Контакт

Економија

Ветерниците може да ја намалат цената на струјата за граѓаните ако државата ги обврзе приватните инвеститори да произведуваат за домашниот пазар

Објавено пред

Најавите за изградба на големи ветерни паркови во земјата, кои ќе произведуваат струја што безмалку може да ги покрие потребите на сите македонски домаќинства, зачестија последниве неколку години, но потребите на домаќинствата засега се користат само за владините претставници да ја прикажат големината на инвестициите. Домаќинствата, и доколку се изградат сите најавени ветерни паркови, директна корист нема да имаат. Приватните инвеститори произведената струја ќе ја продаваат на слободниот пазар. Нема законска можност да бидат обврзани дел од произведената струја да ја наменат за домашниот пазар.

dobivaj vesti na viber

Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини Сања Божиновска прецизно укажува дека пазарот на електрична енергија е целосно либерализиран со донесувањето на Законот за енергетиката во 2018 година и не постои законска можност приватните инвеститори да бидат обврзани, покрај за слободниот пазар, да произведуваат струја за домашните потреби.

Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ), пак, има малку полабав став во однос на договорите со приватните инвеститори на ветерниците и смета дека сепак има начин да влијаат на намалување на цената на струјата што ја плаќаат граѓаните.

„Во моментот не постои закон во кој приватните инвеститори се обврзуваат дел од производството да го отстапуваат за домашни потреби. Но постои можност во процесот на преговори со инвеститорот да се регулира и ова прашање. Зголемената понуда влијае во формирањето на цената на отворениот пазар и таа станува конкурента за потрошувачите, оние што се на отворен пазар. Што се однесува за домаќинствата, може да има влијание доколку државата склучи билатерални договори со приватните инвеститори за користење на произведената енергија од ветерни електрани или воопшто од кои било приватни производствени капацитети“, велат од Регулаторната комисија за „Макфакс“.

Од таму нагласуваат дека кога се работи за капацитети од обновливи извори, тие се карактеризираат со тоа што струја произведуваат во време кога има ветер, сонце. За поголема флексибилност во располагање со енергијата од обновливи извори, регулаторите велат дека се цели кон надградба на инвестициите со батериски системи за складирање на енергијата, која би се користела тогаш кога потрошувачката се зголемува.

За посебни билатерални договори со инвеститорите, кои ќе ги обврзат за производство на струја и за домашни потреби, ниедна досегашна влада не известила. Извесно е дека инвестициите во ветерните паркови се прогласени за стратешки, а како посебно достигнување и напредок во носењето странски инвестиции во случајот на ветерниот парк „Вирови“, кој го најавија и поранешниот премиер Зоран Заев и сегашниот Христијан Мицкоски, беше претставено дека тој ќе се развива на пазарен принцип, без субвенционирана цена или државна помош и со целосна одговорност на инвеститорот.

Од компанијата „Впд“ за „Макфакс“ велат дека проектот „Вирови“ не е условен со каков било откуп на енергија.

„Проектот од самиот почеток е предвиден да се реализира на трговска основа. Тоа значи дека ВП ‘Вирови’ не ја условува неговата реализација со каков било вид гарантиран откуп на електрична енергија од Владата или од јавните компании. Како и да е, ова е голем проект за обновлива енергија, кој ќе понуди значителни количини чиста енергија, пред сè, на македонскиот пазар, што значи дека ќе биде отворен за долгорочни комерцијални договори со јавни или приватни трговци и доставувачи, кои ги снабдуваат граѓаните и бизнисите на Северна Македонија, како и големите крајни корисници. Тоа, пак, значи дека граѓаните и економијата на Северна Македонија може да очекуваат да имаат корист од чиста енергија на достапни и долгорочни предвидливи услови. Ова особено ќе ја заштити земјата од ефектите на скокови на цената на енергијата, енергетски кризи и недостиг како оние што се случија во периодот 2022 – 2023 година. Исто така, реализацијата на проектот ‘Вирови’ ќе биде од големо значење за македонските извозници да останат конкурентни во многу енергетски интензивни индустрии што ги извезуваат своите производи во ЕУ по усвојувањето на граничниот механизам за јаглерод (CBAM) бидејќи ќе имаат можност за набавка на енергија од обновливи извори со гаранции за потекло“, велат од компанијата „Впд“.

