Свет
Евакуирани 20 илјади луѓе од зоната на вулканот на Суматра

Бројот бегалци пред опасноста од вулканска ерупција на вулканот Синабун на индонезискиот остров Суматра достигна повеќе од 20 илјади луѓе, соопшти во понеделникот за Agence France Presse, началникот на локалната спасувачка служба Андес Мбаго
Претходно во неделата беше објавено дека најмалку 12 илјади луѓе ги напуштиле своите домови и се сместени во привремени засолништа. Лавата од вулканот Синабунg кој се наоѓа на истоимената планина во северниот дел на островот во близина на градот Медан, почнал да избива околу полноќ по локално време во неделата. Над вулканот кој не бил активен 400 години се издига столб од чад висок 1,5 километри, а спасувачки служби уште во неделата ја започнаа евакуацијата на жителите на околните села. Индонезиското министерство за здравство постави медицински пунктови за итна помош во близина на вулканот а на локалното население им се поделени заштитни маски, лекарства и упатства за постапување во вонредни ситуации.Вулканолозите прогласија „црвена“ највисок степен на трегова од вулканска активност, и покрај фактот дека во послдените 12 часа активноста на вулканот е за малку намалена. Сепак,како што изјавил вулканологот Агус Будианто во 6.30 наутро по локално време вулканот почнал да еруптира повторно, а се згоелмил и столбот од чад и вулканска пепел . Според агенцијата, во врска со зголемена опасност за авионите, с еправат напори за пренасочување на летовите, а билe и откажани неколку летови на домашните линии чии рути се во близината на ерупсцијата. „Во понеделникот може да има застој во аиосообраќајот, што ќе зависи и од насоката на ветерот“, изјавил претставник на индонезиското министерство за транспорт, Бамбанг Ерван.Индонезија е дел од ткн „Пацифички огнен прстен“ кој се наоѓа на судирот на големите и моќни тектонски плочи од дното на Индискиот Океан, кој е притиснат ода ткн. Азиската тектонска плоча. Акумулираната подземна тензија се ослободува пота како силни земјотреси или како можна вулканска активност.На 26-ти август 1883 г. е забележана ерупцијата на познатиот вулкан Кракатау, кој се наоѓа во Зондскиот теснец меѓу Јава и Суматра. Тогаш почнала првта ерупција која траела до утрото на 27-ми август. Од потресите на околните острови иле уништени многу домови. На 27-ми август, околу 10 часот утрото се случила огромна експлозија, а еден час подоцна и втората вулканска експлозија со иста голема сила. Се проценува дека повеќе од 18 кубни километри камени фрагменти и пепел биел исфрлени во атмосферата. Цунами брановите предизвикани од експлозиите, ги опустошиле градовите, селата и шумите на бреговите на Јава и Суматра. Многу острови исчезнал под водата заедно со населението. Цунамито од оваа легендарна ерупција на Кракатау било толку моќно што било почуствувано на цеата планета. Тогаш на Јава и на Суматра исчезнале вкупно 295 градови и села, при што загинале повеќе од 36 илјади луѓе, а стотици илјадници луѓе останале без домови. Катаклизмата го изменила брегот на Суматра и Јава до непрепознатливост.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
СЗО: Заразните болести во Газа се надвор од контрола

Светската здравствена организација (СЗО) предупреди дека заразните болести во Појасот Газа денес се „надвор од контрола“, при што само 13 од 36-те болници на територијата делумно функционираат.
„Без разлика дали станува збор за менингитис, дијареја, респираторни заболувања, зборуваме за огромна количина на работа“, рече Ханан Балки, регионален директор на здравствената организација на ОН.
Во посебна изјава, СЗО соопшти дека ги зголемила залихите на медицинска опрема за здравствените установи откако стапи на сила прекинот на огнот во Газа.
„Оваа недела, повеќе од 220 палети со основни лекови и медицински потрошен материјал беа испратени од нашиот јужен магацин до партнерите што ги поддржуваат болниците низ Газа“, се вели во соопштението на платформата Икс.
СЗО им се заблагодари на Европските операции за цивилна заштита и хуманитарна помош (ECHO) за нивната континуирана поддршка, објавува „Гардијан“.
Светската програма за храна (WFP) на ОН денес објави дека од почетокот на прекинот на огнот, во Газа доставувала просечно 560 тони храна дневно, но дека тоа е сè уште под потребните количини. „Сè уште сме под она што ни е потребно. Прекинот на огнот отвори мал прозорец на можности и Светската програма за храна (WFP) многу брзо се движи кон зголемување на помошта во храна“, изјави портпаролката на WFP, Абир Етефа, за новинарите во Женева.
Војната уби најмалку 67.967 луѓе во Газа, претежно жени и деца, според палестинското Министерство за здравство.
Фото: принтскрин
Свет
Научниците создадоа универзален бубрег: секој пациент ќе може да го прифати

