Европа
Почина грузискиот симбол на перестројката – Едуард Шеварнадзе

Поранешниот претседател на Грузија, и советски министер за надворешни работи Едуард Шеварнадзе, кој почина во понеделникот по долга и тешка болест во 87-та година од животот, ја имаше една од клучните улоги во ставањето крај на Студената војна и во периодот од падот на комунизмот.
Шеварнадзе како шеф на дипломатијата во владата на последниот советски челник Михаил Горбачев во голема мера придонесе за подобрување и затоплување на доносите со западот, пред падот на Берлинскиот ѕид и распадот на Советскиот сојуз. Го сметаат, исто така, за едена од идејните зачетници на „перестројката“, програмата за реформи на советската економија и политика, за којашто Горбачев своевремено рече дека е осмислена за време на прошетка на брегот до Црното Море со неговиот грузиски другар, со кој подоцна, сепак, се разиде. По распадот на Советскиот сојуз, Шеварнадзе се врати во родната Грузија и стана нејзин прв претседател донесувајќи одредена политичка стабилност по периодот на анархија по осамостојувањето. Од власта беше соборен во ткн Револуција на розите во 2003 година којашто имаше поткрепа од Западот, а последните години од животот ги мина својата резиденција, малку патуваше и се појавуваше во јавноста. Шеварнадзе е роден на 25-ти јануари 1928 година во тогашната Транскавкаска Социјалистичка Федеративна Советска Република, којашто ги опфаќаше териториите на денешните Ерменија, Азербејџан и Грузија. Неговиот татко бил учител и убеден комунист, со што не се согласувала мајка му и постојано се обидувала двајцата да ги наговори да престанат да се занимаваат со политика. Во подмладокот на Комунистичката партија Шеварндзе влегол во 1946 година и брзо напредувал.Во текот на 1970-те години се борел против советската бирократија и вовел пазарни реформи. Со особена жестокост се борел против корупцијата во Комунистичката партија, одземајќи им ги на стотиците функционери луксузните автомобили и вили, а многу од нив и сменувајќи ги од должностите. Неговите реформи биле толкави, што некои историчари дури сметаат дека политиката на гласност и отворање, не ја вовел Горбачев во 1980-те, туку Шеварнадзе една деценија претходно. Како советски министер за надворешни работи во периодот меѓу 185 и 1990 година, кога започна смирувањето на ткн Студена војна, беше на чело на трансформацијата на советската надворешна политика. Иако немаше речиси никакво искуството во надворешната политика, ги предводеше новите советски политики на гласност и перестројка, отворање и реструктуирање. Учествуваше, така, во преговорите за цела низа важни договори за контролата на вооружувањето, вклучително и за Спогодбата за нуклеарните сили со среден дострел со кој беше елиминирана цела класа атомско вооружување. Ги повлече и советските трупи од крвавата инвазија во Авганистан и отвори пат кон независноста на државите од источна и од средна Европа од поранешниот Варшавски договор, повлекувајќи ги трупите во границите на Советскиот сојуз. „Знаете, навистина тогаш го променивме светот (…) и главната заслуга за тоа му припаѓа на Горбачев“, изјави Шеварнадзе во едно интервју до 2000 година. Меѓутоа, со своите либерални ставови си создаде и многу непријатели во конзервативните советски кругови. Со својата драматична оставка во декември 1990 година го изненади и самиот Горбачев. Стравувајќи дека советскиот лидер можеби попушта пред конзервативните елементи, Шеварнадзе драматично предупреди дека СССР го очекува диктатура. Осум месеци подоцна, во август 1991 година, кога на улиците на Москва се појавија тенкови што беше толкувано како обид за државен удар, изгледаше дека прогнозата на Шеварнадзе се остварува. Тој на барикадите му се придружи на Борис Елцин. Наводниот државен удар беше оневозможен во следните неколку дена и Шеварнадзе повторно стана министер за надворешни работи, но само еден месец. Советскиот сојуз се распадна, како и неговата родна Грузија, во којашто започна граѓанска војна. Во март 1992 година се врати во грузиската престолнина Тбилиси, откако по бегството на тогашниот челник, земјата остана без водство. Без вистински противник лесно ја презема власта, но тешко воведуваше ред, дури и во парламентот. Успеа да ја сопре граѓанската војна, но Грузија и натаму остана нестабилна. Во 1995 година, кусо време откако преживеа атентат, избран е за грузиски претседател.