Голем број експерти, пак, сметаат дека сосема погрешен е пристапот со кој приватните инвестиции во производните капацитети, вклучително и оние од обновливи извори, се прогласуваат за стратешки инвестиции. За државата да има корист од приватните инвестиции во ветерниците, посочуваат дека најдобар би бил пристапот тие да се градат со јавно-приватно партнерство.

„Националните производствени капацитети за производство на зелена енергија – ветропаркови, фотонапонски централи и хидроелектрани, во ниеден случај не треба да се прогласуваат како национални стратешки проекти или како гринфилд-инвестиции и да се доделуваат на концесии на 99 години во случаи кога нашата држава нема сопствени средства да ги изгради бидејќи користа на државата е сосема мала… Таквите инфраструктурни проекти треба исклучиво да одат преку јавно-приватно партнерство во согласност со Законот за ЈПП, каде што јавната страна ги има придобивките. Со други зборови, секој месец приватната страна ѝ плаќа одреден процент, сигурно не помалку од 15 % од вкупниот приход. Во согласност со нашиот Закон за ЈПП, сопственоста на земјиштето не се отуѓува, а тоа значи по 35 години, колку е максимумот на ЈПП, инфраструктурниот објект станува сопственост на државата“, вели Зоран Лазаревски, координатор на Алијансата за јавно-приватно партнерство Ц.Р.Е.А.М.,  која претставува заедница за реализација на европската помош во земјата.

Министерката за енергетика нема конкретен одговор на прашањето зошто државата не гради ветропаркови кои би произведувале струја за домашниот пазар, но потсетува дека државата веќе изградила еден ветерен парк, оној во Богданци. Неговата втора фаза допрва треба да се догради, а министерката Божиновска вели дека тоа ќе се реализира токму преку јавно-приватно партнерство.

„АД ЕСМ како производител на електрична енергија со најголем инсталиран капацитет во државата досега има изградено и ставено во функција еден ветерен парк во Богданци со инсталиран капацитет од 36 MW, кој користи повластена тарифа, и 14 MW за втората фаза на проектот. Според информациите од АД ЕСМ, ветерниот парк во Миравци би располагал со ветерен потенцијал за вкупна инсталирана моќност од над 100 MW. Планираното годишно производство на електрична енергија е над 300 GWh. Овој проект ќе биде реализиран по принцип на јавно-приватно партнерство во кое доминантна сопственост ќе има АД ЕСМ“, вели министерката Божиновска.

Регулаторната комисија за енергетика во овој момент не прави разлика меѓу државни и приватни инвестиции во согласност со надлежноста за лиценцирање и при примената на регулаторните акти. Како експерти, пак, регулаторите сметаат дека неопходни се што повеќе стратешки енергетски инвестиции во насока на јакнење на енергетската независност и обезбедување сигурна и стабилна испорака на енергенти.

Досега РКЕ има издадено само две лиценци за производство на струја од ветер. Едната е на приватниот инвеститор ВЕЦ ТОР, другата е на ВЕЦ „Богданци“ . Според податоците од регулаторите, заклучно со 30 септември 2024 година, производство од ветерниците учествува со 2,64 % во вкупното производство на струја во земјата.

