Култура
Кантата
Пишува: Влатко ГАЛЕВСКИ
Лето. Годишно време за сите видови активности и ќефови освен за скијање и пита пастрмајлија. Но, за кого како. Мојата, на пример, кревка и с’клетџиска природа не се согласува да биде изложена на сончевата ултравиолетова дарежливост. Да скратам. Кога за многумина е време за плажирање, јас, како овчичка на пладне, барам дебела сенка во вид на климатизирана просторија каде со макијато ќе прочитам уште некое поглавје од актуелната книга. Таква ова лето ми беше книгата Наивен-Супер од исклучителниот Норвежанец Ерланд Лу. Човекот баш има откачени идеи кои бравурозно ги соопштува… И има едно место во книгата каде што главната фаца од романот се натпреварува со едно седумгодишно дете, кое може да наброи повеќе животни што во живо ги видел, а да не важат оние видени во зоолошка градина. Забавна ментална игра на присеќавања и подлажувања. И одеднаш се фатив како ликувам. На нивните списоци на набројување животни ја нема видрата. А јас сум видел на неколкупати видра во живо, на Црни Дрим, на неколку метри од мене, таму долу кај Луково, во густите врбници, кога реката е полноводна и кога може да се извади и по некоја пастрмка. Видра, тој лукав, елегантен, брз и соврешено вододинамичен и неприкосновен ловец од слатките води… Ама овде зборувам за некои среќни и мирни летни денови. Инаку, летото знае да биде пеколно жешко во овие предели. Тоа е она што не го сакам, а риболовната страст сепак победува. Ем не сакам жешко, ем се согласувам да се печам.Значи, тој ден немаше видри, сонцето немилосрдно жеже, пладневна, влажна омарнина а “мајсторов” упорен како маска на мост. Ете, тука, на брегот на глобочичкото езеро, на местото што го викаме “Бучало” поради стрмното бучно влевање на Пискупштинска Река во езерото, значи кај Бучалото гледам, скока кленот. Фаќам некаква џбунеста полусенка и под неа како порачана една деформирана празна канта од сирење за да може да се седне. (Кога водата во езерото е симната, често на брегот остануваат едночудо чудни отпадоци како резултат на вроденото чувство на подримските жители за хигиена и екологија – но само во својот двор). Тука важи онаа новокомпонираната: Пушти ги во вода лајната ќе одат.Седнувам на ворхоловски дизајнираната канта, зафрлам со блинкерот и… и… слушам некој чуден звук. Чудно! Нешто како просејување песок или ориз низ прстите на дланката. Звук сличен на оној кога со калофониум се мачкаат струните на гудалото, на граница на ултразвук, на граница на слушливост, а сепак звук, продорен, постојан и упорен. Времето тивко, без ветар, ниските грмушки воопшто не треперат. А сепак, нешто слушам. Во меѓувреме, успевам да го уловам првиот клен-порцијаш. Кусо звучно препелкање во водата и повторно онаа непријатна СФ-резонанца упорно ми ги напрегнува сетилата. Пак обѕрнување лево-десно, напред-назад… за конечно да сфатам дека звукот доаѓа оддолу, од под мене, од кантата. Погледнувам меѓу нозете, во лимената “Цхеесе-Цола” амбалажа… и…Анимал планет!!! “Прекрасно” клупко од дузина сиво-кафени змии и змијулчиња, очигледно вознемирени од поместувањето на нивното легло каде што се вдомиле во пријатната усвитеност на ламарината. Некои од нив веќе почнале да го напуштаат својот термички рај, тука, до моите старки!Рипнав како попарен! Без логична причина, се разбира. Овие змии сепак се само водни (барем мислам?). Од пристојна далечина ја набљудувам миграцијата на влечугите. Подоцна, канта-столот е безбеден за користење. Седнувам и си преаранжирам една стара народна мудрост:Сонце да те клапне,Клен да лапне, или Змија да те апне?Видрите се сепак поубавата епизода.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Марко Бањоли во Чифте амам
На 23 април во 19 часот во Националната галерија на Македонија – Чифте амам, Скопје ќе се отвори мултимедијалната изложбата „Тркало на времето“ на истакнатиот италијански уметник Марко Бањоли.
„Со оваа изложба ја објавуваме одлуката на Советот на Остен „Земја во фокус“ на Остен Биеналето Скопје 2024 да биде Италија“, велат од Остен.
Изложбата е организирана во соработка со Зеринтија, Асоцијација за современа уметност, а со поддршка на Италијанска амбасада во Скопје и Италијанскиот културен институт во Белград.
Култура
Настап на Дуња Иванова и концерт посветен на Кире Костов во изведба на Биг бендот на фестивалот „Крај Вардарот џез“
Во рамки на втората фестивалска вечер на „Крај Вардарот Џез“, утревечер на 23 април во Македонската филхармонија со почеток во 20 часот на пијано ќе настапи Дуња Иванова.
