Македонија
Д-р Никола Маџунков: Возраста кај жената и бременоста, ризик-фактори и медицински практики

Возраста на жените кои за прв пат остануваат бремени, се повеќе се зголемуваат на светско ниво, а тој тренд се случува и кај нас.
Како што возраста на жената или мајката се приближува до 35 годишна возраст, ризиците за одредени компликации и болести во бременоста се зголемуваат. Трудниците над 35 годишна возраст имаат зголемен ризик од гестациски дијабет, спонтани абортуси, хромозомски болести кај бебињата и други здравствени ризици во текот на бременоста.
‘’ СО ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ВОЗРАСТА КАЈ ЖЕНАТА СЕ ЗГОЛЕМУВА И РИЗИКОТ ОД ХРОМОЗОМСКИ БОЛЕСТИ КАЈ БЕБИЊАТА’’
За да се утврдат ризик факторите од генетски и хромозомски болести, генетскиот ултразвук во бременоста и генетските тестирања во бременоста стануваат се повеќе потребни, но и се повеќе достапни. Овие испитувања во бременоста им помагаат на идните родители да бидат информирани за сите ризици во бременоста како и при планирањето на бременоста.
Разговараме со Д-р Никола Маџунков, специјалист по гинекологија, акушерство и репродуктивна медицина од Поликлиника Мартини во Струмица
Како се дефинира напредната возраст кај идната мајка?
Д-р Маџунков: Напредната возраст кај мајката новата медицина ја толкува како возраст од 35 години и нагоре. Ова е пресметана возраст, според многу научни студии, каде што ние докторите сметаме дека ризикот за одредени генетски и хромозомски болести кај бебињата веќе драстично се зголемува. На пример една статистика, само ризикот од Down Sy ( Даунов синдром) кај возрасна жена над 35 години изнесува 1%.
Затоа претпоставуваме дека оваа е возраста каде што треба да посветиме поголемо внимание на идните мајки, за да можеме да ги предвидиме и превенираме сите здравствени ризик фактори по мајките и нивните бебиња. Една од препораките се редовните прегледи во бременоста кај овие мајки да бидат поредовни, со димензиониран календар кај гиникологот со вклучена дијагностика, на пример со генетскиот ултразвучен преглед кој е подетален и посветуваме соодветно внимание на анализите на секој маркер кај бебињата. Понатаму креираме пристап на размена на детални инофмрации со идните мајки и ги информираме околу сите здравствени ризици или ако се јави потреба и од дополнителни тестирања како на пример амниоцентеза, хорион биопсија и неинвазивни генетски тестирања ( НИПТ тестови ).
Но, мораме да расчистиме една табу тема која можеби е сеуште пристуна и изразена на оваа територија на Балканот, а тоа дека напредната возраст кај мајката ја прави стара и дека ќе има компликации во бременоста, а со тоа се создава страв од бременоста. Многу погрешна претпоставка од аспекти на новата медицина и новите медицински парктики. Всушност, тој страв може навистина да рефлектира психолошки ризици и тоа треба да се минимализира. Тој страв е непотребен, бидејќи новите светски медицински практики се пристуни и кај нас и се применуваат во целина. Возраста во напредни години само значи дека кај овие мајки имаме поинтезивни протоколи за следење кои се поразлични од стандартните , а ние докторите се трудиме да ги предвидиме сите ризици по бебето и мајката. Во тоа е разликата, и во тој контекст апелирам, не се плашете дека не можете да бидете мајки ако имате над 35 години возраст.
Со зголемување на просечната возраста кај мајките на породување, дали сметате дека терминот ‘’ напредната возраст на мајката’’ е соодветен?