Германската компанија „Впд“ од 2022 година има поставено мерачи на ветер во Кумановско

Германската компанијата „Впд“, која најави инвестиција од над половина милијарда евра во ветерниот парк „Вирови“, со изградба на 69 ветерници на потегот Куманово – Старо Нагоричане – Крива Паланка, за „Макфакс“ најави дека доколку се отстранат бирократските пречки и доколку има чиста регулаторна рамка, за три години ќе стигнат до фазата подготвени за градба. Тие од 2022 година имаат мерачи на ветер во Кумановско. Во најава е и ветерниот парк на инвестицискиот фонд „Алказар енерџи“, кој ќе постави 55 ветерници во реонот Штип – Карбинци – Радовиш, а најавуваат дека ќе почнат со изградба во текот на следната година.

 

Со овој текст „Макфакс“ се приклучува на иницијативата за зголемена транспарентност на институциите што Институтот за комуникациски студии ја спроведува во соработка со медиумите во рамките на проектот „Користи факти“, кој е поддржан од британската амбасада.

Економија

Вицегувернерката Нацевска: Кога плаќањата се извршуваат без напор, економијата расте со доверба

Објавено пред

„Единствената област за плаќања во евра, СЕПА, веќе е дел од нашата реалност. Тоа не е само симбол, туку и услуга. Преку пониските трошоци, брзината и едноставниот сет информации потребен за извршување на плаќањето, граѓаните и компаниите од нашата земја веќе ги чувствуваат придобивките кога испраќаат пари или кога плаќаат снабдувачи во странство или, пак, кога примаат дознаки од странство“, порача вицегувернерката на Народната банка, Емилија Нацевска, во завршното обраќање на 16. конференција за плаќањата и пазарната инфраструктура, одржана под наслов „Преповрзување на плаќањата во дигиталната ера“.

dobivaj vesti na viber

Вицегувернерката истакна дека следниот приоритет е развивањето и воведувањето инстант плаќања, како нова навика, а не само можност. „Целта е практична – да можете да платите и да ви биде платено за неколку секунди, во секое време (24/7/365), преку безбеден систем и со сигурно порамнување преку централната банка“, рече Нацевска, додавајќи дека меѓусебното поврзување на платните системи на земјите од Западен Балкан, како и со европскиот ТИПС ќе придонесе за побрза економска интеграција на регионот во Европската Унија.

Покрај СЕПА и инстант плаќањата, во фокусот на Конференцијата беа и отпорноста и довербата во платните системи, како предуслов за стабилност, којашто е неопходна за непречено функционирање на економијата. Нацевска истакна дека размената на искуства, тестирањето и координираното реагирање при инциденти се клучот за одржувањето на довербата на јавноста.

Посебно внимание ѝ беше посветено на улогата на финтек-компаниите и на небанкарските даватели на платежни услуги, коишто веќе се рамноправен дел од системот. „Тие носат брзина, практичност и конкуренција, но со тоа и одговорност за заштита на корисниците и податоците“, нагласи таа.

Во однос на иновативните решенија и регулативата, вицегувернерката порача дека тие не треба да се гледаат како спротивности, туку дека регулаторите треба да создадат простор за нови идеи, но и да обезбедат сигурност на плаќањата и заштита на клиентите, бидејќи рамнотежата меѓу иновацијата и стабилноста е исклучително важна, рече Нацевска, нагласувајќи ја важноста на пропорционалноста во регулирањето, заради обезбедување еднакви правила и правични услови за сите учесници на пазарот.

Во своето завршно обраќање, Нацевска потсети дека ако на претходната конференција се зборуваше за планови, оваа година веќе се истакнуваат конкретни резултати и реални решенија.

„Се движиме во вистинската насока – од дизајн кон услуга, од концепти кон видливи придобивки“, заклучи вицегувернерката, изразувајќи им благодарност на сите учесници, партнери и организатори на Конференцијата за нивните идеи, соработка и посветеност во градењето подобар и посигурен платен екосистем.

Прикажи повеќе...