Нејзиниот концертен настап „Мирисот на липите“ ќе биде проследен со текст и нарација на Тина Иванова. Музичко-поетски проект, кој раскажува приказна за познатите урбани и скриени места на Општина Центар. Липите на улицата „Орце Николов“, панкот од гаражите на „Плочник“, дружбите во дворот на „Песталоци“, графитите на Кеј, паркот на Горан Стефановски, кафеаната „Наџак“…
Ќе бидат изведени композицијата „Свита за Скопје“ од македонската композиторка Ана Пандевска, и песната „Ние сме од Скопје“ на Мирко Попов, чиј аранжман за пијано го направи Пандевска. Получасовно патување низ симболите на Скопје, погледнати низ интимна, лична перспектива на авторите. Во музиката, како и во нарацијата, провејува нишка на носталгија, а во исто време и крик за подобро утре на градот во кој пораснавме и без чиј воздух не можеме да живееме. „Мирисот на липите“ симболично ќе прикаже, преку звук и говор, еден живот на жител од Центар. Поетскиот наратив е оригинално креиран за овој уметнички перформанс, кој промовира иновативен пристап со содржина која пак, претставува ,,жива“ материја, блиска до човечкото срце.
Минатиот месец за „ПМГ Џез“, како 44 издание, излезе албум во живо, концерт на пијано на Дуња Иванова, кој беше реализиран во рамки на музичката програмата „Крај Вардарот Сесии во Аудиокултура“, која изведе композиции од Ана Пандевска.
Веднаш потоа во 21 часот на истата сцена ќе започне долгоочекуваниот концерт на Биг Бендот со музика од Кире Костов. Концерт посветен на еден од стожерите на современата џез композиција Кире Костов, преку интерпретација на негови избрани дела во современ аранжман од страна на Биг Бендот под диригентската палка на Љупчо Мирковски. Костов е едно од најзначајните имиња во современата џез музика, чија работа опфаќа бројни ангажмани и дела, меѓу кои: солист и диригент на Танцовиот оркестар на РТВ Скопје, наградуван трубач во Југославија, претставник во Биг бендот на Европската радиодифузија, автор на околу педесетина композиции во оркестарска изведба од областа на џезот и 300 песни во популарната музика и реализатор на сите изданија на Скопскиот фестивал од 1991. Подеднакво значајна ќе биде и изведбата на селектираните дела од Костов на еден од нашите најзначајни оркестарски формации, чија историја датира од далечната 1961 година (Биг Бендот на МРТ), кој во 2013 година се возобновува и продолжува да работи во музичка формација водена од Љупчо Мирковски како диригент.
Фестивалот ќе биде заокружен на 27 април во едукативно културниот центар Лабораториум со концертен настап на „Macedonian Free Society“ и со еден од највозбудливите музички проекти „Поетроника“.
Фестивалот е поддржан од Министерство за култура на Р.С. Македонија и се реализира во соработка со Македонска филхармонија и Лабораториум. Концертот „Мирисот на липите“ се реализира со поддршка на општина Центар.
Книги
МАИ ги додели наградите за изданијата меѓу два Саеми на книга
Комисијата за доделување на наградите на Македонската асоцијација на издавачи за периодот меѓу два саема, по разгледувањето на апликациите и на примероците од книгите доставени од издавачите, на состанокот на 15.04.2024 г. донесе одлуки за доделување на наградите на МАИ меѓу двата саема во мај 2023 и април 2024 година.
Признание за најдобра едиција, при што основен критериум бил уредничкиот пристап, концептот на едицијата и унифицираниот изглед/дизајн, со 1. место наградена е едицијата „ПРОаЗА“ („Или-или“), со 2. место едицијата „Бранови“ („Антолог“) и со 3. место едицијата „Современи класици“ („Арс ламина“).
Признание за најдобар оригинален дизајн на корица добија „Не кажувам“ од Петар Андоновски, дизајнирана од Марко Трпески („Полица“), „Базирано врз речиси вистинити настани“ од Ѕвездан Георгиевски, дизајнирана од Наталија Лукомска („Бегемот“) и „Кабинет на чуда со ѕидови од огледала“ од Владимир Јанковски, дизајнирана од Марко Трпески („Антолог“).
Признание за најдобро ликовно-графички уредено издание добија „Варшава го исцртува Скопје“ од Кинга Нетман-Мултановска; автор на дизајнот: Петер Личковски („Бегемот“), „Костимот во Македонија од појавата на фотографијата до денес“ од Зорка Тодорова Младеновиќ; графичко уредување на „Арс ламина“ и „Гени, мени, сени“ од Владимир Лукаш (текст и илустрации), со графичко уредување на „Супрема“.
Признание за оригинални целосно илустрирани книги за деца (сликовници) добија „Си беше еднаш – Најубавите бајки на сите времиња“ (прир. Оливера Ќорвезироска, со илустрации на Наталија Лукомска) („Арс ламина “), „Момчето од зборови / Девојчето од ноти“ од Катерина Николовска („Чудна шума“) и „Рокчето“ од Никола Маџиров, со илустрации на Анета Илиевска („Арс ламина“).
Во категоријата најкреативно издание каде влегуваат оригинални изданија за возрасни или за деца, кои се издвојуваат по својата нестандардност, признанија добија „Момчето од зборови / Девојчето од ноти“ од Катерина Николовска („Чудна шума“), „Шарени ириси“ од Јована Матевска Атанасова, со илустрации на Симонида Филипова Китановска („Арс ламина“) и „Мојата прва библиотека“ од Деспина Мукоска („Арс ламина“).
Признанието за автор на годината го доби Лидија Димковска („Три“).