Можностите за мирно решение на проблемот со Ирак не биле исцрпени до крај пред британската инвазија врз оваа земја, и нападот не бил нужен и претставува грешка, заклучила посебната истрага за британското учество во ирачката војна од 2003 до 2009 година, чии резултати во средата ги претстави шефот на комисијата сер Џон Чиклот.

„Констатиравме дека Велика Британија избрала да се присоедини (кон операцијата) за инвазијата пред да бидат исцрпени сите можности за мирно разоружување… Воените дејствија во тоа време не биле последниот чекор“, изјави Чилкот на претставувањето на извештајот во Лондон.

Во извештајот на комисијата се истакнува дека британската влада ги потценила последиците на инвазијата врз Ирак и испратила свои војници во земјата вез поддршка од мнозинството членки на Советот за безбедност при Обединетите нации.

Во извештајот, исто така, се наведува дека немало закана од создавање нуклеарно оружје во Ирак, поради санкциите наметнати врз тогашниот режим на Садам Хусеин. Одлуката за инвазијата била донесена врз основа на „недокажани податоци“, сметаат од истражната комисија предводена од сер Чилкот.

„Челниците на министерствата (во британската влада) знаеле за слабата подготовка на САД за инвазијата и следните чекори по неа. Воените функционери се надевале на успешна кампања: паѓање на Багдад и апсење на ирачкиот претседател Садам Хусеин за помалку од еден месец“, истакна Чилкот.

Авторите на извештајот, исто така, велат дека инвазијата била погрешна одлука, од којашто „сé уште се чувствуваат последиците“.

Разузнавачките податоците за наводното ирачко оружје за масовно уништување со коишто тогашниот британски премиер Тони Блер ја оправдувал инвазијата, со којашто е соборен Садам Хусеин и загинале 179 војници, имале недостиг и земени се здраво за готово, покажала истрагата.

Одлуката Велика Британија да ѝ се приклучи на инвазијата предводена од САД „ниту одблиску“ не била правно заснована, а заложбите на Блер за воена акција биле пренагласени, изјави претседателот на истражната комисија, сер Џон Чилкот кого го цитираат светските агенции.

„Истрагата не зборува за тоа дали воената акција била легална или не. Меѓутоа, она што го заклучивме е дека околностите во кои е одлучено дека постои правна основа за воеан акција биле далеку од задоволителни“, рече Чилкот пред новинарите и семејствата на некои од загинатите војници.

Говорот на Блер во британскиот парламент во 2002 година за опасноста којашто наводно ја претставувало ирачкото оружје за масовно уништување и пропратниот разузнавачки извештај, биле претставени со „неоправдана доза на сигурност“, истакна Чилкот.

Додаде дека неколку дена пред инвазијата, главниот владин обвинител барал од Блер да потврди дека Ирак ја прекршил резолуцијата на Советот за безбедност на ОН , што би ја оправдало војната.

Блер тогаш тврдел дека Багдад навистина ги прекршил резолуциите, но Чилкот додаде дека „Не е јасно врз основа на што господин Блер така одлучил“.

Истакна и дека Блер го променил образложените за почеток на војната, првично тврдејќи дека Садам Хусеин има „големи резерви“ илегално оружје, а потоа тврдел дека за намерата на Садам да дојде до такво оружје со што ги крши резолуциите на ОН.

„Тоа, меѓутоа, не било објаснување за воена акција којашто ја изнел пред почетокот на судирот“, истакна Чилкот.

По објавувањето на извештајот пред зградата каде заседава Комисијата се собраа повеќе луѓе барајќи поранешниот премиер Рони Блер, кој должноста ја извршуваше во периодот меѓу 1997 до 2007 година, да биде повикан на одговорност, пренесуваат медиумите.

Седум години по почетните подготовки, комисијата за истрагата околу за контроверзниот воена ангажман на Велика Британија во ирачката војна од 2003 година, конечно го објави својот извештај по повеќе одложувања, а е особено остро во однос на поранешниот премиер Блер.

Изработката на извештајот која беше нарачана во 2009 година, се предолго се пролонгираше и самата стана контроверзна, терајќи ги гневните членови на семејствата на војниците убиени во Ирак да ѝ постават ултиматум на властите, под закана за покренување правна псотапка.

Чилкотовата комисија, наречена по претседателот сер Џон Чилкот, според првичниот договор заклучоците требаше да ги донесе во рок од една година./крај/мф/сн

Извор: Макфакс