Македонија
На МОН првпат му се заканува тужба за дискриминација, без ниту еден учебник почна годината за трето- и за шестооделенците

Од вкупно 126 учебници, потребни за сите задолжителни и изборни предмети во деветгодишното основно образование, на почетокот на оваа школска година Министерството за образование не обезбедило 43 учебници, односно недостигаат 34 % од учебниците, соопшти денес Комисијата за спречување и заштита од дискриминација. На Министерството за образование му се заканува тужба за дискриминација од Комисија оти, како што извести Весна Бендевска, со комплет учебници оваа година ја почнаа само прво и второ одделение. Образование не успеало да го отстрани недостигот на учебници констатиран во мај годинава, а поради огромниот број дискриминирани ученици, Комисијата има можност да поведе тужба пред судот, покрај можноста да поведе прекршочна пријава.
„Само учениците од прво и второ одделение ќе имаат учебници по сите наставни предмети, на сите наставни јазици. Учениците од трето одделени ја почнуваат учебната година без ниту еден учебник. Учебниците по македонски, албански, турски и босански јазик не се готови. Допрва следуваат, како што пишува МОН, печатење, преведување и дистрибуција. Можеме да претпоставиме во каков временски период ќе се случи ова, но МОН ова го нарекува ‘учебникот е во завршна фаза’. Во истата фаза се наоѓаат и учебниците по природни науки и општество за трето одделение. Учебникот по српски јазик нема ниту одобрение од Националната комисија за учебници. Ќе нема учебник по математика ниту, пак, досега е распишан јавен повик за формирање авторски тим, а овој учебник ќе мора да биде преведен и на сите јазици на кои се одвива наставата“, вели Весна Бендевска од Комисијата за спречување и заштита од дискриминација.
Учениците што ја следат наставата на албански, турски и на босански јазик од четврто, петто и од шесто одделение нема да имаат учебник по македонски јазик, иако им е задолжителен предмет. Министерството ја известило Комисијата дека причина за тоа е што пријавените автори биле „несоодветни според нормативот за наставен кадар“.
Ракописот за петто одделение не бил одобрен од Националната комисија откога ги поминал сите фази. Бил одобрен, бил рецензиран, бил лекториран, но Националната комисија го отфрлила, а за учебникот по македонски јазик за заедниците за шесто одделение никој не пројавил интерес и не е формиран авторски тим.
Учениците од петто одделение ќе немаат учебник по новиот предмет историја и општество.
„Тоа е истиот оној учебник што беше одобрен од Националната комисија уште во ноември 2022 година, отпечатен и дистрибуиран до училиштата, но поради клучни содржински грешки, Монт Еверест чинам беше висок 22 километра, а Бугарија беше нашиот западен сосед, се повлече од употреба во мај 2023 година. МОН во документот тврди дека во меѓувреме обезбедиле нов авторски тим и ракописот бил во фаза на одобрување. Рана фаза“, рече Бендевска.
Учениците од шесто одделение оваа година ќе немаат учебник по ниту еден задолжителен предмет од вкупно 10 наставни предмети за кои сè уште нема ниту одобрување.
„За учебникот по историја и општество не бил доставен ниту еден ракопис. За учебникот по српски јазик, МОН вели дека се пријавиле автори што биле несоодветни според нормативот за наставен кадар, па повторно објавиле повик за формирање авторски тим. Учебникот по математика бил во завршна фаза на одобрување, но да не заборавиме дека тој ќе мора да биде преведен и на сите други јазици“, објасни Бендевска.
Учениците од седмо, осмо и од деветто одделение оваа година наставата ќе ја следат посред старата програма. МОН најави дека реформата нив ќе ги зафати од следната учебна година.
„Ова претпоставува дека тие ќе ги користат старите учебници, освен учебникот по географија, кој, иако е одобрен, не може да се користи поради, како што наведуваат, проблеми со преносот на материјалните авторски права со авторот. За предметот историја за седмо одделение се два учебника. Историја за осмо одделение и историја за деветто одделение, два учебника од разни издавачки куќи. МОН, цитирам, во моментот не нарачува дополнителен тираж поради историската комисија. Овие пет -шест учебници не се земени предвид во учебниците што недостигаат. Комисијата не може да утврди дали учениците ќе ги користат постојните учебници или не“, вели Бендевска.
Недостигаат и вкупно 20 учебници по странски јазици како прв и втор предмет за сите одделенија од прво до деветто. Тие сè уште немаат одобрение за употреба, кое го дава педагошката служба како орган при Министерството. Бендевска извести дека за сите постои забелешка дека се во напредна фаза на одобрување, но не може да се претпостави колку ќе трае оваа фаза.
Комисијата утврдила дека МОН не ја отстранило констатираната повреда на правото на еднаков пристап до квалитетно образование на поголема популација ученици од основното образование во зададениот рок, 31 август.
„Констатираната дискриминација не само што не е отстранета за оваа учебна година туку е од многу поголеми размери од оние што Комисијата ги утврди на крајот на јуни 2023 година. Голем број ученици што учат на сите наставни јазици во основното образование остануваат без учебникот како основно средство за стекнување знаења. Таквите форми на дискриминација законот ги препознава како структурни, системски, дискриминација што ја прават институциите. Во таков случај Комисијата, во согласност со законот, има право да поведе пред суд тужба од јавен интерес против државните институции што не ја отстраниле дискриминацијата. Следната седница, која е во текот на оваа недела, како известител по овој предмет, ќе го елаборирам ова пред членовите и ќе донесеме конечна одлука. Тоа ќе биде прв случај Комисијата да побара ваква судска заштита“, рече Бендевска.
Министерот за образование, Јетон Шаќири, минатата недела на посебна прес-конференција извести дека се обезбедени сите учебници во електронска верзија, повеќето се и отпечатени, а мал дел се печати и ќе биде доставуван до училиштата во текот на септември. Комисијата појасни дека еден учебник се смета дека го има во моментот кога ќе им биде ставен на клупа на учениците. За Комисијата не е обезбеден учебник за кој статусот е дека допрва ќе се печати, допрва ќе се преведува и допрва ќе се дистрибуира
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Сиљановска-Давкова во Њујорк: Време е кормилото на ОН да му го довериме на жена

