До 2031 година 80 отсто од граѓаните треба да имаат смарт броила, а првите веќе се очекува да бидат инсталирани за околу година и пол соп. Со ова ќе се елиминираат паушалите на сметките. Овие новини се предвидени во новиот Закон за енергетика.

Во меѓувреме, граѓаните на сметките ќе можат да прочитаат колку од неплатеното е потрошена електрична енергија, а колку паушал и ова се очекува да се случи од јулската сметка.

Според надлежните се отчитуваат 85 отсто од броилата, таму каде што не се отчитува станува збор за затворени објекти или објекти каде што не може да се влезе, велат од Министерството за енергетика кое со цел подобро информирање на јавноста и потемелно запознавање со новините што ги носи новиот Закон за енергетика, започна серија отворени брифинзи и дискусии со енергетските чинители, институциите и медиумите.

Првиот настан од оваа серија под наслов „Можностите на новиот закон за енергетика, со особен осврт на мрежните оператори и електродистрибуција на електрична енергија“, се одржа во едукативниот центар на Матка, во присуство на Александар Пауноски, Заменик директор на МЕПСО и Сашо Салтировски, Директор на Електродистрибуција,

Настанот го отвори Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, во своето обраќање нагласи дека законот, кој опфаќа над 300 страници детална регулатива, претставува историска реформа во македонскиот енергетски систем:

„Овој закон конечно ги модернизира ’правилата на играта‘ – од производство до потрошувачка. Особено важна е преобразбата на електродистрибутивниот систем. Секоја промена што ја донесовме има конкретен ефект: попрецизни сметки, повисоки стандарди и појасна одговорност.“

Министерката за енергетика, Сања Божиновска во своето обраќање нагласи дека законот, кој опфаќа над 300 страници детална регулатива, претставува историска реформа во македонскиот енергетски систем и додаде дека сè што е добра практика во ЕУ се имплементира во Законот за енергетика.

Волфганг Маиер, извршен директор на ЕВН Македонија, истакна дека новиот закон го поставува темелот за дигитализирана, транспарентна и ефикасна електродистрибуција.

„Како компанија, веќе работиме на ефективна примена на сите новини предвидени со законот. И можам да кажам дека ова е навистина добар закон кој ќе придонесе за унапредување на енергетиката во земјата“, рече тој.

Во рамки на сесијата беа претставени повеќе клучни новини, меѓу кои:

· Обврска за паметни броила – до 2031 година, 80% од домаќинствата ќе имаат паметно броило, со што се укинуваат проценките, а сметките стануваат потполно точни и проверливи.

· Засилена транспарентност – јасна и детална пресметка на тарифите и објаснување на сметките кон секој потрошувач.

· Зголемена одговорност на дистрибутерите – конкретни обврски за време на интервенција, известување и известувачка отчетност.

· Поголема заштита на потрошувачите – подобрени механизми за надомест при прекини или штети и нови регулаторни алатки за кориснички приговори.

До 2031 година 80 отсто од граѓаните треба да имаат смарт броила, а првите веќе се очекува да бидат инсталирани за околу година и пол соп. Смарт броилата е само една од реформите кои ги носи новиот закон за енергетика. Со ова ќе се елиминираат паушалите на сметките. Во меѓувреме граѓаните на сметките ќе можат да прочитаат колку од неплатеното е потрошена електрична енергија, а колку паушал и ова се очекува да се случи од јулската сметка. Според надлежните се отчитуваат 85 отсто од броилата, таму каде што не се отчитува станува збор за затворени објекти или објекти каде што не може да се влезе

Александар Пауноски, заменик-директор на МЕПСО, подвлече дека операторот на преносниот систем е подготвен за имплементација на новите технички стандарди:

„Стабилноста на системот, приклучувањето на нови обновливи извори и намалувањето на загубите се директно регулирани со овој закон. Тоа ни дава силна основа за да работиме појасно, поефикасно и со повисоки цели.“

Сашо Салтировски, директор на Електродистрибуција, пак, додаде:

„Со овој Закон потрошувачот ќе има централно место и улога, сè се сведува на централизација и дигитализација. Ова е жив систем и сите чинители ќе треба да се вмрежуваат, а за тоа ни треба паметен систем. Обновливите извори дојдоа многу брзо, но добро се справуваме. Во наредните 20 години инвестициите во обновливи извори треба да се зголемат двојно. Но, ако за брзо време не почнеме со поставување батерии, ќе има проблем, бидејќи и сега капацитетите се исполнети 100 отсто. Ќе ни треба поддршка од луѓе и знаење за да ги забрзаме процесите. Сега имаме над 200 илјади смарт броила со далечинско отчитување и за 10 години ќе треба да ги смениме сите., изјави Салтировски.