Покрај историскиот проблем на сепаратистичките тенденции на Абхазија и Осетија, Шеварнадзе се соочуваше и со политичкиот спор со соседните држави од блиските нафтоносни полиња во Баку. Корупцијата и натаму се развиваше, па од него почнаа од него да бараат поголеми реформи. Кризата кулминираше во ноември 2003 година, која, по оспоруваната негова победа на претседателските избори, беше соборен со масовни протести на опозицијата. Неговите критичари, коишто го заземаа грузискиот парламент, го обвинија дека е исто толку корумпиран и недемократ, колку и неговите претходници. Шеварнадзе беше притиснат и единствен избор беше да поднесе оставка. „Мислам дека мојата оставка беше единствениот начин да се избегне крвопролевањето“, ќе рече подоцна за тие денови. Човекот којшто, по сопствени зборови, придонесе за крајот на Студената војна, ослободувањето на централна Европа, обединувањето на Германија и демократизирањето на Советскиот сојуз, така од власт беше соборен, по игра на судбината, од луѓето чиешто поимање на демократијата беше сосема спротивно од неговото/крај/мф/сн
Извор: Макфакс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
(Видео) Брутален руски напад врз Киев по разговорите Путин-Трамп

Руските сили започнаа повеќечасовен ракетен и беспилотен напад врз украинскиот главен град Киев во текот на ноќта, насочен кон станбени области и цивилна инфраструктура. Нападите предизвикаа пожари во неколку делови од Киев, соопштија локалните власти.
Нападот се случува помалку од 12 часа по телефонскиот разговор меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин. Според градските власти, погодени се најмалку 13 локации низ главниот град, при што се повредени најмалку 19 лица, од кои 14 се хоспитализирани.
Kyiv reality.
Missiles fly as civilians try to stay safe in shelters.
Stopping supplies of air defense missiles to Ukraine means a direct threat to civilians, to people like these ones on the video. It means more Russian terror and more tragedies for Ukrainians. https://t.co/9Oe1v6C9ta pic.twitter.com/JCBMBx9Rej
— Anton Gerashchenko (@Gerashchenko_en) July 4, 2025
Пожари низ Киев, жителите добија молба да ги затворат прозорците
Шефот на Воената администрација во Киев, Тимур Ткаченко, рече дека пожари избувнале низ целиот град и ги предупреди жителите да ги затворат прозорците поради „опасни производи од согорување“ во воздухот. „Русија, терористичка држава, остави пустош зад себе“, рече Ткаченко на Телеграм. „Русите не носат ништо друго освен терор и убиства. Тоа е факт.“
Новинарите на „Киев Индепендент“ објавија дека експлозиите во Киев започнале околу 22 часот по локално време и траеле до раните утрински часови на 4 јули. Украинските воздухопловни сили објавија дека Русија испалила балистичка ракета кон Киев околу 00:30 часот, по што следеле уште неколку околу 02:30 часот.
Kyiv at this hour as Russians unleash what must be the largest attack of the war, targeting the city's civilian population with drones and ballistic missiles.
Meanwhile, the US forbids Ukraine from striking Russia's oil infrustructure, the one thing that can stop the war. pic.twitter.com/SLpXWGv9XR
— Kyiv Insider (@KyivInsider) July 4, 2025
Според достапните информации, дронот удрил во станбена зграда во населбата Оболон и предизвикал пожар на покривот. Во населбата Свјатошино, остатоците од дрон предизвикале пожар во магацин и го погодиле дворот на 16-катна зграда, во кој изгореле и возила. Уште еден пожар избувнал во деловен простор откако паднале остатоците од дронот.
Во Дњепровскиот округ, остатоци паднаа во близина на училиште и неколку станбени згради, додека во Соломјанскиот округ избувна пожар во административна зграда, магацини и гаража. Остатоците оштетија неколку деловни простории. Во Шевченковскиот округ, се запали ненаселен стан на првиот кат од осумкатна зграда, а пожар избувна и во деловна зграда во истиот округ. Оштетена е и медицинска установа во Холошиевскиот округ.