Д-р Маџунков: Лично сметам дека терминологијата напредната возраст кај мајките не е соодветен и прави кај мајките, да се чуствуваат несигурни, исплашени и анксиозни во бременост. Но, во напредната западна медицина таа терминологија и да не се користи. Во денешно време нема ништо ‘’напреднато’’ на возраста од 35 години, тоа не се стари трудници. Напротив, возраста кај мајките треба да биде само индикација за различен протокол и поинтезивен и подетален пристап на следење во бременост. Затоа посоодветен термин би бил ‘’возрасна индикација кај мајката’’, кој е нова медицинска терминологија. Но, како човек би ги советувал жените и мајките да не се обременуваат психолошки кон терминологијта која науката и медицината во еден даден период ги третира, а потоа секако и ги менува со технолошкиот развој.
Одатму, сведоци сме дека големиот технолошки развој во однос на гинекологијата на пример како што се ултразвучните апарати и големото напреднато знаење со генетските ултразвучни прегледи, и затоа сметам дека возраста кај мајката не треба да биде причина за страв од бременост. Во контекст на тоа, денес имаме се поголем избор и на други тестирања во бременост. Амницентезата, за разлика од минатото, е веќе безбедна интервенција каде ризиците се многу намалени и замерливи, а во поново време ги имаме и НИПТ тестовите – неинвазивни пренатални тестови, каде сигурноста за откривање на најчестите генетски и хромозомски болести е многу висока. На пример за Down Sy e 99%. Тоа е показател кој на нас и на идните родители ни дава патоказ како понатаму. Навистина една потребна и суштинска дијагностика.
Во пракса, со поголемата достапност на НИПТ тестовите и генетските ултразвучни прегледи во бременост веќе не мораме да правиме инвазивни тестови ( амниоцентеза). Доколку генетскиот ултразвучен преглед е уреден и имаме уреден НИПТ тест, сметаме дека нема потреба од други тестирања кај повозрасните жени/мајки.
И, би заклучил дека новите медицински пракси и пристапи нависитина ја менуваат сликата за возрста и кај нас докторите и кај пациентите. Сите овие напреднати прегледи и тестирања, креираат еден многу важен сегмент, а тоа е дека возрасната граница не смее да биде причина за страв од бременост. Мајките треба да бидат спокојни во текот на бременоста, а ние во Поликлиника Мартини апсолутно градиме таков пристап кон нашите пациенти. Она што јас лично го научив во Германија е дека во медицината има мнову возможни работи и дека новите медицински постигнувања треба храбро да се применуваат.
Дали ризикот од хромозомски абнормалности кај повозрасни мајки е клинички битен?
Д-р Маџунков: Во суштина да, затоа што со зголемувањето на возраста кај мајката се зголемува и ризикот од хромозомски проблеми кај бебињата. И, тоа е не е феномен туку природна реакција на стареење на организмот, статистички на возраст од 20 години, тој ризик изнесува помалку од 0,1%, меѓутоа веќе на возраст од 35 години, ризикот се зголемува на 1%, а на над 40 години е некаде околу 2-3%.
Проблемот на возраста е во поделбата на хромозомите. Кај мајки со поголема возраст хромозомите не се делат правилно и добиваме бебе со анеуплодии, односно со неправилен број на хромозоми.
Дали има нешто што мајките со возрасна индикација треба да го знаат при планирање на бременост?
Д-р Маџунков: Мајките со возрасна индикација треба да знаат дека со зголемување на возраста, нормално е дека се зголемува и ризик факторот од можни хромозомски проблеми кај нивните бебиња. Штом се зголемува ризикот, тоа значи дека се само потребни поредовни контроли и подетални тестирања во бременост. Се зголемува само интезитетот во пристапот и следењето на мајката и бебето. Треба да знаат дека секоја мајка веќе има избор од повеќе тестови и контроли во бременост: генетски ултразвучен преглед во тек на ултразвучниот скрининг во прв и втор триместар, амниоцентеза, хорион биопсија и НИПТ тестови.
