Екологија
Откриено зошто папагалите се способни да имитираат
Невролозите откриле во мозокот на тигрестиот папагал необичен ‘кожурец’ од два слоја неврони, којшто недостига кај другите видови птици, кој им помага на папагалите да запаметат делови од говорот на стопаните и да имитираат некој вид „дијалог“, се наведува во студијата објавена во списанието PLoS One.
„Кога јас и Мукта ги видовме тие центри, веднаш помисливме како сме можеле да ги игнорираме цело време, како нашите колеги не ги виделе? Најмногу нашето изненадување се однесуваше на човечката психологија, а не на тоа како е изграден папагалскиот мозок. Кога го забележавме тој дел од мозокот, сé стана очигледно. Имам примероци, од пред 15 години, и сега лесно можам да ги увидам тие региони на нив“, вели Ерих Џарвис, од американскиот Универзитет Дјук.
Џарвис и неговиот колега Мукта Чакраборти ја расветлија една од најголемите тајни на папагалите, проучувајќи ја структурата на мозокот на осум различни видови птици коишто имаат „моќ“ за говор од тропските предели на Австралија и Африка, како обичен тигрест папагал, африкански жако, аратинг, ара, корел и неколку видови амазонски папагали.
Споредувајќи ги активностите на генот во различните видови на нервните клетки кај папагалите и птици пејачки, невролозите пронашле во мозокот на првите необични региони, кои не постојат кај другите птици.
Како што објаснуваат Чакраборти и Џарвис, во мозокот на сите птици пејачки, вклучително и на папагалите, е забележано присуството на ткн „јадра на обука“, посебни одделни групи неврони коишто им овозможуваат на птиците да ги запаметат звуците коишто ги слушаат, да ги произведуваат и да правата од нив сопствени „ремикси“.
Генетската анализа покажала дека овие „јадра“ во мозокот на папагалите се устроени сосема поинаку, тие се опкружени со специјален „кожурец“ од неколку слоеви исти такви неврони, слични по својата структура на орев или на кукли наредени една во друга.
Колку што е поголем и поцврст овој „кожурец“, толку подобро папагалот ги запаметува зборовите и подобро ги користи за правење подолги реченици или имитирање на говорот. Оштетувањето или привременото исклучување, како што покажале експериментите со тигрестите папагали, ја лишуваат птицата од способноста да запамети нови зборови и изрази.
Интересно е што двајцата научници успеале да откријат уште една тајна на папагалите, односно зошто тие честопати „танцуваат“ на музика. Фактот дека споменатиот „кожурец“ е тесно поврзан со моторните центри во мозокот, најверојатно, му овозможува на центарот за говор тесно да го контролира јазикот на птиците и, како спореден ефект, и остатокот од телото.
Дури и најпримитивните видови папагали од шумите на Нов Зеланд имаат таков „кожурец“, иако неговата дебелина и димензии се многу мали. Тоа значи дека оваа група птици се здобила со способноста пред повеќе од 29 милиони години, долго време пред најпримитивни предци на човекот.
Сега Чакраборти и Џарвис ја дешифрираат структурата на гените, особено активните зони во споменатиот дел од мозокот на папагалите. Научниците се надеваат дека нивната работа ќе овозможи да се сознае како птиците се стекнале со оваа способност и поради што таа се „зголемила“./крај/мф/сн
Извор: PLoS One
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Екологија
Час за планетата Земја: Исклучете ги светлата точно во 20.30 часот
Во рамките на кампањата „Часот на планетата Земја“ ширум светот, од 20:30 до 21:30 часот ќе биде исклучено светлото, јавното и украсното осветлување на еден час. Ова е една од најголемите планетарни иницијативи за зачувување на природата и животната средина, која е поддржана од 190 земји.
Акцијата „Час на планетата“ започна во Сиднеј во 2007 година и секоја година добиваше се поголема поддршка низ светот. Еден час се исклучува јавното осветлување каде што е можно, украсното осветлување, се гасат светилките во компаниите, како и во домаќинствата.
