Свет
САД ќе спречат Кина да зазема територии во меѓународните води

Новата администрација на американскиот претседател Доналд Трамп вети во понеделникот дека САД ќе спречат Кина да зазема територија во Јужнокинеското Море, за што кинеските медиуми одговорија дека Вашингтон би требало „да води војна“.
„Мислам дека САД ќе осигурат таму да ги заштитиме нашите интереси. Тоа е прашањето дали тие острови се во меѓународни води а не дел од Кина, и тогаш ќе осигуриме меѓународната територија да не ја заземе ниедна земја“, изјави портпаролот на Белата куќа, Шон Спајсер, на брифингот со новинарите.
Кина, којашто не ја признава јуриздикцијата на судот во Хаг и назначи дека неговите пресуди немаат важност за неа, голем дел од Јужнокинеското Море го смета за своја територија. По овој пат се одвива поморската трговија во вредност од 5 билиони долари годишно, а на овие води право полагаат и регионалните сојузници на САД, како Виетнам, Филипини, Малезија, Брунеи, Тајван и Јапонија.
Кина се повикува на разграничувањето кое се појавува во кинеските географски карти од 1940-те години. Меѓутоа, Постојаниот арбитражен суд (PCA) во Хаг оцени во јули минатата 2016 година дека Пекинг нема историско право на природните богатства во рамките на ткн „линија од девет цртички“. Кина уште во 1947 година ја прогласи таканаречената „линија од девет цртички“ која се протега на стотици километри јужно и источно од копнениот дел на најнаселената земја на планетата, како и нејзината островска покраина Хаинан. Линијата опфаќа голема област на којашто Кина полага право врз основа на она што го смета за свои „историска права“
Јужнокинеското Море е една од најважните геостратешки точки на светот за кои неретко се вели дека е вториот Персиски залив, имајќи ги предвид богатите природни ресурси на неговото дно. Кина одамна процени дека таму се кријат повеќе од 18 милијарди тони сирова нафта. Исто така, овие води се едни од најфреквентните поморски рути.
Предмет на меѓудржавните несогласувања се главно и најчесто поморските граници, како и полагањето право на поедини острови, архипелази и гребени, Станува збор за околу 3,5 милиони квадратни километри простор во чија сторија подоцна се вмешуваат и Јапонија и САД, кои им даваат поддршка на сите кои им се спротиставуваат на одлуките и активностите на најголемата регионална сила – Кина.
Спајсер одговори на прашањето дали претседателот Доналд Трамп се согласува со својот кандидат за државен секретар Рекс Тилерсон кој на 11-ти јануари рече дека на Кина не требало да ѝ се дозволи пристап на островите и ртовите кои ги изгради во спорните води на Јужнокинеското Море, на кое право полагаат и повеќе земји од регионот, сојузници на САД.
Изјавите на Тилерсон на сослушувањето во Сенатот ги поттикна кинеските државни медиуми да пишуваат дека САД би требало „да водат војна“ за да ѝ забранат на Кина да им пристапи на вештачките острови на кои изгради авионски писти со воени должини и постави противвоздушни системи.
На споменатото сослушување на прашањето дали поддржува поагресивен став кон Кина одговори дека „Ќе мора на Кина да ѝ испратиме јасен сигнал дека, прво, градењето на островите ќе престане и, второ, вашиот пристап он тие острови, исто така, нема да биде дозволен“.
Поранешен претседател на управниот одбор и извршен директор на „Exxon Mobile Corp“, не навлегуваше во детали за тоа што би можело да стори за на Кина да ѝ се оневозможи пристап до тие острови.
Американските медиуми пишуваат дека Трамп планира големо јанење на морнарицата во источна Азија за да се спротистави на подемот на Кина./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
Зеленски: Идејата за демилитаризирана зона е мртва

