Здружението на граѓани „16 март“, формирано од некои од родителите и семејствата на загинатите деца во пожарот во дискотеката „Пулс“ во Кочани, изрази длабоко сочувство до семејството на пејачот Владимир Блажев-Панчо, кој почина денес, седум месеци по трагедијата.

„Со длабока тага и солзи во очите ја примивме веста за загубата на уште еден млад живот – Владимир Блажев-Панчо, талентиран пејач од групата ДНК, 63. жртва од пожарот во ‘Пулс’. Млад човек со сонувања и енергија што допираше срца, сега замина предвреме оставајќи празнина, која не може да се пополни“, стои во пораката.

„Вашата болка е и наша болка. Вашата загуба е и наша загуба. Ги чувствуваме секоја солза и секој празен момент што го остава оваа трагедија“, додаваат од здружението.

Во пораката стои и: „Пренеси им поздрав и порака на нашите ангели дека засекогаш ќе останат во нашите срца. А ние нема да молчиме – правдата мора да дојде!“

Од здружението порачаа дека „ова не е само број – ова е живот што носеше радост и надеж“ и дека „правдата мора да се извојува – за Панчо, за секоја жртва, за секој млад живот што беше одземен“.

Железничката станица во најкус рок ќе биде исчистена од билборди, паноа и графити и ќе биде забрането да се поставуваат нови, а во исто време ќе почне подготовката на проекти за целосна реконструкција на објектот, за линија до аеродромот и за брза пруга на Коридорот 10. Ако сè оди според планот, Синиша Ивановски, директор на „Македонски железници – инфраструктура“, очекува изградбата да почне во текот на 2026 година, а дотогаш да се подготвуваат проектите на кои ќе работат заедно со Архитектонскиот и со Градежниот факултет.

„Ќе се направи целосна реконструкција со особен акцент на зачувување на основниот изглед, кој е направен во 1981 година по основниот проект на Кензо Танге, но со нови модерни елементи во архитектурата. Ќе има промени на инсталациите, електроинсталациите, ќе се решат греењето, ладењето, водоводот. Она што Станицата изгледа како пит-стоп на Формула 1 веќе нема да биде така. Ќе има забрана за рекламирање и какви било билборди и сè што во моментот го гледате. И за тоа нема да го чекаме проектот. Ќе почнеме веднаш. Договорите што ги имаме за закуп на рекламни паноа веќе нема да ги продолжуваме. Оние што се актуелни ќе ги замолиме компаниите за малку совесно, одговорно општествено однесување, да ги раскинеме спогодбено. Потоа ќе има промена на содржини. Железничката станица не може да биде турбофолк-хаб во државата“, рече директорот Ивановски.

Сè што не е дел од основниот проектот на Кензо Танге и во текот на годините било додадено на Транспортниот центар, директорот Ивановски вели дека ќе биде отстрането, вклучително и култниот објект за бојадисување кожа „Кенан“, кој од плоштадот беше преселен кај Железничката станица.

„Сè што е во меѓувреме доградено од првичниот проект на Железничката станица ќе биде отстрането. Во текот на годините некој тоа го легализирал, некој склучил некои договори, кои не се баш правно издржани. Секоја надградба, дали се ресторани, дали е кој било комерцијален објект кој излегува од првичниот проект, ќе биде отстранет“, вели директорот Ивановски.

Наша задача со овој проект е да направиме целосна реконструкција и рехабилитација на елементите од железницата, вели деканот на Градежниот факултет, Јосиф Јосифовски

Тој очекува за пет до шест години од денес да бидат готови брзата пруга на Коридорот 10, линијата до аеродромот и целосната реконструкција на Железничката станица.

Деканот на Градежниот факултет, Јосиф Јосифовски, смета дека овој проект е долго задоцнет, но веќе се гледа некаков почеток.

„Објектот на Железничката станица е многу значаен и битен, меѓутоа не помалку битна е и железничката мрежа, поточно железничкиот Коридор 10, кој исто така не е во некоја добра состојба. Наша задача со овој проект е да направиме целосна реконструкција и рехабилитација на елементите од железницата, во која се јавуваат разни проблеми или санации, со кои ние ќе се занимаваме како институција од санирање и зајакнување на мостовски конструкции преку санирање и обезбедување таканаречени свлечишта, потпорни ѕидови и така натаму“, рече деканот Јосифовски.

Посебен предизвик за Архитектонскиот факултет, како што рече деканката Анета Христова-Поповска, ќе биде работата на овој проект оти тој за земјата претставува пасош за влез во европското семејство.

