Култура
Јосипа Лисац: „Од препотентност ја изгубив најдобрата песна“
Хрватската ѕвезда Јосипа Лисац на 20 април ќе одржи концерт во Македонската филхармонија во Скопје. Концертот во организација на „Авалон продукција“ е дел од нејзината балканска турнеја со која одбележува 50 години кариера.
„Многу убави спомени ме врзуваат за Скопје, за македонската публика. Првпат дојдов тука во 1969 година и скопската публика ја запознав на почетоците на мојата кариера. Моите концерти тука секогаш биле убави. Се сеќавам на преубавата енергија во Универзалната сала пред 5 години и со нетрпение ја чекам следната средба за само неколку дена“, рече Јосипа во интервју за „Репортер“.
Пејачката вели дека ја обожава традиционалната македонска музика.
„Со должна почит кон сите други народи, но јас ја обожавам вашата традиционална песна. Македонија има многу музички бисери, таленти, што ги почитувам. Ама ја обожавам и македонската храна“, рече таа.
68-годишната Јосипа пее од дете. Почнала во училишниот хор пеејќи трет глас. Уште тогаш знаела дека музиката ќе ѝ биде професија, но не помислувала дека ќе стане една од најголемите музички диви во Југославија и дека ќе слави 50 години успешна кариера.
„И како дете знаев дека музиката ќе биде мојот живот. На почетокот мислев дека тоа ќе биде класична музика, но работите се сменија. Сепак, музиката е смислата на моето постоење, животен повик што не смеев да го занемарам. Во еден момент решив сето тоа да го измешам со класиката, рокот, џезот, електронската музика. Тоа ми се допадна, тој микс. Но, дека ќе славам 50 години кариера, дека ќе бидам музичка дива, не можев ни да помислам. А не го сакам многу тој назив“, ни раскажа таа.
Јосипа не крие дека сака промени и во музиката, и во имиџот и во животот.
„Никогаш не се знае што носи утре. На крајот на денот се гордеам што во текот на сите овие години успеав да го одржам нивото што си го поставив. И можеби токму тие постојани промени некому му одат на нерви, ама мене ми се допаѓаат. Ги сакам луѓето што уживаат во тие промени, па затоа и јас се дружам со нив“, рече.
Јосипа првиот соло албум „Дневникот на една љубов“ го снимила пред 45 години. И денес со задоволство се сеќава на тоа време.
„Мнoгу добро се сеќавам на сè. Музиката беше снимена пред јас да влезам во студио за да ги отпеам песните. Карло Метикош беше продуцент на албумот и ги држеше сите конци во рацете. Знаеше што точно сака да добие. Се сеќавам, Карло ме одведе на ручек кога ја снимив песната „Среќа“. Сите ги шармира со својата појава. Кога по ручекот дојдовме дома, ми рече: ‘Тука има нешто во што не сум сигурен’, иако изведбата и интерпретацијата беа неверојатни. Во тој дел од песната не се слушаше дали е Ш или Ќ и сакаше да ја преснимиме песната следниот ден. Ја снимивме од почеток, ама не ја испеав како првиот пат. Во тоа време, кога се снимаше песна за таа да се пресними, мораше да ја избришеме претходната снимка. Не е како денес, да се снимат повеќе верзии, да се микса. Па на албумот се наоѓа верзијата што мене не ми се допадна. Ама ја изгубивме претходната. Карло потоа призна дека било препотентно од наша страна што поради ситница, а не поради грешка, ја изгубивме најдобрата верзија од песната. Секогаш мислиш дека може подобро. Но, мора да си подготвен и на тоа дека утре е нов ден, нова енергија и никогаш не знаеш дали тоа што ќе го направиш ќе биде подобро или полошо“, раскажа таа.
Денес, кога снима нова песна, песните во студио ги пее само еднаш или двапати.
„Не сакам многу да препевам. Не сум бубалица да научам нешто напамет и после да го повторувам истото. Ако снимам нешто трет пат, во третиот обид ќе додадам нешто мое ново, што може да е добро или не. Јас сум секогаш нова, поинаква, секогаш импровизирам во живо. Јас не се повторувам“, вели таа.
Оваа музичарка секогаш е поинаква од околината, впечатлива и своја. Таа не ги следи трендовите, не потпаѓа под нивно влијание.
„Во мене отсекогаш владеел некој внатрешен немир дека мора да се менувам. Секој ден е нов ден, поинаков. Мора да го почитуваме тоа што било, ама и она што допрва доаѓа. Да се опстане целото ова време значеше и да не се потпаѓа под туѓи влијанија, ама и да се биде во тек со времето. Или пред него. Некои работи не биле прифатени веднаш, туку по 10-15 години. Денес се менува сè, па и луѓето“, ни рече Лисац.
