Европската комисија ќе покрене прелиминарна процена за новиот полски закон за уставниот суд за да утврди дали се прекршени правилата на Европската унија, а полска е збунета од изјавите на првиот потпретседател на ЕК.

„Денеска одлучивме дека Комисијата ќе спроведе прелиминарна процена на тоа прашање во рамките на заштита на правната држава“, изјави на прес-конференцијата првиот потпретседател на Европската комисија, Франс Тимерманс.

„Рамката за правна држава“ е механизам кој ЕК го усвои во март 2014 година по критиките дека не реагирала на соодветен начин на наводните закани за демократските стандарди во Унгарија. Тој механизам се сведува на дијалог со земјата членка за да се утврди дали таа е подготвена да ги промени законите кои се сметаат за спорни и постапките за да се избегне активирањето на членот 7 од договорот за ЕУ, кој предвидува суспендирање на правото на глас на држава членка која не ги почитува темелните принципи и вредности на Унијата, што досега никогаш не е користено.

Во случајот на Полска првпат се покренува таквата постапка коа се состои од три чекора, и тоа процена на ЕК, потоа препорака од ЕК за земјата членка да го исправи она што не е во согласност со законодавството во ЕУ и на крајот одговорот од таа земја. Доколку се утврдат недостатоци и земјата членка се согласи тоа да го исправи, механизмот се запира, а во спротивно ЕК може да го предложи активирањето на членот 7.

„Целта на процесот кој го покренавме е да се разјаснат фактите на објективен начин, подлабоко да се проанализира ситуацијата и да се покрене дијалогот со полските власти, не прејудицирајќи што подоцна ќе се преземат“, рече Тимерманс.

Полска е збунета од изјавите на Тимерманс, за покренувањето на постапката о очекува да ја одбие одлуката во пишана форма, изјави за Reuters полскиот министер за надворешни работи Витолд Вашчиковски.

„Би сакале да ја водиме одлуката на Комисијата во пишана форма. Изјавите на Тимерманс се контрадикторни“, изјави шефот на полската дипломатија додавајќи дека веројатно ќе трае со месеци.

Зборувајќи за изјавите на Тимерманс, Вашчиковски изјави дека „од една страна зборуваше за потребите за дијалог за Полска, а од друга страна ја спомена процедурата (рамката за правна држава – з.р.)“.

„Доколку зборуваме за договорите за ЕУ, измените закони за медиумите во Полска не може да биде процена на ЕК. Кога станува збор за Уставниот суд, Тимерманс не ја зема предвид не ги зема предвид последните одлуки на судот за прифаќањето на двајца судија“, рече Вашчиковски во кусата телефонска изјава за Reuters.

Уставниот суд на Полска донесе дека ќе прими двајца судии кои ги предложи владејачката партија Правда и право (PiS).

„Тоа беше многу неумесна изјава на Тимерманс. Таа создаде збрка наместо да ја разјасни работата. Ќе ја причекаме таа одлука во пишана форма, а доколку не ја биде, ќе се обидеме да ги разјасниме работите на друг начин. Дијалогот ќе потрае со месеци“, рече Вашчиковски.

ЕК за ситуацијата во Полска расправаше откако тамошната нова влада донесе два закона, за уставниот суд и за именувањето на челниците во јавните медиуми. Главно се дискутираше за законот за уставниот суд, додека законот за јавните медиуми се споменуваше само спорадично и за него ќе се зборува дополнително.

Конзервативниот претседател Анджеј Дуда на 28-ми декември конечно го потврди законот кој полската опозиција го смета за инструмент кој го парализира Уставниот суд како чувар на Уставот. Конзервативното мнозинство, пак, во него гледа напротив, начин на демократизација за да се отстрани секоја пречка за спроведување на реформите.

Законот е оценет како голема промена во правилата на работата на Уставниот суд.. Судот од петнаесет членови сега мора да ги носи одлуките со двотретинско мнозинство од гласовите и со најмалку тринаесет судии присутни на седницата, наместо досегашните девет. Опозицијата критикува дека сега партијата Прво и правда (PiS) може лесно да ја блокира секога одлука на судот која е спротивна на партискиот став. Во ова партија, пак, тврдат дека законот воведува ред во Уставниот суд и ги отстранува пречките за спроведување на изборните ветувања./крај/мф/сн

Извор: Макфакс