Македонија
Во март 2025 година минималната пензија ќе биде 18.192 денара, за дваесет години – петпати се зголемил трошокот на државата за пензиите

Парите со кои државата го помага исплаќањето на пензиите за две децении петкратно се зголемиле. „Макфакс“ направи анализа на трошоците направени од државниот буџет со трансферите кон Фондот за пензиско осигурување од 2004 година до денес. Цели дваесет години расте сумата што државата ја префрла оти собраните средства од уплатите за пензиско осигурување од вработените не се доволни да го покријат трошокот.
Во 2004 година државата го помогнала Фондот со 8,4 милијарди денари. Годинава, оваа сума, според официјалните податоци на Министерството за социјална политика, демографија и млади, се искачи на историско највисоко ниво, односно државата ќе ја помогне исплатата на пензиите со 42,7 милијарди денари.
Исклучок од континуираниот раст на трансферот кон Фондот за пензиско осигурување од централниот буџет се 2019 и 2020 година кога се бележи мало намалување на процентот на префрлени средства, што се должи на зголемувањето на придонесот за пензиско осигурување. Двете години придонесот беше зголемуван 0,4 отсто и достигна до 18,8 отсто. Токму поради ова намалување, иако незначително, експертите предупредија дека покачувањето на пензиите води кон зголемување на старосната граница за пензионирање и кон зголемување на придонесот за пензиско што го одвојуваат работодавците за секој вработен. Фондот, место да се доближува кон финансиска независност, со новите трошоци се оддалечува.
Поранешната директорка на Фондот за пензиско осигурување, Билјана Јовановска, вели дека државата законски е обврзана да го помага Фондот до 2035 година поради реформата направена во 2003 година.
„Трансферот на средства од централниот буџет кон Фондот на ПИОМ е предвиден и планиран уште со воведувањето двостолбен пензиски систем во 2003 година кога државата се обврзала да го дополнува буџетот на Фондот зашто 6 % од пензискиот придонес Фондот на ПИОМ им ги префрла на приватните фондови, а тие сè уште немаат обврска да исплаќаат пензии, односно само државниот фонд врши исплата на пензии“, вели Јовановска.
Министерката за финансии, Гордана Димитриевска-Кочоска, за „Макфакс“ објасни дека линеарното покачување на пензиите од 2.500 денари, кое треба да се реализира следниот месец, ја зголемило сумата што од буџетот се префрла на Фондот за пензиско осигурување, но пари се обезбедени до крајот на годината. Трошокот на државата за линеарното покачување на пензиите до крајот на 2024 година изнесува 2,5 милијарди денари, обезбедени со кратења од проекти во кои немало соодветна динамика и биле помалку приоритетни. Министерката Димитриевска-Кочоска најави дека средства за уште едно линеарно покачување на пензиите од 2.500 денари ќе се обезбедат со следниот буџет и тоа воопшто нема да ѝ претставува проблем оти целиот буџет ќе го планира нејзиниот тим, кој нема да предвиди непродуктивни трошења на државните пари.
Со второто линеарно покачување на пензиите, кое треба да биде во март, минималната пензија, според најавите на Министерството за социјална политика, демографија и млади, ќе се искачи на 18.000 денари. Во јуни годинава, според последните податоци од Фондот за пензиско осигурување, вкупниот број на корисници на пензија во државата е 341.146. Минималната пензија во последните шест месеци изнесува 13.192 денара, а максималната е 80.280 денари.
Повеќе од половина пензионери, односно 209.793, добиле пензија од 13.192 до 22.500 денари. 88.211 пензионери добиле пензии од 22.500 до 36.014 денари, а над оваа сума добиле 43.142 пензионери.
Сојузот на здруженијата на пензионерите на Македонија го поздравува покачувањето на пензиите и смета дека е очекувано, но искажува и загриженост за финансиската стабилност на Фондот за пензиско осигурувања.