Во сите овие 50 години кариера имала многубројни соработки со разни музичари, од Бајага во 1968 година, па сè до „Хладно пиво“, со кој соработуваше пред неколку мееци.
„Сум соработувала и со рокери, и со рапери, и со џезери и со електронски музичари. Но, секаде бев своја, се пронајдов себеси. Затоа ги избрав сите тие соработки. Мојот пат е широк, отворен. Јас го земам само тоа што ми се допаѓа и така се промовирам себеси. Некои луѓе не сакаат да се менуваат. Чувствуваат несигурност пред промените. Јас сакам промени. Здодевно ми е ако нешто е едно исто“, вели Јосипа.
Таа раскажа дека љубовта отсекогаш ѝ била и водилка и инспирација во животот.
„Љубовта е сè. Тоа е аура што сите ја бараат. Многу луѓе се несреќни зашто немаат љубов. Кога владее љубовта, работите се поедноставни, животот е едноставен. Љубовта е најголемата тајна што самиот мораш да ја откриеш. Тоа е идеалистичко размислување, но гајле ми е. Јас сакам така, да ми е сè едноставно и полно со љубов“, рече таа низ смеа.
Јосипа пред многу години ја изгуби својата единствена голема љубов. Карло Метикош, нејзиниот партнер и најдобар пријател, како што го нарекува, почина во сон на на 51 година, во далечната 1991 година. Оттогаш таа живее со сеќавањата на оваа голема љубов.
„Други мажи никогаш не ме интересирале. Но, љубовта со Карло, големиот композитор, ми помогна да создадам сè што имам. Таква љубов не може да се смени, да престане, да исчезне. Јас често ги освежувам сеќавањата на Карло. Ги славам неговите дела. Дури и сега во Скопје ќе пеам дел од неговите песни. Всушност, песните што за мене ги направи Карло се најубавите што сум ги испеала, носат силна порака, а луѓето тоа го препознаваат. На тој начин знам дека Карло никогаш нема да исчезне. А и јас сум таква жена. Луѓето можеби забораваат бргу, јас не заборавам. Мислам дека јавно и понатамуи ја пренесувам пораката дека ја живеам својата љубов. Тоа се чувствува и се гледа. Тоа е таа страст што живее. Тоа е силата што ја имам за моето утре. Со таа љубов знам која сум, што сум. И не се изгубив себеси,“ рече Јосипа.
Андријана Јовановска
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Марко Бањоли во Чифте амам
На 23 април во 19 часот во Националната галерија на Македонија – Чифте амам, Скопје ќе се отвори мултимедијалната изложбата „Тркало на времето“ на истакнатиот италијански уметник Марко Бањоли.
„Со оваа изложба ја објавуваме одлуката на Советот на Остен „Земја во фокус“ на Остен Биеналето Скопје 2024 да биде Италија“, велат од Остен.
Изложбата е организирана во соработка со Зеринтија, Асоцијација за современа уметност, а со поддршка на Италијанска амбасада во Скопје и Италијанскиот културен институт во Белград.
Култура
Настап на Дуња Иванова и концерт посветен на Кире Костов во изведба на Биг бендот на фестивалот „Крај Вардарот џез“
Во рамки на втората фестивалска вечер на „Крај Вардарот Џез“, утревечер на 23 април во Македонската филхармонија со почеток во 20 часот на пијано ќе настапи Дуња Иванова.
Нејзиниот концертен настап „Мирисот на липите“ ќе биде проследен со текст и нарација на Тина Иванова. Музичко-поетски проект, кој раскажува приказна за познатите урбани и скриени места на Општина Центар. Липите на улицата „Орце Николов“, панкот од гаражите на „Плочник“, дружбите во дворот на „Песталоци“, графитите на Кеј, паркот на Горан Стефановски, кафеаната „Наџак“…
Ќе бидат изведени композицијата „Свита за Скопје“ од македонската композиторка Ана Пандевска, и песната „Ние сме од Скопје“ на Мирко Попов, чиј аранжман за пијано го направи Пандевска. Получасовно патување низ симболите на Скопје, погледнати низ интимна, лична перспектива на авторите. Во музиката, како и во нарацијата, провејува нишка на носталгија, а во исто време и крик за подобро утре на градот во кој пораснавме и без чиј воздух не можеме да живееме. „Мирисот на липите“ симболично ќе прикаже, преку звук и говор, еден живот на жител од Центар. Поетскиот наратив е оригинално креиран за овој уметнички перформанс, кој промовира иновативен пристап со содржина која пак, претставува ,,жива“ материја, блиска до човечкото срце.
