Daily news
Четири или само еден јазик за единствен регион
Додека во Србија, Црна Гора, Хрватска и БиX е во тек потпишувањето на Декларацијата за заеднички јазик, иницијатива која најмногу противници има во Хрватска, лондонскиот магазин „Економист“ го поставува прашањето дали српскохрватскиот е еден јазик, или се работи за четири различни јазици?
Влијателниот лондонски неделник наведува дека околу 17 милиони луѓе во БиХ, Србија, Хрватска и Црна Гора говорат на варијации од некогашниот српско-хрватски или хрватско-српски јазик. Со расформирањето на Југославија, на нејзината териториај, освен претходно посебните македонски, словенечки и албански јазик, сега официјално постојат бошњачки, српски, хрватски и црногорски. Но, дали тие четири јазици се еден ист јазик, прашува „Економист“?
Книжевниците, лингвистите и невладините организации од четирите земји, кои се иницијатори на декларацијата, велат дека одговорот е потврден. Во нивната декларација се наведува дека четирите јазици формираат полицентричен јазик, слично како и англискиот, германскиот или арапскиот јазик. Иако постојат различни дијалекти, тие ги претставуваат варијациите на единствениот јазик, па сите кои го говорат можат меѓусебно да се разберат.
„Овие четири јазици се меѓусебно послични отколку дијалектите на многу други полицинтрични јазици“, наведува „Економист“.
Авторите на Декларацијата наведуваат дека инсистирањето на образовнието и други институции на користење само на една варијација од заедничкиот јазик претставува „репресија, непотребност и штета“. Целта на Декларацијата е да се развие дискусија за јазикот без националистички товар, што би придонело во процесот на помирување меѓу балканските народи.
Инсистирањето на четири различни јазици доведува до апсурдни ситуации. Една од нив е илустрирана со примерот на деца од ист град во Босна, кои одат во исто училиште и иста зграда, но посетуваат настава на „различни јазици“.
„Официјалната владина презентација во Босна постои на 4 јазици – англиски, бошњачки, хрватски и српски, кој е со друго, кирилично писмо. Но, кога регионалните политичари имаат средби, не им се потребни преведувачи. Кога воените злосторници излегуваат пред Хашкиот суд, добиваат преведувач кој е на е на смена тој ден. Постои интернет меме кој добро ја опишува јазичната ситуација во Босна, и кој покажува кутија со цигари со предупредувањето ‘пушењето убива’ два пати на латиница и еднаш на кирилица, иако сите букви се исти“, пишува „Економист“.
Спорењето околу јазикот ширум светот е политичко, а не јазично прашање. Националистите во Србија Декларацијата ја гледаат како поткопување на врската меѓу Србите во Србија, босанските Срби и Црногорците. Решавањето на ова прашање би одзело една алатка од рацете на националистите, кои ја употребуваа во креирањето проблеми во регионот.
Хрватските националисти ја поврзуваат нивната борба за независност делумно со борбата на хрватските академици во шеесеттите години на минатиот век, кои тврдеа дека хрватскиот е посебен јазик во некогашна СФРЈ.
„Ако хрватскиот е посебен јазик, тогаш и Хрватите се посебен народ, односно не се Југословени“, тврдеа академиците пред половина век.
Сепак, како што заклучува „Економист“, обичните граѓани не се многу засегнати со темата за заедничкиот јазик.
„Кога ќе ги прашате на кој јазик говорат, често едноставно одговараат – нашки“, завршува „Економист“. крај/мф/сс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Daily news
Прва правна конференција Tres Partes
На 26 декември година во хотелот „Континентал“, со почеток во 10 часот, ќе се одржи првата правна конференција Tres partes, во организација на „Јанаки знае“, а ќе биде поделена во три дела.
Првиот дел е со работен наслов „Дали е потребно укинување на извршителите?”, на кој ќе учествуваат Зоран Василевски, кој ќе ја застапува тезата ПРО укинување на извршителите, извршител Снежана Андреевска, која ќе ја застапува тезата КОНТРА укинување на извршителите и извршител и поранешен судија за извршување, Христо Јованов, кој ќе предава во делот на извршувањето пред да се укинат судиите извршители.
Вториот дел е со работен наслов „Дали се шаблонизира институтот надомест на нематеријална штета“, на која предавачи ќе бидат адвокатката Маруша Митровска, судијката Љубица Колиќ од Основен суд Скопје 2 и судијата Ѓорѓи Радојков од Апелациониот суд Скопје.
