Македонија
Се гласа со страв, никој не презема ништо
Страв за работното место, свое, на близок од семејството, за ветеното работно место, стравот за вакви егзистенцијални прашања е првата водилка кај македонскит гласач кога излегува на избори, тоа сите го знаеме, но иако е противуставно, никој не зрезема ништо да се смени состојбата, беше заклучено, во вторник на панел дискусијата во организација на граѓанската асоцијација МОСТ, на тема „Одвојување на дрѓавата од партијата“.
Како што појасни уставниот судија Наташа Габер Дамјановска, со Устав е загарантирана слободата на гласањето, тајноста на гласањето и гласањето на граѓаните по сопствено уверување, но иако во Македонија сите знаеме дека не се гласа така, ниту институциите, ниту граѓанскиот сектор, ниту самите граѓани не си ги бараат уставно загарантираните права.
„Дали може да зборуваме за слобода на избори ако знаеме дека огромен е бројот на гласачи кои гласаат под закана со губење на работното место, или за работното место на член од семејството, во страв да не добијат субвенции или некои социјални права“, праша Габер-Дамјановска.
Таа појасни дека до Уставниот суд добиле жалби од граѓани кои се дискриминирани за добивање работа, само затоа што не се припадници на прифатлива политичка опција, а најчудно е што таква дисктриминација почувствувале и оние кои не се припадници на никаква политичка опција.
На Френк Хантке, пак, раководител на канцелариите на фондацијата „Фридрих Еберт“ во Тирана и во Скопје му е чудно што балканските политичари, повеќето од нив, сметаат дека партијата треба да е пред државата.
Тој раскажа анегдота, во разговор со некој албански политичар, кој му рекол, дека разговарал со политичари од различни партии во Германија, и сите му рекле прво државата, а потоа партијата. Соговорникот политичар рекол: „Збунет сум. Нели е обратно“.
За да се искоренат ваквите појави Хантке предлага, членството да ја финансира партијата. „Само кај вас на Балканот членовите на партијата не плаќаат членарина, не даваат ништо а бараат таа да им врати“.
Во Германија, од каде доаѓа тој, политичките партии се финансираат од членовите, и тоа во просек по 320 евра месечно, но во зависност од платата тоа варира од 5 до 1.500 евра.
Потоа предложи и транспарентни донации, посочувјќи дека големите фирми кои финансираат партии над 50.000 евра во Германија, тоа мора да го објават, иако потсети, тоа е многу за Македонија, и секако додаде, тие фирми ги финансираат сите партии, за да имаат врски кога ќе им притребаат.
„Германците не се помалку корумпирани од Македонците. Не верувам во приказните за менталитет. Кај нас само има подобра контрола“, рече Хантке.
Ендру Елис, уставен експерт и експерт за избори, смета дека гласачите треба да формираат мислење без протисок, без закани и без страв.
Во дискусијата, Бојан Маричиќ ги изнесе податоците од последното истражување на Македонскиот центар за европско образование, според кои 52 отсто од граѓаните сметаат дека во Македонија не се дава слободно сопственото мислење и тоа најмногу поради страв, второ поради некои повластици од партијата или клиентелизам, а не помалку битно и поради тоа што сметаат дека нема ништо да се смени.
Британскиот амбасадор Чарлс Гарет рече дека ова е многу важна тема за спроведување кредибилни избори.
„Сите ние знаеме што ги прави изборите кредибилни, институциите знаат, индивидуалците знаат, гласачите знаат, сите знаат што ги прави изборите кредибилни и во теорија би требало да биде можно тоа да се спроведе“, рече Гарет. /крај/мф/бб
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Грипот се шири брзо, раст од над 31 проценти за една недела
Во периодот од 8 до 14 декември, во Република Северна Македонија се пријавени 126 случаи на грип и заболувања слични на грип, што претставува зголемување од 31,3% во споредба со претходната недела, покажуваат најновите податоци од здравствените власти.
Најмногу заболени се регистрирани во Тетово (30 случаи) и Куманово (20), а веднаш потоа следи Македонски Брод (18). Во Скопје се пријавени 15 случаи. Иако по број на пријави не е прв, Македонски Брод има највисока инциденца – 178,0 заболени на 100.000 жители.
Според старосната распределба, најзасегната е групата 15–64 години со 97 случаи. Кај лицата над 65 години регистрирани се 16 случаи, додека кај децата бројките се пониски: 7 случаи кај групата 5–14 години и 6 случаи кај 0–4 години.
