климатски модели и други извори, дури и ДНК од октоподи.

Резултатите се загрижувачки. Дури и ако светот успее да го ограничи затоплувањето на 1,5 степени Целзиусови, ледениот покрив може да продолжи да се топи брзо. Тоа ќе доведе до зголемување на нивото на морето, што ќе има сериозни последици.

Ледените покривки на Гренланд и Антарктикот имаат доволно мраз што може да го подигне нивото на морето за околу 65 метри. Топењето на мразот е главната причина за порастот на морската вода. За последните 30 години, порастот на морето се забрзал двојно.

Околу 230 милиони луѓе живеат на помалку од еден метар надморска височина. Зголемувањето на морето ќе ги натера многу да се иселат од крајбрежните области.

Научниците велат дека е тешко точно да се предвиди кога ќе дојде до голем колапс на ледените покривки. Но, знаат дека опасноста постои и дека „безбедните“ температурни прагови сè повеќе се намалуваат.

Првично се мислеше дека покривките ќе се дестабилизираат при зголемување од околу 3 степени, но сега истражувачите сметаат дека не е доволно е ни 1,5 степен.

За да се спречи брз колапс, светот треба да го ограничи затоплувањето на најмногу еден степен над прединдустриското ниво. За тоа е потребно драстично намалување на согорувањето на фосилни горива. Сепак, тоа изгледа тешко, бидејќи многу земји, вклучително и САД, сè уште користат нафта, јаглен и гас.

Прикажи повеќе...

Наука

Научниците открија на која возраст лошите навики почнуваат сериозно да му штетат на здравјето

Објавено пред

Лошите навики како што се пушењето, консумирањето алкохол и физичката неактивност почнуваат сериозно да го оштетуваат здравјето од 36-годишна возраст, според новата студија на фински истражувачи од Универзитетот Лауреа.

dobivaj vesti na viber

Во студија која ги следела учесниците родени во 1959 година до нивната 61 година, било утврдено дека оние кои пушеле, пиеле и воделе пасивен начин на живот подолго време почесто завршувале со сериозни физички и ментални заболувања, пишува Net.hr.

„Колку порано престанеме со ризичните навики, толку се поголеми шансите за здрава и исполнета старост“, вели д-р Тија Кекелаинен. Иако, како што наведува тој, никогаш не е предоцна да се премине на поздрави навики – придобивките се забележуваат и кога промените се случуваат во средната возраст.

Студијата, исто така, откри дека:

– Физичката неактивност има најголемо влијание врз лошото физичко здравје,
– Пушењето генерално е поврзано со влошување на менталното здравје,
– Алкохолот има негативен ефект и врз физичката и врз менталната состојба.

Научниците забележуваат дека лошите навики и лошото здравје честопати се поврзани во двата правци – депресијата и болестите можат да доведат до пушење и алкохол, а истите навики можат да ги продлабочат здравствените проблеми.

Иако истражувањето се однесувало на генерацијата родена кон крајот на педесеттите години, резултатите даваат важни предупредувања за денешните помлади генерации, чии ризични навики вклучуваат феномени како што е вејпирањето.

Прикажи повеќе...

Наука

Седум милиони луѓе во светот годишно умираат како последица на загадениот воздух – што не смее да правите?

Објавено пред

Дури седум милиони луѓе во светот, односно двојно повеќе од алкохолизам и пет пати повеќе од сообраќајни несреќи, годишно умираат како последица на загадениот воздух, покажуваат проценките на Светската здравствена организација (СЗО).

dobivaj vesti na viber

Загадениот воздух буквално го напаѓа целото човечко тело

Лекарите укажуваат дека загадениот воздух ги загрозува речиси сите витални системи на човечкото тело и буквално го „напаѓа“ секој орган. Околу една петтина од смртните случаи од мозочен удар, срцев удар и коронарна артериска болест се предизвикани од загаден воздух, а исто така предизвикува аритмија, конгестивна срцева слабост и покачен крвен притисок.