Зборувајќи на прес-конференција во Киев, украинскиот претседател Володимир Зеленски ја отфрли идејата за воспоставување демилитаризирана зона во војната со Русија. Зеленски рече дека оваа идеја е „мртва“ и нагласи дека приоритет е да се обезбеди прекин на огнот, пренесува Европска правда.
Предлогот за демилитаризирана зона како можно решение на конфликтот прв го изнесе специјалниот претставник на САД за Украина, Кит Келог. Во интервју за „Фокс њуз“ на 7 мај, тој рече дека Киев наводно предложил создавање демилитаризирана зона под заедничка контрола на Украина и Русија. Келог го опиша предлогот како безбедносна зона во која двете страни би се повлекле по 15 километри, создавајќи област од 30 километри под мониторинг на набљудувачи од трети земји.
На прес-конференцијата, Зеленски негираше дека Украина предложила такво решение, со што ги доведе во прашање тврдењата на Келог.
„Прашањето за демилитаризираната зона, одвојувањето на силите – слушнав за ова во медиумите и не само во медиумите, туку и од разни луѓе, од разни разузнавачки служби. Украина официјално не добила таков предлог. Но, сите бараат начини да спроведат експерименти врз нас“, рече Зеленски.
Тој, исто така, се осврна на сложеноста на ситуацијата на бојното поле и логистичките пречки што би ги предизвикала таквата зона.
„Ако зборуваме за демилитаризирана зона од 15 километри во двата правци – зошто точно 15? И од која линија го сметаме тоа? Од границата? Од која линија на контакт? Дури и да ги прифатиме тие 15 километри, што ќе правиме со Херсон? Тоа би значело дека таму нема да има наши сили. Ако ги нема нашите сили во Херсон – го немаме Херсон“, рече претседателот.
Според него, воспоставувањето демилитаризирана зона би ја загрозило контролата на Киев врз клучните градови.
„Ако се согласиме на тампон-зона и се повлечеме 15 километри од градови како Херсон, Харков и Суми, на сите ќе им изгледа дека имаме мир, но војната ќе продолжи во нив бидејќи артилеријата ќе лета над нив. Затоа е прерано да се зборува за таа идеја и таа во моментов е мртва“, рече Зеленски.
На истата конференција во Киев, Украина и европските сојузници ја повикаа Русија да прифати безусловно 30-дневно примирје, кое ќе почне на 12 мај. Но, Кремљ изјави дека ќе отфрли какво било примирје сè додека Украина добива оружје од Западот.
Европа
Турција е подготвена да го надгледува потенцијалното примирје во Украина

Турција е подготвена да ја преземе одговорноста за надгледување на потенцијалното примирје во Украина, изјави министерот за надворешни работи Хакан Фидан во разговор со членовите на „коалицијата на волните“ и со партнерите на Киев, соопшти извор од турското Министерство за надворешни работи.
Лидерите на Велика Британија, Франција, Германија и Полска, или таканаречената „коалиција на волните“ и Украина, се состанаа во Киев во саботата и се согласија на безусловно 30-дневно примирје од 12 мај со поддршка на американскиот претседател Доналд Трамп, додека му се заканија на претседателот Владимир Путин со нови „повеќекратни“ санкции доколку Русија не ги почитува.
Турскиот министер за надворешни работи Хакан Фидан се приклучи на „коалицијата на волните“ и ја нагласи посветеноста на Турција на територијалниот интегритет на Украина, изјави извор од турското Министерство за надворешни работи кој сакаше да остане анонимен.
Фидан ја изрази поддршката на Анкара за напорите за воспоставување безусловно примирје и додаде дека Турција е подготвена да ја преземе одговорноста за надгледување на примирјето во Украина, доколку такво биде воспоставено, изјави истиот извор. Турција, членка на НАТО, одржува блиски врски и со Киев и со Москва уште од самиот почеток на руската инвазија на Украина во 2022 година.
Турските власти ја изразија својата поддршка за територијалниот интегритет на Украина и ѝ обезбедија воена помош, а во исто време се спротивставија на воведувањето санкции против Русија.
Европа
Путин: Ќе размислам

Владимир Путин ќе го „разгледа“ западниот предлог за целосно и безусловно примирје во Украина, откако Велика Британија, САД и европските сојузници се заканија дека ќе испратат повеќе оружје во Киев доколку Русија не го почитува тоа.
Кир Стармер му рече на Путин дека повеќе нема место за „ако“ и „но“ и дека мора да се согласи на прекин на огнот или да се соочи со нови санкции насочени кон енергетскиот и банкарскиот сектор на Русија.
Ултиматумот беше издаден по состанокот во Киев, каде што лидерите на Велика Британија, Франција, Германија и Полска, заедно со Володимир Зеленски, разговараа по телефон со американскиот претседател Доналд Трамп.
„Сите ние овде, заедно со САД, го критикуваме Путин. Ако навистина се грижи за мирот, сега е неговата шанса да го покаже тоа“, рече Стармер на прес-конференција.
Кремљ одговори велејќи дека ќе го „разгледа“ предлогот, но не се обврза да потпише ништо.