Во Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) биле тестирани 24 материјали, при што се детектирани 4 позитивни случаи на грип: три Influenza A(H3) и еден Influenza A(H1)pdm09. Дополнително, регистриран е и еден случај на RSV тип B, додека SARS-CoV-2 не е детектиран.
Кумулативно, од почетокот на сезоната 2025/2026, регистрирани се 998 случаи на грип/заболувања слични на грип, што е зголемување од 51,2% во однос на истиот период минатата сезона.
Најголем број пријави има во Гостивар (244) и Куманово (241), а Македонски Брод повторно се издвојува со највисока инциденца – 583,5 на 100.000 жители.
Вакцинацијата против грип останува најсигурна заштита, посочуваат здравствените власти. За сезоната 2025/2026 обезбедени се 80.000 бесплатни четиривалентни вакцини за ризичните групи:
-
лица над 65 години,
-
деца од 6 до 59 месеци,
-
лица со хронични болести,
-
бремени жени,
-
здравствени работници.
Според досегашните податоци, вакцинирани се 78.730 лица (со бесплатни или комерцијални вакцини).
Епидемиолошкиот надзор покажува дека грипот сè уште има спорадична активност низ земјата, а процентот на позитивност е под 10%, што укажува дека сезоната не е во полн интензитет. Сепак, бројот на пријавени случаи постојано расте, па се апелира на зголемено внимание, особено кај ризичните групи.
Министерството за здравство и ИЈЗ препорачуваат:
-
често миење раце,
-
избегнување големи гужви,
-
топло облекување, доволен одмор и внес на течности/витамини,
-
доколку се разболите: останете дома, избегнувајте блиски контакти, покривајте нос и уста при кашлање/кивање и користете заштитна маска при контакт со блиски.
Македонија
Доктор Беќаровски советува: Како да се заштитиме во денови на екстремно загадување
Во денови кога концентрациите на ПМ 2.5 и ПМ 10 честичките се енормно високи, а загадениот воздух станува сериозна закана по здравјето, лекарот Нико Беќаровски преку објава на социјалните мрежи сподели едноставен совет и план за тоа како да се минимизира нивното негативно, потенцијално канцерогено дејство врз организмот.
Според Беќаровски, изложеноста на овие честички не може целосно да се избегне, но може да се ублажи нивното влијание преку секојдневни навики кои го поддржуваат организмот. Тој препорачува денот да започне со чај од диво оригано, во комбинација со додатокот G-132+ Natural.
Пред ручек, како што наведува, корисно е да се консумира зелен чај заедно со витамин Д во доза од 1.000 И.Е., додека навечер советува чај од ѓумбир и куркума, или бел слез, повторно во комбинација со G-132+ Natural.
Дополнително, Беќаровски нагласува дека во текот на денот е важно да се внесуваат најмалку два литра млака вода со парче лимон, а кај лицата без висок крвен притисок може да се додаде и уште една шолја зелен чај.
„Ако не може да се спречи, барем благовремено да се лечи“, порачува Беќаровски, потенцирајќи дека грижата за здравјето е особено важна во периоди на екстремно аерозагадување, кога последиците од вдишувањето на штетните честички може да бидат долгорочни.
Македонија
Мицкоски за Денот на наставата на турски јазик: Образованието на мајчин јазик е педагошка потреба
Премиерот Христијан Мицкоски денеска упати честитка по повод Денот на наставата на турски јазик, посочувајќи дека овој ден нè потсетува дека образованието на мајчин јазик е педагошка потреба, но и длабока цивилизациска вредност и уставна определба.
-Преку јазикот се пренесуваат знаењето, културната меморија и чувството на припадност, а преку училиштето тие вредности се претвораат во заедничко богатство на државата, наведе Мицкоски.
Премиерот посочува дека наставата на турски јазик е дел од нашето историско и општествено наследство и придонесува кон градење образовен систем заснован на почит, еднаквост и меѓусебно разбирање.
-Како Влада, ја разбираме одговорноста да обезбедиме услови во кои секое дете ќе има пристап до квалитетно образование, без разлика на мајчиниот јазик. Инвестирањето во образованието и во наставата на мајчин јазик е инвестирање во довербата, во заедништвото и во иднината на државата. Честит Ден на наставата на турски јазик, додава премиерот во објава на Фејсбук.