Третиот т.н. кривичен дел е со работен наслов „Неприменување на кривично-правните институти“, во кој предавачи ќе бидат адвокатот Јанаки Митровски, Никола Тупанчевски, редовен професор по казнено право при „Јустинијан Први“, Александра Деаноска, вонредна професорка по казнено право при „Јустинијан Први“, и Оља Ристова, судијка при Основниот суд Скопје 1.
Предвиден е и интерактивен дел со публиката преку поставување прашања и коментари од учесниците.
Daily news
Груевски оди во затвор – Апелација му ја потврди казната
Апелациониот суд Скопје, постапувајќи по кривичниот предмет познат во јавноста под името „Тенк“ по одржана јавна седница, донесе пресуда со која му ја потврди двегодишната затворска казна на премиерот Никола Груевски. „Жалбите на обвинетиот Никола Груевски изјавени лично и преку неговите бранители ги одби како неосновани, а првостепената пресуда ја потврди во целост, со што му ги потврди двете години затворска казна“, пишува во соопштението од судот.
Второстепениот суд делумно му ја уважи жалбата на Ѓоко Поповски и му ја намали казната на 4 години и 6 месеци, а во останатиот дел првостепената одлука ја потврди.
За Гордана Јанкулоска за „Тенк“ е издвоена во друга постапка и пресудата за неа, под обвинение дека ја злоупотребила службената положба и го натерала Поповски да го намести тендерот за „мерцедесот“ што го посакал Груевски, ќе биде изречена на 8 октомври.
Daily news
Бизнисменот Минчо Јорданов треба да сведочи дали бил уценет со пари во шпионската афера
Бизнисменот Минчо Јорданов утрово во кривичниот суд е повикан да сведочи во предметот што го презеде специјалното јавно обвинителство под кодно име „Шпион“.
Обвинетите Миќо Наскоски, Зоран Божиновски и Марјан Маџовски, како што рече на минатото рочиште обвинителката Елизабета Јосифовска, со цел да се стекнат со противправна имотна корист, му се заканиле на бизнисменот Минчо Јорданов дека ќе објават податоци за наводна криминална приватизација и откуп на акциите во АД „Бетон“ и на други негови фирми. Во намерата не успеале, а Јорданов не ги исплатил парите.
„Обвинетиот Александар Диневски прибавувал податоци со степен на државна тајна, а потоа ги доставувал или директно на странските разузнавачки служби или му ги давал на обвинетиот Марјан Ефремов, кој ја формирал групата за уцени, изнуди и шпионажа и ја координирал од 2009 до 2013 година, регрутирајќи нови членови во мрежата. Со обвинетиот Мирослав Зафировски од УБК прибирале податоци за луѓе од ЦИА присутни во Македонија и за штаб на ЦИА во Ирак. Тие прибирале и податоци за организациската поставеност на УБК“, рече Јосифовска за „Шпион“, кое СЈО врз база на нови прислушувани разговори го презеде од Обвинителството за гонење организиран криминал и корупција.
Ефремов, според обвинението, групата за изнуда и тргување со тајни информации од безбедносните служби на Македонија ја направил во 2009 година и, како што тврди обвинителството, тој е мозокот на целата операција. Информациите им ги продавале на Кост Н. од грчката разузнавачка служба, Петар Н. и Јуриј Н. од унгарската и на други лица од странски разузнавачки служби.
Секој од обвинетите, зависно од тоа во која институција работел, снимал службени документи, кои потоа им ги продавал на грчката, руската, унгарската и српската разузнавачка служба. Обвинети во овој случај се и тогашниот шеф на Кабинетот на претседателот на Собранието, Трајко Вељаноски, генералот Горан Стојков, Миќо Насковски, Ѓорѓи Хаџимицев, Цветан Дамјановски (заедно со други нивни колеги од МВР, УБК, АР и Военото разузнавање, кои дел се веќе осудени) и Зоран Божиновски, кој во групата имал улога ако уценуваните не дадат пари, тој да ги објавува, како што вели обвинителката, во порталот „Буревесник“ или во други медиуми во кои работел. Божиновски е обвинет за злосторничко здружување, шпионажа и уцена.
Обвинетите не се чувствуваат виновни, а тврдат и дека целиот процес е монтиран. Во предметот првично беа опфатени 19 лица, од кои неколкумина ја одлежаа затворската казна. Предметот го суди судијата Владимир Туфегџиќ. На конференциска врска треба да сведочи и Драган Даравелски, кој, според обвинението, исто така бил уценуван од обвинетите.