Економија

Истече рокот за поднесување и плаќање на ДДВ обврските за третиот квартал

Објавено пред

Управата за јавни приходи ја информира јавноста дека заклучно со 27 октомври 2025 година, кога истече законскиот рок за поднесување на ДДВ-04 пријавите и плаќање на даночниот долг за третиот квартал од 2025 година, сè уште постојат даночни обврзници кои не ги исполниле своите законски обврски.

dobivaj vesti na viber

Според евиденцијата на УЈП, остануваат неподнесени 2.209 тримесечни и 146 месечни пријави, како и 7.436 тримесечни и 1.270 месечни даночни обврзници кои не го извршиле плаќањето на пријавениот даночен долг. Редовноста во исполнувањето на обврските е знак на одговорност и доверба, вредности што заеднички го градат системот во кој сите учествуваме и веруваме.

Управата за јавни приходи веќе достави персонализирани известувања до сите обврзници со пријавен, а ненаплатен долг за соодветниот даночен период.

Во тек е спроведување на активности и мерки во координација со сметководителите и обврзниците, со цел да се избегнат блокади на сметки и дополнителни трошоци за присилна наплата. Важно е да се внимава на роковите, бидејќи за секој ден на задоцнување се пресметува камата во износ од 0,03% од преостанатиот долг, како и изрекување на дополнителни глоби. Оттука, потсетуваме на обврската за точно, целосно и навремено плаќање на поднесените ДДВ-04 пријави. По доставата на опомените, Управата ќе пристапи кон присилна наплата кај сите обврзници кои нема да го подмират долгот доброволно. УЈП апелира до сите засегнати обврзници да постапат одговорно и навремено, со цел да се обезбеди стабилна даночна историја и да се избегнат непотребни последици. За дополнителна помош и поддршка, даночните обврзници и сметководителите можат да се обратат преку е-пошта на [email protected] или телефонски на 0800 33 000 (од фиксен) и 02 3253 200 (од мобилен). Вашата дисциплина денес е вашата предност утре.

Прикажи повеќе...

Економија

„Реплек“ на најпрестижниот саем за фармација CPHI – потврда за конкурентноста, квалитетот и интернационалниот потенцијал

Објавено пред

Портфолиото на фармацевтската компанија „Реплек“ и оваа година предизвикува голем интерес на CPHI саемот за фармација, кој од 28-ми до 30-ти октомври се одржува во Франкфурт, Германија, под мотото „Ја обликуваме иднината на фармацијата“. CPHI саемот е собир на глобалните лидери во фармацијата и во неговите рамки се презентираат иновациите во индустријата.

dobivaj vesti na viber

„Реплек“ го презентира своето производно портфолио – фармацевтски производи и козметика, а значително внимание предизвикуваат производите на компанијата на база на канабис, за кои интересот континуирано расте. Во рамките на саемот, менаџментот на компанијата остварува бројни средби за проширување на соработката и освојување на нови пазари и понатамошно унапредување на позициите кои се градени 80 години, јубилеј кој годинава го одбележува компанијата.

„‚Реплек’ континуирано вложува во дигитализација, иновации, лансирање на нови производи, како и во проширување на пласманите. Наша стратешка цел е продлабочување на постојните партнерства и склучување нови, со цел ширење на компанијата и на пазарите каде што досега не сме биле присутни. Со воведувањето напредни технологии и иновативни решенија во портфолиото, нашите производи и брендови сѐ повеќе го освојуваат меѓународниот фармацевтски пазар, на кој ја потврдуваме нашата позиција како конкурентен производител, но и како сигурен и доверлив партнер. Нѐ радува фактот што реномирани компании од Европската унија, Јужна Америка и Азија го потврдуваат интересот и веќе имаме најава за проширување на соработката. Дополнително, саемот е одлична можност за привлекување потенцијални партнери не само за извоз во регионот и пошироко, туку и за истражување на интересот за Реплек како регионален дистрибутер и партнер за продажба и маркетинг на Балканот“, изјави Душан Пецовски, генерален директор на „Реплек“.