Сите овие тестови и анализи мајките ги имаат веќе на располагање и можат да изберат тестирање кое нив им одговара и со кои ќе се чувствуваат безбедни и сигурни. Ние како лекари ги информираме нашите пациенти за сите можности на избор што им се достапни, а изборот на контроли и тестови зависи од пациентите. Обврска на секој лекар е детално да го информира својот пациент за сите можни ризици, контроли и тестови, за да можат мајките да донесат одлука врз основа на вистински и релевантни информации. Изборот е нивен. На приемер, има пациенти кои според сопствени уверувања сметаат дека не сакаат прекин на бременост доколку најдеме хромозомски проблем кај нивното бебе, но има и пациенти кои одлучуваат дека сакаат прекин на бременост. Одлуката за
секој следен чекор, за секој резултат од тие контроли и тестови ја донесува секој пациент индивидуално. И јас и мојот тим во Поликлиника Мартини сметаме дека секој пациент треба да биде правилно и детално информиран, и врз основа на тие информации сам да донесе конечната одлука. Наша задача е со вкупните и релевантни информации само да им помогнеме на брачните партнери да донесат самостојна одлука. Лекарите не треба да одлучуваат за своите пациенти.
Дали има недоволно проучени области кај мајките со возрасна индикација?
Д-р Маџунков: Генерално денес имаме многу информации од многу научни истражувања направени кај трудници со возрасна индикација. Постојат многу јасни докази и направени се соодветни табели и протоколи за ризиците од секоја возраст. Сметам дека оваа област е доволно проучена и имаме сигурни докази за правилно да ги советуваме нашите пациенти.
Меѓутоа возраста кај мајката не е единствен ризик од хромозомски и генетски болести во бременост, постојат ризици како претходна историја на болест, фамилијарен ризик и генетска историја и многу други ризици. Тука исто така имаме многу иформации и голем напредок во феталната медицина и генетика. Но, тоа е веќе друга тема на која ќе имам посебен осврт во јавноста.
ПР
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
(Видео) „Современ“ пред јазикот не смее да помине, овде сум да ги бранам позициите на Македонија, вели Филипче од Берлин

Претседателот на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија, Венко Филипче, кој денеска во Берлин, Сојузна Република Германија, присуствува на Конгресот на германската Социјалдемократска партија (СПД), порача дека на планираните билатерални средби со претставници на социјадемократските партии во Европа, ќе го пренесе ставот на СДСМ за извештајот на Европскиот Парламент за Северна Македонија.
„Денеска сум во важна посета на Берлин, каде што ќе имаме повеќе билатерални средби со високи претставници на социјалдемократските партии во Европа. Клучната средба е со актуелниот вицеканцелар на Германија и сојузен министер за финансии, Ларс Клингбајл, кој воедно е и ко-претседател на СПД, нашата сестринска партија од Германија.
Една од поважните теми е извештајот на ЕП за Македонија. СДСМ во минатото, со мудра дипломатија, успеа да ги отфрли сите обиди за какви било одредници на идентитетот и јазикот во преговорите и извештаите. СДСМ обезбеди македонскиот јазик и идентитет во ЕУ да бидат чисти, признати и без никакви додавки. Ова беа нашите црвени линии од кои никогаш не отстапивме.
По само една година од власта на ВМРО-ДПМНЕ, оваа позиција е нарушена. Се појавува сериозен ризик за носење извештај во кој јазикот ќе биде со додавка „современ“, а ние тоа не смее да го дозволиме. Тоа Владата не смее да го дозволи, и меѓу другото, сметаме дека е резултат и на погрешната надворешна политика во целата измината година.
Денес на средбите ќе ги пренесам ставовите на СДСМ и ќе ги бранам позициите на Македонија. Извештај со амандман за додавка „современ“ пред јазикот не смее да помине. СДСМ од почетокот силно лобира и се бори амандманот за јазикот и идентитетот да не бидат дел од извештајот, и во следните две недели ќе дадеме максимални напори да го повториме успехот од претходните години кога ваквите обиди успешно ги сопревме.
Јазикот и идентитетот не биле и никогаш не смеат да бидат предмет на допрецизирање. Тие се јасно дефинирани во сите документи на Европската Унија, а македонскиот јазик е веќе еден од јазиците во Унијата – чист, без додавки – и ова мора да остане така.
ВМРО-ДПМНЕ се претставува како партија силен заштитник на идентитетските прашања, но не гледам дека на дело тоа го покажуваат.