A number of Russian drones are heading toward Kyiv, the city's military administration reports.
According to monitoring channels, about 25 drones are moving toward the capital.
📹: mothers with strollers and children in Kyiv run for shelter/Yan Dobronosov https://t.co/gwq6Ku9WXA pic.twitter.com/9YlPhZBVI9
— Anton Gerashchenko (@Gerashchenko_en) July 3, 2025
Руски беспилотни летала го погодија и градот Полтава, оштетувајќи згради и едно возило, а повредувајќи две лица, изјави гувернерот Володимир Кохут.
Нападот се случува само неколку часа по телефонскиот разговор меѓу рускиот претседател Владимир Путин и американскиот претседател Доналд Трамп. За време на разговорот, Путин рече – според руското соопштение – дека Русија „продолжува да ги следи своите цели во Украина“, и покрај повиците на Западот за прекин на огнот.
Европа
Украина припаѓа на Европската Унија, му рече данската премиерка на Зеленски

Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, пристигна во Орхус, западна Данска, каде што ќе присуствува на одбележувањето на почетокот на данското претседателство со Советот на Европската Унија.
Според најавата на данската влада, Зеленски ќе разговара со премиерката Мете Фредериксен, претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, и со претседателот на Европскиот совет, Антонио Коста.
Тие ќе разговараат за поголема воена поддршка за Украина, соработка со украинската одбранбена индустрија и нови санкции против Русија.
„Украина припаѓа на Европската Унија, тоа е во интерес и на Данска и на Европа. Затоа данското претседателство ќе направи сè што може за да ѝ помогне на Украина на патот кон членство во ЕУ“, рече Фредериксен.
Данската премиерка истакнува дека ЕУ мора да ја зајакне Украина и да ја ослаби Русија.
„Украина е клучна за безбедноста на Европа. Мора да го зголемиме притисокот врз Русија“, рече Фредериксен.
Европа
Анкета: Германците сакаат да го укинат пиењето под надзор кај тинејџерите

Мнозинството Германци сакаат построги закони за заштита на младите од алкохол, вклучително и елиминација на контролирано пиење, што им овозможува на 14-годишниците да нарачаат пиво во бар ако се во придружба на законски старател, покажува анкета објавена денес.
Резултатите од анкетата на „Форса“, нарачана од компанијата за здравствено осигурување Kaufmännische Krankenkasse (KKH), покажуваат дека 65 проценти од Германците ја поддржуваат забраната за контролирано пиење алкохол од страна на малолетници. Според сегашниот закон, на тинејџерите им е дозволено да купуваат и да пијат пиво, вино и пијалаци на база на вино на јавно место ако се во придружба на старател.
Тесно мнозинство од 52 процента од испитаниците исто така сакаат да се зголеми законската возраст за купување и пиење алкохол од 16 на 18 години. Анкетата, спроведена во јуни, опфати 1.004 испитаници од цела Германија на возраст меѓу 18 и 70 години.
Забраната за контролирано пиење ја застапуваат и покраинските министри за здравство, а ја поддржува и федералната министерка за здравство, Нина Варкен. Алкохолот е значаен проблем за децата и за тинејџерите, изјави Катарина Шенк, министерка за здравство во источногерманската покраина Тирингија и претседателка на Конференцијата на министрите за здравство.
Медицинските здруженија долго време апелираат до креаторите на здравствените политики да вложат поголеми напори за намалување на потрошувачката на алкохол во Германија. Германското здружение за исхрана препорачува целосна апстиненција од алкохолни пијалаци наведувајќи дека „не постои безбедно ниво на потрошувачка“.
„Колку порано младите луѓе почнуваат да пијат, толку се поголеми здравствените ризици“, вели психологот на KKH, Франциска Клем.
Покрај краткорочните последици, како што се несреќи, повреди и насилство, алкохолот го зголемува и ризикот од рак, кардиоваскуларни заболувања и заболувања на црниот дроб. Алкохолот е особено штетен за адолесцентите бидејќи нивните тела сè уште се во развој и затоа се почувствителни на неговите токсични ефекти, објавува агенцијата ДПА.