„Секое усогласување на пензиите е добредојдено за пензионерите, но ние мора да внимаваме и на финансиската одржливост на Фондот за пензиско осигурување, кој треба да овозможи редовна исплата на пензиите. Покачувањето на пензиите од 2.500 денари сега и 2.500 денари в година е сериозно оптоварување. Очекуваме од надлежните институции да објаснат како финансиски ќе се обезбеди редовната исплата на пензиите, да се дефинира карактерот на покачувањето, сега е линеарно, но како ќе биде во иднина и, се разбира, да се донесат неопходните законски измени, кои ќе ја овозможат исплатата“, вели Станка Трајкова, претседателка на Сојузот на здруженијата на пензионерите на Македонија.
Таа нагласи дека за линеарното покачување Сојузот воопшто не бил консултиран ниту, пак, прашан за предлози и мислење.
Линеарното покачување на пензиите е дел од програмата на Владата во рамките на подобрувањето на стандардот на пензионерите. Во делот „Посветена грижа за пензионерите“ е наведено зголемувањето на пензиите за 5.000 денари во првата година од мандатот.
„Во таа насока веќе во септември пензионерите ќе добијат покачени пензии, со што минималната пензија, која во моментот е 13.192 денара, ќе изнесува 15.692 денара, а со покачувањето во март ќе изнесува 18.192 денара“, велат од Министерството за социјална политика, демографија и млади.
Министерството работи и на воведување нов систем за пензии. Наместо актуелниот систем со девет групи на минимална пензија, работат на воведување единствен износ на минимална пензија.
Растечкиот проблем на депопулација, предизвикана од долготрајниот негативен природен прираст, како и растечкиот број млади и образовани луѓе, кои одлучуваат да ја напуштат Македонија, Владата најавува дека институционално и програмски ќе го решава.
„Министерството за социјална политика, демографија и млади како ресорно министерство упати до Владата поставување нов приоритет – утврдување долгорочна стратешка рамка и политики за демографска обнова, со кои ќе се настојува да се задржи постојното ниво на население, значително да се зголеми неговиот потенцијал и да се обезбеди подобар квалитет на живеење на младите. Притоа поставени се следниве приоритетни цели: унапредување на системот и политиките на заштита на децата и семејството, предучилишно воспитание и образование, намалување на детската сиромаштија, обезбедување загарантиран паричен надомест за социјално ранливи категории семејства, подобрување на младинската инфраструктура, младинско организирање и учество на младите во креирањето на политиките“, велат од Министерството за социјална политика.
Демографската слика на државата најавуваат дека ќе ја подобруваат со поттикнување на наталитетот, намалување и забавување на иселувањето, но и поттикнување повратни миграции преку механизам за нивна поддршка.
Со овој текст „Макфакс“ се приклучува на иницијативата за зголемена транспарентност на институциите што Институтот за комуникациски студии ја спроведува во соработка со медиумите во рамките на проектот „Користи факти“, кој е поддржан од британската амбасада.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Армијата ја засилува својата борбена готовност, промовирани новите артилериски орудија „Боран“

Денеска во касарната „Мирче Ацев“ во Прилеп, во присуство на премиерот Христијан Мицкоски, министерот за одбрана Владо Мисајловски и началникот на Генералштабот, генерал-мајор Сашко Лафчиски беше промовирана нова артилериска батерија составена од шест хаубици 105 mm, „Боран“ и друга придружна опрема, кои се набавени од Турција во рамки на процесот за модернизација и опремување на Армијата.
На промоцијата, премиерот Мицкоски истакна дека „нема повеќе импровизации, нема повеќе застарена опрема и декларативна поддршка”, туку реални инвестиции, план, стратегија, има волја и одговорност.
„Со оваа набавка, ја градиме државата која самоуверено стои рамо до рамо со сојузниците. Македонија која се грижи за своите војници, која ја почитува својата Армија и која знае дека силна Армија значи сигурен народ. На сите припадници на Армијата – ви честитам.