Се проценува дека во тој час светот заштедува од 10 до 12 проценти од електричната енергија. Акцијата повикува на рационална потрошувачка на енергија, но целта на вклучувањето во акција е многу поширока. Пораката е да се сврти вниманието кон потрошувачката на природните ресурси.
Од Светската организација за природа истакнуваат дека и годинава нема многу отстапување од минатогодишниот концепт. Светската организација за заштита на природата располага со податоци за состојбата со природните ресурси, флората и фауната. А тие податоци се загрижувачки. Природните ресурси што планетата ги обновува за да ги користиме за период од една година, ние ги трошиме уште во првата половина од годината.
За тоа сведочи нашиот пристап кон природата, девастацијата на шумите, трошењето вода, сето тоа за да ја претвориме земјата во земјоделско земјиште и да добиеме храна. Потоа фрламе околу 40 отсто од храната произведена во светот.
Решенијата се во човекот и треба да почнеме да размислуваме за тоа дека оваа планета треба да им ја оставиме на генерациите што доаѓаат и да се однесуваме поодговорно. Да почнеме да размислуваме дека не сме единствените на планетата, е пораката на оваа глобална акција.
Екологија
Јапонија воведува билети за искачување на планината Фуџи
Почнувајќи од ова лето, посетителите на планината Фуџи ќе треба да платат за да пешачат една од маршрутите нагоре по познатата планина.
Јапонската влада одлучи да воведе нови ограничувања за посетителите на една од нејзините главни атракции во обид да го заштити местото од прекумерен туризам.
Планината Фуџи доживеа бум во бројот на посетители, што со себе донесе загриженост за прекумерното количество фрлено ѓубре и загрозената безбедност на планинарите. За да помогнат во чистењето на планината и зачувување на нејзината животна средина, јапонските власти воведоа такса и дневна капа за посетителите долж најпопуларната патека.
Почнувајќи од ова лето, поточно на 1 јули 2024 година, посетителите на планината Фуџи ќе мора да платат за да пешачат една од маршрутите долж познатата планина. Патеката Јошида е најпопуларното искачување поради неговиот лесен пристап од Токио и зачестеноста на планинските колиби на патот кои нудат сместување и оброци.
Јапонската префектурална влада Јаманаши, која ги надгледува планинарските активности на светското наследство на УНЕСКО, сметаше дека е неопходно да воведе патарина за заштита на животната средина. Исто така, со цел да се намали гужвата, ќе се применува дневен лимит на бројот на луѓе на кои им е дозволено да се искачуваат на планината преку патеката Јошида.
Ќе бидат дозволени 4.000 планинари дневно. 70 дена во годината, колку трае летната сезона на качување. Дополнително, забрането ќе биде искачувањето на планината во периодот од 16:00 до 02:00 часот.
Според извештаите од јапонската влада, патеката Јошида минатата година забележала „невиден број“ планинари, а сличен број се очекува и оваа година. Во 2023 година вкупно 221.322 планинари се искачиле на планината Фуџи, а повеќе од половина одлучиле да го користат самата патека.Јошида.
Зголемувањето на бројот на посетители доведе до таложење на фрлено ѓубре покрај патеката, како и до сообраќаен метеж што резултираше со несреќи и повреди. Исто така, постои загриженост за неискусните планинари кои се обидуваат да ја поминат патеката и се наоѓаат во тешкотии во близина на врвот каде што има помалку капацитети.
Официјалните лица се уште не откриваат колкава ќе биде таксата, но велат дека сумата ќе биде објавена наскоро. Планот е да се постави капија на влезот на патеката Јошида каде ќе се наплаќаат патарини. Властите велат дека приходите ќе бидат искористени за изградба на засолништа долж патеката за употреба во случај на вулканска ерупција и за одржување на патеката за пешачење.
Од 2014 година, планинарите кои се искачуваат на планината Фуџи преку која било од нејзините рути се охрабруваат доброволно да платат 1.000 јуани (6,2 евра) по лице за да го зачуваат местото.
Оваа популарна рута започнува на петтата станица на Фуџи Субару, обезбедувајќи пристапен почеток на авантурата. Патувањето до врвот на планината обично трае помеѓу пет и седум часа и се протега на околу шест километри, што ја прави оваа патека совршена за оние кои бараат предизвик, но и достапна за широк спектар на планинари.
