Проекциите на Народната банка, коишто се многу блиску до проекциите на меѓународните финансиски институции, упатуваат на натамошно постепено закрепнување на македонската економија – за следната година се очекува раст од 3,9%, со што би се достигнало и би се надминало преткризното ниво на економски раст. Сепак, постојат ризици поврзани пред сè со натамошниот развој на пандемијата со појавата на новите соеви, што бара внимателно следење на состојбите во економијата и навремена реакција од носителите на политиките, доколку е потребно. И во периодот на справување со пандемијата, спроведувањето на структурните реформи е од исклучителна важност, бидејќи тие се предуслов за одржлив и повисок економски раст.

Ова се дел од констатациите коишто беа изнесени на редовниот работен состанок меѓу претседателот на Република Северна Македонија, Стево Пендаровски, и гувернерката на Народната банка, Анита Ангеловска-Бежоска. На состанокот на којшто учествуваа и вицегувернерите на Народната банка и претставници на експертскиот тим на претседателот се разговараше за економските остварувања оваа година и очекувањата и оцените на Народната банка за следниот период, согласно со најновите проекции.

Гувернерката се осврна и на очекуваната структура на економскиот раст, при што посочи дека и натаму се оценува дека тој ќе произлегува од домашната побарувачка.

„И во овој период на справување со пандемијата не треба да заборавиме на структурните реформи, коишто се клучни за економијата. Натамошно спроведување на структурните реформи е особено важно за да се зголеми долгорочниот потенцијал на македонската економија, да се намали ранливоста и следствено на тоа, да се зголеми просторот на политиките за подобро справување со идни шокови. Во услови кога просторот за реакција на макроекономските политики е намален, потребно е фокусот да се стави на целни политики и мерки коишто ќе ја поддржат посткризната трансформација на економијата“ – нагласи меѓу другото, Ангеловска-Бежоска.

На состанокот беше истакнато дека е мошне важно што Народната банка постојано внимателно ги следи движењата и ризиците, и како независна и професионална институција, постојано е подготвена доколку е потребно, соодветно да реагира во рамките на своите надлежности, заради постигнување макроекономска стабилност и поддршка на македонската економија, притоа успешно остварувајќи ги своите законски цели и задачи.

Во разговорот, одделно беше нагласено дека во сиот тек на кризата, од исклучително голема важност е одржаната стабилност на банкарскиот систем, којшто обезбеди поддршка за економијата, а од него се очекува поддршка на економскиот раст и во следниот период, имајќи ја предвид и неговата отпорност на шокови, покажана на последните стрес-тестирања. Конкретно, кредитната поддршка за економијата и натаму е солидна, со раст којшто за оваа година би изнесувал околу 7% и постепено би забрзал достигнувајќи околу 8% на среден рок. Слични се очекувањата и за движењето на депозитите.

Истовремено, на состанокот се отворија прашања и за активностите коишто Народната банка ги планира за следниот период, за заштита на потрошувачите корисници на финансиски услуги и за финансиска едукација и за очекуваните ефекти од носењето нов Закон за платежни услуги и платни системи.

Почна изградбата на системот за топлификација на Битола, Могила и Новаци, кој ќе користи топлинска енергија од РЕК „Битола“. Градежните работи почнаа во кругот на РЕК „Битола“, односно во непосредна близина на блоковите за производство на електрична енергија.

Генералниот директор на АД ЕСМ, Васко Ковачевски, на официјалниот настан по повод изградбата нагласи дека по 40 години постоење на РЕК „Битола“ и децениско размислување за реализирање на топлификација на Битола, проектот, кој беше во подолг застој поради големи претходни пропусти во планирањето, сега стигна до почеток на изградба на терен.

„Планот е на топлификацијата на почетокот да се приклучат 35 државни и општински институции во Битола, кои ќе искористат една третина од капацитетот на системот. Со другите две третини ќе се задоволат потребите на големите станбени и деловни згради и на индивидуалните куќи во Битола, Новаци и Могила.

Еколошките придобивки од топлификацијата се исклучително значајни. Со воведување ваков вид греење во голема мера ќе се исфрли од употреба загревањето на горива, кои загадуваат, и тоа како во институциите така и во домовите.