Оваа опрема е за вас. За вашата безбедност, за вашата способност и за вашата посветеност кон татковината. А вие сте нашиот прв бедем и гордост на државата. Македонија мора да успее. А ќе успее само ако е силна, самостојна и сигурна“, рече Мицкоски.
Министерот Мисалјовски истакна дека Министерството инвестира и ќе продолжи да инвестира во Армијата која „се гради континуирано, со секој изминат ден“. Градењето на македонските одбранбени капацитети, рече, значат силна и опремена Армија, секогаш подготвена да одговори на потребите на граѓаните и безбедноста на државата.
„Оваа опрема е произведена во Турција согласно највисоките НАТО стандарди. Набавката на оваа воена опрема преку договорот Влада со Влада упатува една јасна порака, дека ние имаме огромна доверба во високиот квалитет на производите од турската воено-наменска индустрија“, рече министерот.
Мисајловски им се заблагодари на амбасадорот Фатих Улусој, одбранбеното аташе полковникот Реџаи Јилмаз како и на сите инволвирани лица за искрената поддршка и посветеност и порача дека соработката е обострана, а успешен пример за тоа е и Рамковниот договор за воена соработка кој беше потпишан минатата година.
Началникот на Генералштабот, генерал-мајор Сашко Лафчиски порача дека со набавката на хаубиците „Боран“ започнува реализацијата на една од клучните компоненти во рамки на проектот „Опрема и муниција за индиректна огнена поддршка“ и директно придонесува за исполнување на нашите обврски од пакетот на НАТО Цели на способности зададени во 2021 година и потврдени со новиот пакет на цели од 2025 година.
„Се работи за ново модерно вооружување кое ги поседува бараните тактичко-технички карактеристики. Турските вооружени сили го добија ова вооружување во 2021 година, а само четири години подоцна е дел и од нашата Армија, со што сме првата земја во Европа која го поседува. Обезбедувањето на овие артилериски средства значително ги зајакнува капацитетите за индиректна огнена поддршка на Армијата, а истовремено се постигнува и посакуваната интероперабилност за учество во НАТО водени операции“, потенцираше генералот.
Амбасадорот на Турција, Фатих Улусој подвлече дека соработката во полето на одбранбената индустрија претставува важен дел од билатерални односи и дека стабилноста и безбедноста на Балканот преставува приоритет на турската надворешна политика.
„Денес заеднички ги согледуваме конкретните примери од нашата соработка во полето на воената и одбранбената индустрија. БОРАН хаубиците на МКЕ и системите за команда и контрола на огнена поддршка на АСЕЛСАН кои Северна Македонија ги набави од нашата земја се важен чекор во достигнување на НАТО стандардите од страна на македонската армија. Цениме дека нашите компании, кои произведуваат по европски стандарди и по ниски цени, ќе продолжат да придонесуваат во напорите за модернизација на нашиот сојузник, Армијата на Северна Македонија според стандардите на НАТО“, истакна амбасадорот Улусој.
Шесте хаубици „Боран“ се дел од декларираната батерија од артилерискиот баталјон во рамките на Лесната пешадиска баталјонска група на Армијата.
Македонија
ЗНМ: Пресудата за новинарот Стојановски е чекор напред, но правдата за новинарите сè уште не е завршена

Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ) ја поздравува одлуката на Основниот граѓански суд Скопје, со која се утврдува повреда на правото на слобода на изразување на новинарот Влатко Стојановски од неделникот „Фокус“ за случајот од 27 април 2017 година во Собранието на Македонија.