Со Законот за енергетика се воспоставува нова рамка за дигитализација, ефикасност и отчетност во енергетиката, со јасни придобивки:

· За граѓаните: подобра контрола и сигурност

· За бизнисите: стабилно и квалитетно снабдување

· За животната средина: поддршка на зелена транзиција

Министерката Божиновска најави дека Министерството ќе продолжи со оваа серија едукативни и отворени настани во следниот период:

„Ова е само почеток. Ќе ги отвориме темите за обновливите извори, гасификацијата, енергетската ефикасност и критичните минерали. Отворената комуникација со јавноста и засегнатите страни е услов за успешна имплементација.“

Серијата брифинзи ќе е организирана во соработка со сите засегнати компании и институции во Македонија, а секој тематски настан ќе биде посветен на различен дел од законот.

Македонската дипломатија не е, и нема да биде ничија партиска сопственост. По години на политичка злоупотреба, ја враќаме дипломатијата на државата, институционално, професионално и во согласност со законот, реагираат од МНР по прозивките од страна на СДСМ кои на прес -конференција кажаа дека Муцунски и ВМРО-ДПММЕ ја узурпираат дипломатијата.

„Автентичното толкување на член 39 став 3 од Законот за надворешни работи е легитимна, уставно заснована постапка, донесена од Собранието – единствениот орган со надлежност за толкување на законите. Министерството нема ниту овластување, ниту влијание врз овој процес.
Членот на Комисијата за надворешни работи од СДСМ, Фатон Бејта, го упатуваме на предметот Уставно право на кој било правен факултет во државата, каде што ќе може да се потсети дека државата се темели врз начелото на поделба на власта – законодавна, извршна и судска.

Целта на ова толкување е да се воведе дополнителен демократски филтер и јавна отчетност при изборот на амбасадори – не да се одземе уставната надлежност на Претседателот, туку да се зајакне транспарентноста пред граѓаните.

Собраниската процедура, спроведена пред Комисијата за надворешни работи составена од пратеници од сите политички партии, е доказ за инклузивност и независност на процесот.

Наместо да одржуваат безпредметни прес-конференции, СДСМ треба да одговори зошто нивните амбасадори со години беа апатични, невидливи или отворено политизирани, а именувањето на дел од нив беше спроведено спротивно на Законот за надворешни работи“.

Нашата цел не е партизација, велат од МНР, туку системска професионализација.

„За првпат по долг период се воспоставуваат јасни критериуми, јавни постапки и механизми за унапредување на кариерните дипломати. Најсилна потврда за ова се измените на Законот за надворешни работи, кои неодамна беа усвоени во Собранието, а чија главна цел е токму професионализацијата на дипломатијата.

Амбасадорите што чесно и професионално ја извршувале својата функција немаат од што да се грижат. Но оние што амбасадите ги третираа како партиски трофеи, нивниот мандат завршува“.

Оваа влада, се нагласува во реакцијата од МНР, гради модерна, отчетна и компетентна дипломатија, со амбасадори што ја претставуваат државата, а не партијата.

Обвинителките Ана Стојковиќ-Димитровска и Жаклина Крстевска во завршните зборови на денешното судење за убиствата на 14-годишната Вања Ѓорчевска и 74-годишниот Панче Жежовски, побараа доживотен затвор за Љупчо Палевски- Палчо, Велибор Манев, Боре Видевски и Влатко Кешишев.

„Делата се сторени со умисла, со намера. Жртвите се грабнати на ист начин, загрозени, врзани, во страв. Двете дела се убиства на свиреп начин, за кои е предвидена најтешка казна. Жртвите се врзани, ставени во гепек, им се вперил пиштол. Овие стресови се катастрофална траума од висок интензитет, двете жртви претрпеле тешко страдање“, рече обвинителката Стојковиќ-Димитровска.

Самиот факт дека Вања Ѓочеввска е дете од 14 години, обвинителката рече дека е доволно за доживотен затвор. За прашањата на јавноста зошто е убиена Вања, обвинителката рече дека не е нужно да се утврди мотивот за да се докаже нечија вина и дека отсуството на мотивот, кој е субјективен однос на злосторникот кон делот, не е причина некој да биде осуден.

Обвинителката кажа дека убијците имале умисла да земат пари, а примарната цел била Вања, сржта биле парите, како што се изрази, додека Панче бил средство за остварување на целта. Им требал неговиот „цитроен“ со голем гепек. Грабнувањата и убиствата биле темелно испланирани, а потоа сите траги биле уништени и избришани вклучително и пиштолот.

Обвинителството смета дека нема олеснителни околности за обвинетите оти сите четворица се во зрела возраст, сите се родители, а некои сакале да бидат и политички фактор, одзеле живот на дете- нешто што не се толерира и затоа побара доживотен затвор  за сите.

Соодветна затворска казна од судот обвинителките побараа и за таткото на Вања, Александар Ѓорчевски за кого кажаа дека не тврдат дека имал умисла да му биде убиено детето, но помагал во грабнувањето и неговата улога е трагична па побараа судот да го прогласи за виновен.

14-годишната Вања Ѓорчевска беше пријавена за исчезната на 27 ноември 2023 година, а

Велешанецот Панже Жежовски беше пријавен за исчезнат на 24 ноември 2023 година, а три дена подоцна на 27 ноември беше пријавен за исчезната Вања Ѓорчевска. Двајцата беа пронајдени мртви на 3 декември 2024 година, Жежовски во близина на Велес, Ѓорчевска во Скопје.