Минатиот месец за „ПМГ Џез“, како 44 издание, излезе албум во живо, концерт на пијано на Дуња Иванова, кој беше реализиран во рамки на музичката програмата „Крај Вардарот Сесии во Аудиокултура“, која изведе композиции од Ана Пандевска.
Веднаш потоа во 21 часот на истата сцена ќе започне долгоочекуваниот концерт на Биг Бендот со музика од Кире Костов. Концерт посветен на еден од стожерите на современата џез композиција Кире Костов, преку интерпретација на негови избрани дела во современ аранжман од страна на Биг Бендот под диригентската палка на Љупчо Мирковски. Костов е едно од најзначајните имиња во современата џез музика, чија работа опфаќа бројни ангажмани и дела, меѓу кои: солист и диригент на Танцовиот оркестар на РТВ Скопје, наградуван трубач во Југославија, претставник во Биг бендот на Европската радиодифузија, автор на околу педесетина композиции во оркестарска изведба од областа на џезот и 300 песни во популарната музика и реализатор на сите изданија на Скопскиот фестивал од 1991. Подеднакво значајна ќе биде и изведбата на селектираните дела од Костов на еден од нашите најзначајни оркестарски формации, чија историја датира од далечната 1961 година (Биг Бендот на МРТ), кој во 2013 година се возобновува и продолжува да работи во музичка формација водена од Љупчо Мирковски како диригент.
Фестивалот ќе биде заокружен на 27 април во едукативно културниот центар Лабораториум со концертен настап на „Macedonian Free Society“ и со еден од највозбудливите музички проекти „Поетроника“.
Фестивалот е поддржан од Министерство за култура на Р.С. Македонија и се реализира во соработка со Македонска филхармонија и Лабораториум. Концертот „Мирисот на липите“ се реализира со поддршка на општина Центар.
Книги
МАИ ги додели наградите за изданијата меѓу два Саеми на книга
Комисијата за доделување на наградите на Македонската асоцијација на издавачи за периодот меѓу два саема, по разгледувањето на апликациите и на примероците од книгите доставени од издавачите, на состанокот на 15.04.2024 г. донесе одлуки за доделување на наградите на МАИ меѓу двата саема во мај 2023 и април 2024 година.
Признание за најдобра едиција, при што основен критериум бил уредничкиот пристап, концептот на едицијата и унифицираниот изглед/дизајн, со 1. место наградена е едицијата „ПРОаЗА“ („Или-или“), со 2. место едицијата „Бранови“ („Антолог“) и со 3. место едицијата „Современи класици“ („Арс ламина“).
Признание за најдобар оригинален дизајн на корица добија „Не кажувам“ од Петар Андоновски, дизајнирана од Марко Трпески („Полица“), „Базирано врз речиси вистинити настани“ од Ѕвездан Георгиевски, дизајнирана од Наталија Лукомска („Бегемот“) и „Кабинет на чуда со ѕидови од огледала“ од Владимир Јанковски, дизајнирана од Марко Трпески („Антолог“).
Признание за најдобро ликовно-графички уредено издание добија „Варшава го исцртува Скопје“ од Кинга Нетман-Мултановска; автор на дизајнот: Петер Личковски („Бегемот“), „Костимот во Македонија од појавата на фотографијата до денес“ од Зорка Тодорова Младеновиќ; графичко уредување на „Арс ламина“ и „Гени, мени, сени“ од Владимир Лукаш (текст и илустрации), со графичко уредување на „Супрема“.
Признание за оригинални целосно илустрирани книги за деца (сликовници) добија „Си беше еднаш – Најубавите бајки на сите времиња“ (прир. Оливера Ќорвезироска, со илустрации на Наталија Лукомска) („Арс ламина “), „Момчето од зборови / Девојчето од ноти“ од Катерина Николовска („Чудна шума“) и „Рокчето“ од Никола Маџиров, со илустрации на Анета Илиевска („Арс ламина“).
Во категоријата најкреативно издание каде влегуваат оригинални изданија за возрасни или за деца, кои се издвојуваат по својата нестандардност, признанија добија „Момчето од зборови / Девојчето од ноти“ од Катерина Николовска („Чудна шума“), „Шарени ириси“ од Јована Матевска Атанасова, со илустрации на Симонида Филипова Китановска („Арс ламина“) и „Мојата прва библиотека“ од Деспина Мукоска („Арс ламина“).
Признанието за автор на годината го доби Лидија Димковска („Три“).