Свет
Стрелките на „Часовникот на Судниот ден“ поблиску до „нуклеарната ноќ“

Американските научници ги поместија стрелките на симболичниот „Часовник на судниот ден“ првпат во 70 години за 30 секунди, и сега се запрани на 23:57:30 часот, се наведува во соопштението на американскиот магазин Bulletin of the Atomic Scientists.
Најблиското време коешто овој часовник до нуклеарната катастрофа го покажуваше беше во 1953 година – 23:58 во врска со тестирањето на термонуклеарните (хидрогенски) бомба. За цели 17 минути, па човештвото беше далеку од нуклеарната катаклизма во 1991 година, поради завршувањето на Студената војна.
Меѓу причините за ваквата одлука на научниците се наведуваат глобалните проблеми со коишто се соочува човештвото, како и изјавите на некои политичари, меѓу кои и на новиот американски претседател Доналд Трамп
„Светските лидери не успеаја да се справата со најголемите закони за човештвото, односно нуклеарната закана и заканата од климатските промени. Вознемируваат коментарите во врска со употребата и ширење на јадреното оружје, дадени од Доналд Трамп, а исто така и недовербата кон најважниот научен консензус за климатски промени, искажани од него и од личностите во американската администрацијата, влијае на оваа одлука, како и острото пројавување на национализмот во целиот свет“, се образложува во соопштението.
„Државниците мора да дејствуваат неодложно, изведувајќи го човештвото од работ на пропаста“, се резимира во написот во Bulletin of the Atomic Scientists.
Точно пред една година, на 27-ми јануари 2016 година, главниот уредник на ова авторитетно списание Рајчел Бронсон објави дека стрелките на „Часовникот на судниот ден“ е решено да останат на местото. Според уредувачкиот колегиум, меѓу позитивните моменти тогаш беа постигнувањето на договорот за нуклеарната програма на Иран и климатската конференција во Париз, а меѓу негативните беа влошувањето на односите меѓу САД и Русија, продолжените нуклеарни тестирања во Северна Кореја и зголемувањето на глобалната терористичката закана.
Ткн „Часовник на Судниот ден“(Doomsday Clock) е создаден од страна на група американски физичари коишто учествуваат во нуклеарниот проект на редакцијата на магазинот Bulletin of the Atomic Scientists. Првата слика на часовникот се појави на насловната страница на списанието во 1947 година. Тогаш стрелките укажуваа на 7 минути до „полноќ“ од светската нуклеарна катастрофа.
Оттогаш на 14-ти јануари, во 16 часот по средноевропско време, во зградата на американската Академија за наука во Њујорк, се придвижува големата стрелка на славниот „Часовник за Судниот ден“, а настанот, првпат, во директен пренос можеа да го следата заинтересирани луѓе кои имаат пристап до интернет во 2010 година.
Во 2012 година стрелката на часовникот беше поместена за една минута и покажуваше пет минути до полноќ, Oригиналниот часовник се чува во канцелариите на Билтенот за атомска наука во Чикаго. Последен пат стрелката што покажува минути беше придвижена во јануари 2007 година, кога е поместена нанапред за две минути, од седум на пет минути пред полноќ.
„Промената треба да ги означи главните извори на потенцијалната катастрофа, што би можела да нѐ приближи до Армагедон“, пишува Билтенот за атомска наука, магазин чија мисија е „да го предупреди светот на опасноста што се заканува по откривањето на атомската бомба“.
Според списанието, опасности се закануваат од сите страни: од 27 илјади атомски бомби, од кои две илјади во секој миг се подготвени за лансирање, до уништување на околината и климатските промени.
Факторите што влијаат врз најновото придвижување на стрелките на „Часовникот за Судниот ден“, ги вклучуваат и меѓународните преговори за намалување на нуклеарниот арсенал и спречување на шверцувањето на радиоактивниот материјал, ширење на цивилниот нуклеарен сектор, потенцијалниот нуклеарен тероризам, како и климатските промени.
Билтенот за атомска наука е основан во декември 1945 од научник при Универзитетот во Чикаго, кој учествувал во Проектот Менхетен, односно во создавањето на првата атомска бомба, а „Часовникот за Судниот ден“ е „направен“ во 1947 година, со порака дека човештвото се наоѓа на „неколку минути пред полноќ“, каде полноќ всушност претставува „нуклеарно разорување, климатски промени и нови технологии“.
Стрелките се придвижуваат во склад со промените на околностите – нанапред или наназад – зависно од тоа колку светот е оддалечен од тотална атомска војна. Кога бил претставен во 1947 година, светот влегуваше во период на Студената војна, а стрелката била поставена на седум минути до полноќ. Од тогаш, стрелката била придвижувана 18 пати. Најблиску до Судниот ден, светот бил во 1953 година, кога стрелката била поставена на две минути до полноќ, а во тоа време САД и СССР направиле термонуклеарни проби во период од девет месеци./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
(Видео) Зеленски: Русија со дронови ја дестабилизира Европа