Трасата на топловодот ќе поминува низ Новаци и Могила, кои се две рурални општини, кои во значајна мера се потпираат на земјоделството, и топловодот ќе даде можност за загревање на земјоделските оранжерии и објекти, со што ќе обезбеди дополнителна поддршка на развојот на земјоделството во регионот“, изјави Ковачевски.

Директорот на АД ЕСМ ги објасни причините за привремениот застој на проектот и зошто не можеше порано да почне да се спроведува.

„Така како што беше смислен и поставен проектот беше економски неисплатлив и еколошки неприфатлив. Прво, претходно немаше стретегија што со топлификацијата кога РЕК ‘Битола’ веќе нема да произведува струја од јаглен. Сега имаме решение на тоа прашање – стратегијата е замена на дел од капацитетот на РЕК со когенеративна електрана на гас, која ќе произведува електрична и топлинска енергија. Имаше нерешени имотно-правни односи по текот на трасата на топловодот. Тоа прашање го решаваме сега со експропријација. И многу важно. Овој проект од исклучително значење за Битола, Новаци и Могила треба да биде еколошки, а претходно беше предвидено да има потстаница за догревање на влезот во Битола, која ќе работи на мазут, што е недозволиво. И тоа го решивме – сега ќе има потстаница на природен гас“, објасни Ковачевски.

Министерот за економија, Крешник Бектеши, изјави дека ова е еден од проектите за кои Владата е исклучително посветена за успешна реализација.

„Владата е посветена на реализација на проекти што ќе значат намалување на загадувањето, намалување на потрошувачката на електрична енергија и зголемување на енергетската ефикасност и секако зголемување на безбедноста и сигурноста на дистрибутивната мрежа на електричната енергија.

Владата на Република Северна Македонија усвои амбициозна стратегија и презеде конкретни мерки и активности за реализација на стратешките определби кон зелена економија и воведување почисти енергетски во економијата и домаќинствата“, изјави Бектеши.

Министерот се осврна и на податоците дека секторот за греење значително учествува во крајната потрошувачка на енергија.

„Неефикасните технологии придонесуваат за зголемено загадување и глобално затоплување. Реализацијата на овој проект за изградба на топлификациската мрежа во Битола, Новаци и Могила ќе има големо влијание врз зачувување на животната средина, а од друга страна, ќе ги намали трошоците кај домаќинствата за загревање, односно ќе има поконкурентни цени од другите енергенти што се користат, што е наш најголем приоритет“, изјави Бектеши.

За проектот за топлификација на Битола, Могила и Новаци се користи кредит од германската банка КФВ во вредност од над 40 милиони евра, а дополнително АД ЕСМ ќе инвестира 7 милиони евра сопствени средства.

Изведувачот има рок од две години за изведување на првата фаза од проектот за која е потпишан договорот, а тоа е ископ за трасирање на топловодот и поставување на топловодните цевки од РЕК „Битола“ до градот Битола, како и секундарна, односно дистрибутивна мрежа во градот, по што следува втората фаза, во која ќе бидат поставени потстаници што ќе го поврзат цевководот со РЕК „Битола“ и цевководот со разгранетата дистрибутивна мрежа низ градот Битола. Во третата фаза ќе бидат поставени потстаници на институциите што ќе бидат приклучени на греењето.

Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги (РКЕ) донесе одлука со која oд полноќ ќе има намалување на цените на нафтените деривати во просек за 5,28 % во однос на претходната недела.

Во согласност со одлуката, цените на бензините „евросупер БС-95“ и „евросупер БС-98“ и на „евродизелот“ (Д-Е V) се намалуваат три и пол денари за литар, а цената на екстра-лесното масло за домаќинство (ЕЛ-1) се намалува 3 денари за литар.

Малопродажната цена на мазутот М-1 НС се намалува 3,016 денари за килограм.

Во продолжение, ова се новите цени што ќе важат од вечерва по полноќ:

„евросупер БС-95“ – 71 денар за литар

„евросупер БС-98“ – 73 денари за литар

„евродизел БС“ (Д-Е V) – 63 денари за литар

масло за горење екстра-лесно 1 (ЕЛ-1) – 62,50 денара за литар

мазут М-1 НС – 38,527 денари за килограм

Во изминатиот седумдневен период референтните цени на светските берзи во просек бележат намалување: кај бензинот за 8,896 %, кај дизелот за 8,559 %, кај екстра-лесното масло за 8,364 % и кај мазутот намалување е за 8,599 %, информираат од РКЕ.