Искачувањето до планината Фуџи е особено магично поради можноста да се доживее изгрејсонцето од врвот, што многумина го сметаат за врв на нивната посета. По должината на патеката, планинарите можат да се восхитуваат на бројни светилишта и симболи на јапонската култура, уживајќи во комбинацијата на природни чуда и културно наследство. Глетките од планината се спектакуларни, особено погледот кон кратерот и околните пејзажи.
По исцрпувачкото, но задоволувачко искачување, планинарите често се релаксираат во локалните ресторани каде што можат да пробаат традиционални јапонски јадења, како и термални бањи кои се совршени за обновување на мускулите. Пешачењето на планината Фуџи преку патеката Јошида е искуство кое комбинира физички предизвик, духовно збогатување и интимно искуство со природата, оставајќи траен впечаток на секој што ќе се осмели да се впушти во оваа авантура.
Екологија
Инфлуенсери копаат по контејнери и го продаваат пронајденото
Иако за многу луѓе ширум светот копањето по контејнери е единствениот начин да преживеат, се чини дека на социјалните мрежи се појави нов феномен каде што се поголем број на инфлуенсери „копаат“ во контејнери – а тоа е тренд познат како „дампсер дајвинг“ (нуркање на контејнери).
Овој тренд се однесува на луѓе, главно инфлуенсери кои откако ќе „копаат“ низ контејнерите, покажуваат што пронашле во нив – од козметика до дизајнерски работи.
На социјалната мрежа ТикТок има голем број видеа во кои корисниците влегуваат во контејнери зад големи продавници во потрага по употребливи предмети. И хаштагот #DumpsterDiving има повеќе од 4,4 милијарди прегледи на ТикТок, што дополнително ја потврдува неговата популарност.
Иако поголемиот дел од таквите инфлуенсери денес живеат со препродажба на овие артикли, тие дури ја подигнуваат свеста за непотребното создавање отпад, бидејќи различните малопродажни корпорации секојдневно уништуваат стотици илјади употребливи производи.
Тифани Шири, ТикТокерка од Тексас од Америка, има три милиони следбеници на кои им ги покажува своите пребарувања по работи во контејнерите зад американските продавници за малопродажба. Почнала да „нурка во контејнер“ на крајот на 2017 година, а токму тогаш пронашла шминка и разни производи вредни 1.200 долари. Набрзо сфатила дека ваквото хоби може да ѝ донесе огромен профит – а останатото е историја. Таа моментално со овој тренд заработува и до 1.000 долари неделно, а благодарение на препродажбата на пронајдените производи, Тифани живее удобен живот.
Солти Стела е уште една ТикТокерка, која моментално има повеќе од 1,2 милиони следбеници. Живее и од препродажба на предмети од контејнери, но многу е лута што ја фрла употребливата храна. Од сокови, грицки, супи, тестенини и газирани пијалоци, често сите во еден контејнер.
Ана Сакс, Тиктокерка од Њујорк, која има повеќе од 400.000 следбеници, на платформата е позната како „Трешвокер“. Таа често споделува видеа од фрлени производи што ги наоѓа, а често наоѓа дизајнерски чанти, скапи палта, фотоапарати и козметика за жени.
Таа често привлекува внимание на отпадот во нејзиниот град и им предлага на сите на интернет да донираат или рециклираат стоки наместо да ги фрлаат. Таа повика и на создавање закон со кој продавниците ќе се обврзат да не ги фрлаат средствата за хигиена, туку да ги донираат во прифатилишта за бездомници.
Трендот „Dampster diving“ е легален во Америка, па затоа е одржлива практика која не само што заработува пари, туку и го намалува отпадот. Со споделување на нивните искуства поврзани со овој тренд, инфлуенсерите ги инспирираат другите да размислуваат за влијанието на нивната потрошувачка и навики врз животната средина.
Сепак, важно е да се напомене дека „Dampster diving“ не е решение за горливиот проблем со отпадот.