Украинскиот претседател Володимир Зеленски ја обвини Русија дека се обидува да ја дестабилизира Европа со користење беспилотни летала за саботажи и немири.
Зеленски, во видео обраќање доцна во вторникот, рече дека Москва ја користи својата таканаречена „флота во сенка“ не само за финансирање на војната со транспорт на нафта со танкери, туку и за саботажи и разни напори за поткопување на стабилноста низ целиот континент.
„Неодамнешните лансирања на беспилотни летала од танкери се еден таков пример“, рече тој, повикувајќи се на разузнавачки информации од украинските надворешни служби.
The Head of Foreign Intelligence reported in detail on how the Russians are utilizing tankers of their “shadow fleet” – not only to finance the war, but also for sabotage and various destabilization attempts in Europe. Recent launches of drones from tankers are one such example.… pic.twitter.com/B09UQo9EZK
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) October 7, 2025
Официјалните информации за потеклото на беспилотните летала неодамна забележани во земји, вклучувајќи ги Данска и Германија, сè уште не се потврдени.
Русија негираше каква било вмешаност.
Дмитриј Медведев, заменик-шеф на Советот за национална безбедност на Русија, посочи дека самите украински сили би можеле провокативно да користат вакви беспилотни летала за да ја вовлечат Европа во војна против Русија.
Украина, исто така, произведува беспилотни летала со долг дострел.
фото: принтскрин
Регион
(Видео/Фото) Србите и Унгарците одржаа заедничка воена вежба

Србија и Унгарија одржаа заедничка воена вежба „Соседи 25“ со цел зголемување на нивото на соработка меѓу армиите на двете земји и размена на борбени искуства, соопшти српското Министерство за одбрана.
Вежбата се одржа на воениот полигон Пасуљанске ливаде со учество на припадници на Првата бригада на српската армија и 30-та механизирана бригада на Унгарија.
За време на повеќедневната вежба, војниците заедно ги вежбаа дејствата на единиците во тактички операции, вклучително и употребата на современи борбени возила, комуникациски системи и опрема за собирање и обработка на разузнавачки информации.
Ова е десетта заедничка вежба наречена „Соседи“ што ја спроведуваат вооружените сили на Србија и Унгарија.
Свет
Експерт за вештачка интелигенција: Никој не знае што нè очекува, дури ни водечките компании

Итан Молик, еден од водечките експерти за генеративна вештачка интелигенција, тврди дека се појавуваат докази за зголемена продуктивност на работното место, но истакнува дека сè уште знаеме многу малку за вистинското влијание на вештачката интелигенција врз пазарот на трудот. Неговото мислење го делат и директорите за човечки ресурси на водечките компании, кои се согласуваат дека доаѓаат големи промени, но дека има повеќе прашања отколку одговори за лидерите, пишува Си-ен-би-си.
Професорот од Вортон школата на Универзитетот во Пенсилванија, кој советувал многумина, од претседателот на Федералните резерви, Џером Пауел, до Џими Фалон, сподели директна порака на самитот CNBC Workforce Executive Council во Њујорк. „Можам да ви кажам, никој ништо не знае“, рече Молик. Ова, вели тој, ги вклучува и врвните лаборатории за истражување на вештачката интелигенција. „Тие не знаат за што служи. Ми велат дека го користат мојот Твитер – Икс – фид за да сфатат“, додаде тој.
Неговата поента е едноставна: ниедна компанија денес не може да вработи човек со петгодишно искуство во користењето на генеративна вештачка интелигенција. „Тие не постојат“, заклучи тој.
Потребно е отстапување од старите навики
Голем дел од напредокот во вештачката интелигенција се случува во она што експертите го опишуваат како „црна кутија“, а сличен јаз постои и во разбирањето на влијанието на вештачката интелигенција врз економијата.
Клер Мекинтајр, виш потпретседател на Sam’s Club, забележа дека модерната култура на кариера се базира на наградување на „имањето одговори“, но тоа се менува. „Веќе не станува збор за тоа да ги имате одговорите. Станува збор за поставување брилијантни прашања, уредување информации и донесување одлуки со брзината на Тик-ток“, рече таа.
Кристина Шелинг, главен директор за таленти во Verizon, се согласи, додавајќи дека со децении сме биле наградувани за перфекционизам. Со вештачката интелигенција, исходот е ретко совршен. „Во ред е да се биде во ред со неуспех или грешка“, рече таа.
Меките вештини како емпатија, љубопитност и агилност се поважни сега од кога било. Молик забележа дека сегашната вештачка интелигенција е повеќе човечка отколку машинска, па затоа луѓето кои се добри со луѓе можат да ја искористат во своја корист.
Иако постојат докази за зголемување на продуктивноста, како што е студијата на која работел со „Бостон консалтинг груп“, Молик се плаши дека неимагинативните компании ќе ја гледаат автоматизацијата како единствен пат напред.
„Се грижам дека неимагинативните организации ќе мислат дека автоматизацијата е патот напред“, рече тој, додавајќи дека работниците нема да ја прифатат вештачката интелигенција освен ако не почувствуваат дека зголемувањето на продуктивноста ќе им се врати преку дополнителни придобивки.
Компании како „Волмарт“ и „Веризон“ веќе гледаат резултати. Во „Волмарт“, повеќе од 100.000 работници на првата линија користеле генеративна вештачка интелигенција, додека „Веризон“ користел вештачка интелигенција за анализа на јавно достапни податоци за своите вработени за да им помогне да ги планираат своите кариерни патеки. Иако работниците првично биле скептични, стапката на отпуштање во пилот-групата била помала од 1%. Главниот совет на Молик за сите лидери е едноставен.
„Мојот совет број еден е да платите 20 долари месечно за Claude на Anthropic или GPT на OpenAI или Gemini на Google и да го користите за сè за што можете законски да го користите“, рече тој, препорачувајќи користење на алатките најмалку 10 часа неделно. Според него, чекањето одговори или препуштањето на сè на ИТ одделот се најголемите грешки што лидерите можат да ги направат.
фото: принтскрин