Во рамките на саемот, заедно со меѓународните партнери, „Реплек“ ќе го одбележи и својот 80-годишен јубилеј. CPHI покажува дека долгогодишната фармацевтска традиција е нешто што високо се вреднува на меѓународниот пазар, ја зголемува довербата во компанијата и нејзината конкурентност. Континуираното сертифицирање со EU GMP сертификатот за добри производни практики е уште еден аспект кој значајно влијае на конкурентноста на компанијата на меѓународниот пазар.

CPHI е највлијателниот светски фармацевтски настан, кој годинава се одржува по 36 пат, а свое учество на саемот имаат најзначајните фармацевтски компании. Оваа година саемот на едно место собра повеќе од 62.000 професионалци и експерти од над 166 земји, а нивните предавања за најновите достигнувања во областа на фармацијата предизвикуваат огромен интерес. Присутни се и 2.400 изложувачи од целиот свет. Саемот секоја година се одржува на различна локација. На овој престижен настан компаниите од фармацевтскиот сектор од целиот свет имаат можност за промоција на своите портфолија, како и презентација на нивните иновативни производи и брендови.

Компанијата „Реплек“ околу 75 отсто од своите производи ги пласира на странските пазари, во повеќе од 25 држави во Европската Унија, Централна и Југоисточна Азија, како и во регионот Адрија. Најголема потврда за високиот квалитет и конкурентноста на производите на компанијата која има 80-годишна традиција, е фактот што голем дел од нив на некои од пазарите се во рангот на најпродаваните.

„Реплек“ континуирано инвестира во модернизација и унапредување на своето производно портфолио, со цел зајакнување на своите пазарни позиции. Во таа насока е и значајното двојно меѓународно признание кое компанијата го доби минатиот месец, односно двата EAEU GMP сертификати, кои се резултат на инспекции кои потврдуваат дека производствените процеси и системот за квалитет на „Реплек“ се целосно усогласени со принципите за добра производна пракса регулирани за Евроазиската економска унија. Овие сертификати се потврда за високите стандарди што се применуваат во секоја фаза од работењето и постојаното подобрување на квалитетот на секој чекор, од развојот и производството, до финалната дистрибуција.

(ПР)

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија7 часа

Евроинтеграцијата е дијалог, а не диктат: Сиљановска-Давкова се обрати на Парискиот мировен форум

Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова во рамки на учеството на осмиот Париски мировен форум, се обрати на сесијата посветена на младите и...

Македонија8 часа

(Видео) Митева: Јакимовски да објасни како е можно за една година со семејството да стане сопственик на две градежни парцели во најелитниот дел на Карпош, Жданец

„Како е возможно, за период од една календарска година, градоначалникот Јакимовски да се најде во ситуација каде со неговото семејство...

Македонија10 часа

Оставка на Сабахадин Рустеми од „Комунална хигиена“ за да не влијае на истрагата

В.д. директорот на ЈП „Комунална хигиена“ – Скопје, Сабахадин Рустеми, поднесе оставка од функцијата поради морални причини, соопшти неговиот адвокат...

Македонија11 часа

Царината заплени речиси три илјади парчиња стока: облека со потпис на заштитени трговски марки, алкохол, електронски цигари, автоделови

На граничните премини Блаце, Табановце, Богородица и Ново Село царинските службеници и мобилните тимови запленија речиси три илјади парчиња стока,...

Македонија11 часа

Орце Ѓорѓиевски по дебатата со Мециновиќ: Скопјани сакаат дела и резултати

Кандидатот за градоначалник на Град Скопје од ВМРО–ДПМНЕ, Орце Ѓорѓиевски, по синоќешната дебата со опонентот од Левица, Амар Мециновиќ, објави...

Македонија11 часа

Мециновиќ по дебатата: Ова е генерациска борба на непривилегираните

Кандидатот за градоначалник на Град Скопје од Левица, Амар Мециновиќ, по вчерашната прва дебата со неговиот противкандидат од ВМРО-ДПМНЕ, Орце...