На оригиналните аспекти на проектот на Кезно Танге ќе додадеме и нешто ново, вели деканката на Архитектонскиот факултет, Анета Христова-Поповска

„Внимателно ќе ги преиспитаме оригиналните аспекти на проектот на дизајнот на Кензо Танге, ќе бидеме многу внимателни софистицирано да ги редизајнираме аспектите на дизајнот, но исто така да дадеме и нешто ново, што скопјани долго време го очекуваат и претставува додадена вредност на она што денес претставуваат железничките станици. Тој приклучок со брзата линија, брзите железници во Европа, е извонредна работа, го очекуваме со години, им го должиме на генерациите по нас, но исто така тоа е една наша неостварена желба, која мислиме дека со оваа интервенција што ќе се направи ќе биде еден остварен сон“, рече деканката Христова-Поповска.

Со проектирање нема да брзаат оти она што ќе биде направено директорот Ивановски вели дека треба да трае во следните 50-100 години. Проектите ќе ги работат во фази и за секоја фаза ќе ја известуваат јавноста.

Директорот Ивановски вели дека заедно со обновата на објектот, брзата пруга на Коридорот 10 и линијата до аеродромот, ќе работат и на санација на мостот на Црна Река, кој делумно се урна во 2022 година, санација на неколку свлечишта во државата, кои се проблем за железничкиот сообраќај, и ремонт на пругата Зелениково – Велес, а за која постојано добива жалби дека возовите се движат многу бавно.

Директорот Ивановски вели дека финансирањето на планираните активности е можно да биде дел од британската приказна оти стратешкото партнерство со Велика Британија предвидува работа на капитални инфраструктурни проекти, но не е исклучена и можноста да се реализираат со заем.

Министерот за дигитална трансформација, Стефан Андоновски, денеска официјално го претстави проектот „Везилка“ – Национален центар за вештачка интелигенција, капитален проект со, како што рече, историско значење за дигиталната трансформација на Македонија.

Проектот, со вкупна вредност од околу 6 милиони евра, се реализира со финансиска поддршка од Европската Унија преку програмата Horizon Europe и иницијативата EuroHPC, а е ко-финансиран од Министерството за дигитална трансформација и ФИНКИ – носител на проектот.

„Ова е капитален проект со историско и национално значење – нова страница во дигиталниот развој на Македонија, во која Владата, универзитетите и индустријата заеднички градат национален систем за вештачка интелигенција, со ‘Везилка’, нашата држава станува активен дел од европската мрежа на центри за вештачка интелигенција. Ова е суштински чекор за нашата научна, технолошка и иновациска заедница,“ истакна министерот Андоновски.

Центарот ќе биде придружна единица на европската AI фабрика „Pharos“ со седиште во Грција, што на македонските институции, истражувачи, компании и стартапи ќе им овозможи пристап до европски суперкомпјутери и напредни податочни простори.

„Проектот има и јасна општествена мисија – да создаде национален екосистем за одговорна и доверлива примена на ВИ во следните пет приоритетни области: Прво и најзначајно: Јазик и култура – целта на овој проект пред се е системски развој на македонски јазични модели и дигитална заштита на културното наследство; Понатаму примена на ВИ во Здравство – анализа на здравствени податоци и подобрување на медицинските услуги; Енергетика – оптимизација на производството и потрошувачката на енергија; Јавна администрација – автоматизација на процеси и зголемена транспарентност; Земјоделие – примена на паметни технологии за современо и одржливо производство“, рече Андоновски.

Додаде дека суштината на „Везилка“ е едноставна: да создадеме интелигентни решенија кои му служат на човекот – да направиме технологијата достапна, корисна и етична.

Дополнително, „Везилка“ ќе функционира и како центар за обука и развој на човечки капитал, каде ќе се организираат тренинзи, практични проекти и едукативни програми во областа на вештачката интелигенција.

„Создаваме систем, а не ад хок проекти. ‘Везилка’ ја симболизира нашата визија – Македонија како дигитално суверена држава со силна научна и иновациска основа. Ова е чекор со кој нашата земја станува активен партнер во европскиот технолошки простор, а не само набљудувач.“, додаде министерот Андоновски.

На крајот, тој упати јавна покана до сите академски и научни институции, како и до приватниот сектор, да се вклучат во овој национален проект со европска димензија, со цел градење на една паметна, дигитална и иновативна Македонија.