Во извештаите на СЗО се наведува и дека е поврзан со рак на белите дробови, мочниот меур, дебелото црево, бубрезите и желудникот, како и со леукемија кај децата. Тоа му штети на когнитивниот развој на децата, а кај постарите луѓе го зголемува ризикот од деменција или смрт од Паркинсонова болест.

Зошто се толку штетни ПМ честичките?

ПМ честичките се мешавина од прашина, чад и саѓи, создадени од комбинираното влијание на греењето, индустријата и сообраќајот и содржат тешки метали како никел и арсен.

Што не смеете да правите кога загаденоста на воздухот е висока?

1. Не отворајте ги прозорците од домот кога квалитетот на воздухот е оценет како „загаден“ или „многу загаден“, што е во утринските, доцните попладневни и раните вечерни часови.

2. Во оние периоди од денот и воопшто во периоди кога воздухот е претерано загаден, не носете надвор доенчиња, мали деца и деца кои веќе имаат респираторна инфекција.

3. Излегувањето надвор со висока загаденост на воздухот треба да избегнуваат и бремени жени, пациенти со хронична астма и хронична опструктивна белодробна болест.

4. Не вежбајте на отворено и воопшто избегнувајте ги сите спортски или рекреативни активности, од пешачење до трчање, бидејќи за време на вежбањето бројот на вдишувања се зголемува меѓу 40 и 60 во минута, па затоа поголеми количини загаден воздух влегуваат во респираторниот тракт.

5. Не применувајте физичка активност во области со многу сообраќај и во области од секторот за топлинска енергија.

Што да направите кога загаденоста на воздухот е висока?

1. За почеток, пред да излезете надвор или да планирате да излезете надвор, дознајте го моменталниот квалитет на воздухот. За овие цели, на вашиот телефон можете да инсталирате голем број апликации кои го мерат загадувањето на воздухот во реално време.

2. Проветрувајте ги просториите на домот неколку пати во текот на денот и за тоа изберете ги периодите кога се очекува концентрацијата на загадувачи во воздухот да биде најмала, што е приближно помеѓу 11 и 15 часот.

3. Користете домашни прочистувачи на воздух.

4. Користете климатизери кои имаат соодветни филтри или се дизајнирани да не го вовлекуваат надворешниот воздух во дневната соба.

5. Користете природни средства за прочистување на воздухот во домаќинството, како што се растенијата.

6. Доколку навистина останувате надвор во периодот на зголемено загаденост на воздухот, правете почести паузи во движењето и дишете плитко.

7. Избегнувајте прометни улици и патишта каде што концентрацијата на загадувачи во воздухот е поголема поради издувните гасови од возилата.

8. Користете специјални маски за филтрирање за ПМ честичките, бидејќи обичните хируршки маски не помагаат.

9. Што се однесува до исхраната, лекарската препорака е во областите со прекумерно загадено воздух да се јаде храна богата со витамини Б, витамини Ц и Е и омега-3 масни киселини, што е поврзано со антиоксидантните и антиинфламаторните својства на овие состојки.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија3 минути

Споменик на Андон Лазов Јанев – Ќосето поставен на кружниот тек во Автокоманда

Споменикот на Андон Лазов Јанев – Ќосето, кој беше отстранет од пред комплексот судови, е поставен на кружниот тек во...

Спорт47 минути

(Видео) Македонски судија нападнат на кадетското Европско првенство во бокс

Извор и фото/ b92.net Заврши Европското првенство за кадети и кадетки (ученици на возраст од 13 и 14 години), кое...

Македонија50 минути

Во изминатото деноноќие имало 51 пожар во Македонија, денеска се активни осум

Во текот на изминатото деноноќие, 27/28.07, на територијата на Република Северна Македонија се регистрирани вкупно 51 пожар, од кои осум се...

Свет2 часа

Рубио: Трамп го губи трпението со Путин, размислува за драстични мерки

Претседателот на САД, Доналд Трамп, е сè повеќе фрустриран од недостатокот на напредок на Русија кон мировниот договор и сега...