„Оваа судска пресуда, која следуваше по одлуката на Уставниот суд од 2023 година, претставува значаен чекор напред во домашната судска пракса и потврда дека државата има обврска активно да ги заштити новинарите во ситуации на ризик. Граѓанскиот суд утврди дека Стојановски бил изложен на непријателска и опасна средина додека професионално си ја извршувал својата новинарска задача и дека институциите не презеле соодветни мерки за да обезбедат негова безбедност, со што се повредило неговото уставно загарантирано право на слобода на изразување. Судот донесе пресуда за делумен надомест на нематеријална штета, што испраќа јасна порака за одговорноста на државата да ги штити медиумските работници.
Оттука, сакаме да ја истакнеме важноста на оваа судска пресуда како позитивен пример за примена на европските стандарди за слобода на медиумите и охрабрување на новинарите во вршење на нивната професионална должност, без страв и притисоци.
Во споредба со другите слични случаи од настаните од 27 април 2017 година, за новинарката Душица Мрѓа тужбеното барање беше делумно усвоено, слично како и за Влатко Стојановски. За Горан Трпеноски повторувањето на постапката беше одбиено, но по поднесена жалба, се чека одлука од Апелациониот суд. Во случаите на колешките Наташа Стојановска, Билјана Николовска, како и колегите Игор Јанковски и Томе Ангеловски, постапките се сè уште во тек пред Уставниот суд откога Основниот суд не ја следеше насоката од претходната уставно-судска пракса.
Во овој момент единствените случаи со позитивен исход се оние на Душица Мрѓа и на Влатко Стојановски, но ниедна од овие пресуди не е правосилна, а другите, и по повеќе од 8 години, се наоѓаат во разни фази пред македонските судови.
Овие судски примери ја истакнуваат итната потреба од доследна примена на европските стандарди и создавање стабилна судска пракса, која ќе ги штити новинарите како носители на јавниот интерес. Само така може да се обезбеди средина во која тие ќе може слободно, безбедно и професионално да си ја извршуваат својата улога во демократското општество“, се наведува во соопштението на Здружението на новинарите на Македонија.
ЗНМ повторно апелира до надлежните институции, вклучително и судските органи и Министерството за внатрешни работи, да обезбедат ефикасна и активна заштита на новинарите гарантирајќи ги нивната безбедност и правото на слободно изразување во сите околности.
Македонија
„Законот за верски училишта е направен во согласност со уставните одредби и важечките законски прописи“, реагира ВМРО-ДПМНЕ

„СДС забораваат да кажат дека токму решението за регулирање на статусот на училиштето на Исламската верска заедница, кое го донесе нивниот премиер, Талат Џафери, беше укинато од Уставниот суд поради тоа што го прекршуваше принципот на секуларност на државата“, реагира ВМРО-ДПМНЕ на прес-конференција на Kристина Kостова.
„Новиот закон за верски училишта кој го предлага Владата предводена од ВМРО – ДПМНЕ е изготвен врз основа на уставните одредби, кои предвидуваат верските заедници да можат да основаат училишта, како и согласно сите претходно пристигнати сугестии во надлежното министерство.
Законското решение ги става учениците од овие училишта во еднаква положба, односно се изедначуваат нивните права со правата на останатите ученици во другите училишта. Тоа е суштината, примена на принципот на еднаквост на сите ученици, односно еднаков пристап од образование.
Па така, доколку ученик од средно верско училиште сака да се запише на факултет кој е надвор од областа која ја изучувал во средното образование, наместо училишна, потребно е да одбере државна матура, на која ќе треба да го полага соодветниот предмет, Тоа значи дека треба да се подготви за полагањето, да го совлада материјалот по тој предмет.
Нема ништо противуставно. Едноставно, се нуди решение за долгогодишен предизвик кој учениците од верските училишта ги ставаше во нееднаква положба со сите останати ученици.
СДС не мора да го поддржи предлогот. Тие ниту работеле, ниту ќе работат во интерес на младите и воопшто на граѓаните на Македонија. Нивните лоши политики во образованието и сите други сфери, иселија 17 илјади ученици и 7 илјади студенти во период од 7 години“, се додава во реакцијата на ВМРО-ДПМНЕ.