Тим истражувачи од Канада и Кина успеаја да создадат „универзален“ бубрег, кој теоретски може да го прифати секој пациент.
Овој „тест“ бубрег преживеал и функционирал неколку дена во телото на примател кој бил во состојба на мозочна смрт, чие семејство дало согласност за истражувањето, според истражувањето објавено во списанието Nature Biomedical Engineering, како што објави Science alert.
„Ова е прв пат да видиме нешто вакво кај човечки модел и ни дава непроценлив увид во тоа како да ги подобриме долгорочните резултати“, нагласуваат експертите.
Како што стојат работите денес, луѓето со крвна група 0 на кои им е потребен бубрег обично мора да чекаат додека не стане достапен донорски бубрег со крвна група 0. Ова сочинува повеќе од половина од луѓето на листите на чекање, но бидејќи бубрезите со група 0 можат да функционираат кај луѓе со други крвни групи, тие се во недостиг. Иако во моментов е можно да се трансплантираат бубрези од различни крвни групи со тоа што ќе се научи организмот на примателот да не го отфрла органот, постојната постапка е далеку од совршена и не е особено практична, објаснуваат експертите.
Овој процес е долг, скап и ризичен, а исто така бара живи донори, бидејќи на примателот му е потребно време за подготовка. Во овој случај, истражувачите ефикасно го конвертирале бубрегот од крвна група А во бубрег од крвна група О, користејќи специјални, претходно идентификувани ензими кои ги отстрануваат молекулите на шеќер (антигени) кои дејствуваат како маркери на крвна група А.
„Тоа е како кога црвената боја се отстранува од автомобил и се открива неутрален основен слој. Кога ова ќе се направи, имунолошкиот систем повеќе не го препознава органот како туѓо тело“, објаснуваат тие.
Сепак, остануваат многу предизвици пред оваа постапка да може да се тестира на живи луѓе. На третиот ден, бубрегот повторно почна да покажува знаци на крвна група А, што предизвика имунолошка реакција – но беше поблага отколку што би се очекувало, и имаше знаци дека телото се обидува да го прифати бубрегот.
Многу луѓе умираат чекајќи трансплантација на бубрег, а повеќето од нив чекаат бубрег со крвна група 0. Научниците го решаваат овој проблем од неколку агли – вклучувајќи користење свински бубрези и развој на нови антитела. Проширувањето на бројот на компатибилни бубрези што овие пациенти можат да ги добијат би можело да направи значителна разлика.
„Вака изгледа кога години основни научни истражувања конечно ќе бидат поврзани со грижата за пациентите. Гледањето како нашите откритија се приближуваат до вистинско влијание во пракса – тоа е она што нè охрабрува да продолжиме“, велат научниците.
Европа
(Видео) Русија: Украина го нападна нашиот брег на Црното Море

Русија во петокот објави дека Украина го нападнала нивниот брег на Црното Море во близина на Сочи со ракети и беспилотни летала.
Градоначалникот на Сочи, туристичка дестинација на источниот брег на Црното Море, објави дека украинскиот напад е запрен.
Tourists in Sochi spent the night sheltering in basements and car parks as waves of unknown drones hit the area, reportedly targeting a nearby oil refinery near Adler, the southern district of Sochi close to the Abkhazian border.
The mayor claims a missile attack was repelled,… pic.twitter.com/yxdGxmAGLI
— Shaun Pinner (@olddog100ua) October 17, 2025
Жителите на градот, кој беше домаќин на Олимписките игри во 2014 година, објавуваа на социјалните мрежи за тревогите и експлозиите. Градоначалникот ги повика луѓето да ги избегнуваат плажите и крајбрежните области и да побараат засолниште.
Локалните медиуми објавија дека сообраќајот на меѓународниот аеродром во Сочи е привремено запрен. Нема непосредни извештаи за штети.
Руското Министерство за одбрана соопшти дека 32 украински дронови биле пресретнати над Кримскиот полуостров.
Burning oil depot in #Hvardiyske – view from the highway near #Simferopol 🔥🔥🔥 pic.twitter.com/X4z4t82WLK
— Aurora Borealis 🤫 (@aborealis940) October 17, 2025
Службениците изјавија дека немало штета на електраните или прекини во снабдувањето со електрична енергија.
Германската новинска агенција ДПА цитираше непотврдени извештаи и видеа на социјалните мрежи дека голем објект за складирање нафта во Симферопол, Крим, бил погоден.
фото: принтскрин