Во рамки на учеството на 80. Генерално собрание на Обединетите нации во Њујорк, претседателката Гордана Сиљановска-Давкова се обрати на состанок на високо ниво по повод 30-годишнината од Четвртата светска конференција за жените.
Во своето обраќање, Сиљановска-Давкова истакна дека иако Пекиншката декларација останува темел на борбата за родова еднаквост, напредокот е нееднаков, кревок и често реверзибилен.
„Насилството врз жените останува неказнето, фемицидот ја осквернува светоста на животот, а жените сè уште се соочуваат со бариери во пристапот до ресурси, лидерство и одлучување,“ рече таа.
Претседателката посочи и на кризата во Обединетите нации, институција основана за заштита на мирот, а денес исправена пред бројни конфликти низ светот. Таа апелираше на храбро лидерство од жени, велејќи:„Ако сме сериозни во врска со мирот, време е да го довериме кормилото на ОН на жена.“
Во нејзиниот говор таа подвлече дека родовата еднаквост не е феминистичка привилегија, туку хуманистички императив, потенцирајќи дека жените се носители на исцелување, сочувство и надеж.
Учесниците на состанокот ја потврдија потребата од посветеност, конкретни политики и ресурси за реализација на визијата од Пекинг и за создавање праведни и просперитетни општества.
Пекиншката декларација, како што потсети Сиљановска-Давкова, повикува на еднакви права и пристап за сите – жени и мажи, девојчиња и момчиња – и тој повик, рече таа, останува ургентен и денес.
Македонија
ДИК со податоци: Пет отфрлени листи за градоначалници

Според податоците добиени од Државната изборна комисија, за претстојните локални избори се потврдени вкупно 861 кандидатска листа – 303 за градоначалници и 558 за членови на советите на општините и на Град Скопје.
Во тек е постапка за отстранување на неправилности кај дел од листите во општините Куманово, Аеродром, Карпош и во Град Скопје.
Според податоците, 8 листи за градоначалници и 20 советнички листи се во постапка на дополнување и корекција по добиени забелешки од општинските изборни комисии.
Досега, се отфрлени 5 листи за градоначалници, по една во општините Бутел, Центар, Куманово, Аеродром и Град Скопје.
По завршувањето на процесот на потврдување, ќе следува ждрепка за утврдување на редоследот на кандидатите на гласачкото ливче. Ждрепката ќе се одржи на 25 септември 2025 година.
Македонија
Градоначалниците од Западен Балкан ја основаа алијансата Green mayors во Драч

Градоначалниците од 19 општини од Западен Балкан потпишаа заедничка декларација со која ја формираа Алијансата на „зелени“ градоначалници – регионална платформа за забрзување на зелената транзиција преку општинско лидерство и прекугранична соработка.
Потпишувањето се одржа во рамки на Форумот на „зелени“ градоначалници во Драч, организиран од OSF–WB (Фондација Отворено Општество – Западен Балкан). Настанот собра над 100 учесници – градоначалници, претставници на училишта, граѓански организации и експерти за енергетика.
Градоначалникот на Битола, Тони Коњановски, на панел-дискусијата истакна:
„Проектот ‘Сончеви училишта’ и слични иницијативи покажуваат како промените можат да започнат на локално ниво. Општината работи на повеќе зелени решенија, како воведување електричен јавен превоз и изолација на стари згради. Нашата цел е да ги подготвиме граѓаните за праведна и одржлива иднина.“
На конференцијата беше посочено дека Битола е меѓу водечките општини во регионот според бројот и квалитетот на реализирани проекти за енергетска ефикасност и зелени решенија.