Македонија11 часа

Обвинение за смрт на работник: камион паднал во Вардар возејќи на импровизирана патека, возачот останал заробен и починал

Основното јавно обвинителство Кавадарци поднесе Обвинителен акт против еден осомничен од Неготино за тешки дела против општата сигурност од член...

Македонија12 часа

Кривична против поранешен директор, заменик-директор и вработени во Агенцијата за храна и ветеринарство за проневера во службата

СВР Скопје до ОЈО Скопје поднесе кривична пријава против З.А., поранешен директор на Агенцијата за храна и ветеринарство поради сомнение...

Свет14 часа

Орбан е пред голема дилема: Трамп или руска нафта

Унгарскиот премиер Виктор Орбан се наоѓа во незавидна позиција – притиснат помеѓу неговата зависност од руската нафта и притисокот од...

Европа15 часа

Зеленски даде наредба: Украина почнува да извезува оружје

Украинскиот претседател Володимир Зеленски му нареди на украинското Министерство за одбрана да започне „контролиран извоз“ на украинско оружје во странство...

Свет15 часа

(Видео) Властите на Јамајка предупредуваат: Внимавајте се од крокодили

Јамајканските власти ги предупредија жителите за уште една опасност предизвикана од разорното уништување од ураганот Мелиса – крокодили кои можеби...

Свет15 часа

Северна Кореја лансира крстосувачки ракети: летаа два часа

Северна Кореја тестираше крстосувачки ракети море-земја западно од Корејскиот Полуостров, објави државната новинска агенција KCNA, токму во време кога американскиот...

Свет15 часа

(Видео) Страшниот ураган ја опустоши Јамајка: сега се движи кон Куба станувајќи сè посилен

Екстремнно моќниот ураган Мелиса се движи кон Куба откако ја опустоши Јамајка. Тоа е најсилната бура со која некогаш се...

Македонија1 ден

Еден од министрите, секој ден плаче и праќа пораки по дипломатските претставништва да ми реагираат да престанам до избори да говорам за криминалов, вели Арсовска

Градоначалничката на Скопје, Данела Арсовска, преку објава на социјалните мрежи го повикува Ислам Абази од Основното јавно обвинителство за организиран...

Македонија1 ден

(Видео) Илјадници пластични шишиња во Вардар, од Министерството за животна средина велат виновни се слабите комунални услуги

Министерството за животна средина и просторно планирање соопшти дека појавата на пластичен и друг амбалажен отпад во реката Вардар и...

Македонија1 ден

Обвинителството побара притвор за директорот и за управителот на „Комунална хигиена“

Скопското обвинителство побара притвор за в.д. директорот на ЈП „Комунална хигиена“ – Скопје, Сабахудин Рустеми, и за еден управител за...

Македонија1 ден

Голем е интересот за вакцинацијата против сезонскиот грип, од Здравство велат пријавени се повеќе од 70.000 граѓани

Министерството за здравство информира дека интересот за вакцинација против сезонскиот грип континуирано расте. Досега се пријавени над 70 илјади граѓани,...

Македонија1 ден

Мицкоски: Енергетиката е поставена високо на државната агенда – не како техничко прашање, туку како национален приоритет

Енергетиката е поставена високо на државната агенда, не како техничко прашање, туку како национален приоритети државна стратегија, рече премиерот, Христијан...

Топ2 дена

Во Кавадарци со тесла го убил својот помлад брат на неговиот роденден поради расправија за имот

Обвинителството ги откри мотивите за грозоморното убиство што се случи летово во Кавадарци. Утврдено е дека 43-годишникот го убил својот...

Свет2 дена

(Видео) Јамајка се подготвува за најлошиот ураган во историјата

Три лица веќе загинаа на Јамајка, додека островот се подготвува за најсилната бура во светот оваа година, а можеби и...