Регион2 часа

Вучиќ: Србија нема да воведе санкции против Русија

Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, изјави дека Србија нема да воведува санкции кон Русија и дека ќе се држи до...

Свет2 часа

САД и ЕУ постигнаа договор за царините

Соединетите Американски Држави и Европската Унија постигнаа рамковен трговски договор, објавија американскиот претседател Доналд Трамп и претседателката на Европската комисија,...

Македонија10 часа

Паника во Катланово и Петровец поради голем пожар, Ангелов смирува дека нема опасност да се запали бензинската

Попладново пожар изби и помеѓу Катланово и Петровец. Директорот на Дирекцијата за заштита и спасување Стојанче Ангелов вечерва во видео-изјава...

Македонија14 часа

И војниците на АРМ ќе се вклучат во гаснење на пожарот во кривопаланечкото село Нерав

Пожарот во кривопаланечкото село Нерав уште е активен, на терен се повеќе екипи на територијалните противпожарни единици од Крива Паланка...

Топ15 часа

Силувани деца на возраст од 3 и 10 години во Гостивар, мајката ги снимила и видеото го пратила на таткото

Основното јавно обвинителство Гостивар донесе Наредба за спроведување истражна постапка против мајка од гостиварско за која постои основано сомнение дека...

Македонија16 часа

Ангелов: До 13:30 часот се евидентирани 16 пожари на отворен простор

До 13:30 часот на 27 јули 2025 година, на територијата на државата се евидентирани вкупно 16 пожари на отворен простор,...

Македонија19 часа

Хеликоптерска акција во Штип: Полициски службеници спасија повреден војник од борбата со пожарот

Во време кога летните горештини го зголемуваат ризикот од пожари, а бројот на активни огнени жаришта се зголемува ширум државата,...

Македонија20 часа

Шумскиот пожар во Крива Паланка се шири кон куќите, екипите се на терен

Шумскиот пожар што од вчера напладне зафати над 50 хектари борова шума во кривопаланечкото село Нерав, според информациите од Општина...

Uncategorized23 часа

Пожарникарите неуморно и секојдневно на терен, во едно деноноќие се гасеа 33 пожари

Во текот на изминатото деноноќие евидентирани се вкупно 33 пожари на отворен простор, од кои 12 се активни, пет се...

Регион23 часа

Двегодишно девојче најдено мртво на плажа во Грција

Девојче на околу двегоишна возраст е пронајдено мртво на плажа во атинското предградие Палео Фалиро во неделата наутро, пренесуваат грчките...

Македонија1 ден

Чекање до 45 минути на Табановце и Пелинце, а на Богородица околу 30 минути

Со зголемувањето на летните одмори и интензивните туристички патувања, на македонските гранични премини повторно се бележат големи гужви. Најголемиот притисок...

Свет2 дена

Поради гладување 90.000 жени и деца итно имаат потреба од медицинска интервенција во Газа

Секој трет жител на Појасот Газа со денови не добива храна, предупреди Светската програма за храна (WFP) на Обединетите нации....

Македонија2 дена

Големиот пожар кој избувна попладнево во близина на Струмица е под контрола

Големиот пожар кој избувна попладнево во близина на Струмица меѓу Градските гробишта и селото Баница и зафати огромна површина и...

Македонија2 дена

Анегелов: Пожарот на Готен не може да загрози ниту едно село

На територијата на целата земја денеска има шест активни пожари, а најтешкиот и најспецифичен е пожарот на планината Готен, на...

Свет2 дена

Најмалку 25 лица загинаа во текот на ноќта во нови напади на израелската армија врз Појасот Газа

Најмалку 25 лица загинаа во текот на ноќта во нови напади на израелската армија врз Појасот Газа, во време кога...

Македонија2 дена

За да помине граница преку ред, на полицајците од ФРОНТЕКС им кажал дека е дипломат, а на нашите полицајци им рекол дека им е колега, уапсени двајца скопјани на Табановце

Вчера на Граничниот премин „Табановце“, на влез во државата, полицијата ги упаси С.С. (59) и Б.А. (55), двајцата од Скопје...