Владата оваа битка мора да ја постави како приоритет. Времето е кратко и потребни се заеднички, максимални напори да го отфрлиме амандманот, за кој од ден во ден има сè поголем ризик да се донесе.
И сакам од тука, од Берлин, да потенцирам уште една работа – дека стоиме целосно отворени и спремни за соработка со ВМРО-ДПМНЕ, да ги обединиме силите и конечно заеднички да укажеме и јасно да покажеме кои се црвените линии за Македонија“ вели лидерот Филипче во видео-порака од Берлин.
Македонија
Како е можно во село Желино да има 3432 жители и 4103 гласачи, праша денес Сејдиу

„Влен“ денес го нарече пописот на населението во 2021 година политички проект дизајниран да ги сведе Албанците на хартија, да ги избрише од статистиката и да ги исклучи од процесот на донесување одлуки. Блерим Сејдиу од „Влен“ денес на прес-конференција обвини дека со потпис на ДУИ и техничка имплементација на СДСМ, Државниот завод за статистика беше трансформиран во инструмент за манипулација, делејќи ги Албанците на „резиденти“ и „нерезиденти“, поделба со една цел – да ги исклучи од пресметката илјадниците Албанци од дијаспората.
„Нашата дијаспора, која со децении ја одржуваше економијата на оваа земја, беше третирана како невидлива, како статистички безвредна, како проблем што треба да се избегне. Но зошто? Затоа што дијаспората не можеше да биде контролирана од ДУИ“, рече Сејдиу.
Ставот на Влен е дека етикетирањето како „нерезиденти“ не е грешка туку цинична калкулација по принципот колку помалку Албанци на број, толку помала опасност за власта.
„Јавно прашуваме: Како е можно во Речица на пописот да се брои само 1.653 Албанци над 18 години, додека на последните избори само за албанските партии беа дадени над 2.400 гласови?
Прашуваме: Како е можно во село Желино да има 3432 жители и 4103 гласачи? Како е можно во село Стримич да има 1937 регистрирани жители и 2644 гласачи? И оваа ситуација продолжува и во многу други села? Дали ДУИ користела надуени списоци за да ги пополни кутиите? Или ги преместила луѓето во „светот на тајната статистика“? И како во секоја шема на измама, на крајот се додавала ’црешата на тортата’: фантомска категорија, ’лица за кои се добиени податоци од административни извори’. Оваа категорија не постои во ниту еден закон, но произвела над 132.000 непознати жители, повеќето од нив Македонци, додека вистинските Албанци, оние од дијаспората, биле намерно изоставени од бројките“, рече Сејдиу.
Тој потсети дека Уставниот суд, пред два дена, ја поништи, како што рече, оваа правна измама, прогласувајќи ја поделбата „резидент/нерезидент“ за неуставна. Тоа според него е победа за вистината и морална казна за предавниците на националниот интерес.
„Ние во ВЛЕН не правиме калкулации со нашиот народ. Не се плашиме од дијаспората, напротив, ние сме нејзин глас. Не ги препознаваме „добрите“ и „непожелните“ Албанци според интересите на владата“, рече Сејдиу.
Најави дека нема да застанат додека не се исправи неправдата оти секој Албанец има место во процесот на донесување одлуки.
Македонија
Пијан Турчин приведен во Охрид, со нож влегол во угостителски објект

Охрдиската полиција приведе пијан Турчин. Викал и непристојно се однесувал на улица, а потоа влегол во угостителски објект каде што полицијата забележала дека носи нож.
„На 27.06.2025 година во 07.50 часот, во угостителски објект лоциран на булеварот „Македонски просветители“ во Охрид, приведен е Г.А.(32) од Фалса, Република Турција. Тој претходно, во алкохолизирана состојба, го нарушил јавниот ред и мир со викање и непристојно однесување а потоа влегол во угостителскиот објект каде, при извршен преглед, полициските службеници, кај него забележаа и му одзедоа нож“, извети МВР.
Против него се поднесени пријави по Законот за оружје и Законот за прекршоци против јавниот ред и мир.