Свет
САД ќе спречат Кина да зазема територии во меѓународните води

Новата администрација на американскиот претседател Доналд Трамп вети во понеделникот дека САД ќе спречат Кина да зазема територија во Јужнокинеското Море, за што кинеските медиуми одговорија дека Вашингтон би требало „да води војна“.
„Мислам дека САД ќе осигурат таму да ги заштитиме нашите интереси. Тоа е прашањето дали тие острови се во меѓународни води а не дел од Кина, и тогаш ќе осигуриме меѓународната територија да не ја заземе ниедна земја“, изјави портпаролот на Белата куќа, Шон Спајсер, на брифингот со новинарите.
Кина, којашто не ја признава јуриздикцијата на судот во Хаг и назначи дека неговите пресуди немаат важност за неа, голем дел од Јужнокинеското Море го смета за своја територија. По овој пат се одвива поморската трговија во вредност од 5 билиони долари годишно, а на овие води право полагаат и регионалните сојузници на САД, како Виетнам, Филипини, Малезија, Брунеи, Тајван и Јапонија.
Кина се повикува на разграничувањето кое се појавува во кинеските географски карти од 1940-те години. Меѓутоа, Постојаниот арбитражен суд (PCA) во Хаг оцени во јули минатата 2016 година дека Пекинг нема историско право на природните богатства во рамките на ткн „линија од девет цртички“. Кина уште во 1947 година ја прогласи таканаречената „линија од девет цртички“ која се протега на стотици километри јужно и источно од копнениот дел на најнаселената земја на планетата, како и нејзината островска покраина Хаинан. Линијата опфаќа голема област на којашто Кина полага право врз основа на она што го смета за свои „историска права“
Јужнокинеското Море е една од најважните геостратешки точки на светот за кои неретко се вели дека е вториот Персиски залив, имајќи ги предвид богатите природни ресурси на неговото дно. Кина одамна процени дека таму се кријат повеќе од 18 милијарди тони сирова нафта. Исто така, овие води се едни од најфреквентните поморски рути.
Предмет на меѓудржавните несогласувања се главно и најчесто поморските граници, како и полагањето право на поедини острови, архипелази и гребени, Станува збор за околу 3,5 милиони квадратни километри простор во чија сторија подоцна се вмешуваат и Јапонија и САД, кои им даваат поддршка на сите кои им се спротиставуваат на одлуките и активностите на најголемата регионална сила – Кина.
Спајсер одговори на прашањето дали претседателот Доналд Трамп се согласува со својот кандидат за државен секретар Рекс Тилерсон кој на 11-ти јануари рече дека на Кина не требало да ѝ се дозволи пристап на островите и ртовите кои ги изгради во спорните води на Јужнокинеското Море, на кое право полагаат и повеќе земји од регионот, сојузници на САД.
Изјавите на Тилерсон на сослушувањето во Сенатот ги поттикна кинеските државни медиуми да пишуваат дека САД би требало „да водат војна“ за да ѝ забранат на Кина да им пристапи на вештачките острови на кои изгради авионски писти со воени должини и постави противвоздушни системи.
На споменатото сослушување на прашањето дали поддржува поагресивен став кон Кина одговори дека „Ќе мора на Кина да ѝ испратиме јасен сигнал дека, прво, градењето на островите ќе престане и, второ, вашиот пристап он тие острови, исто така, нема да биде дозволен“.
Поранешен претседател на управниот одбор и извршен директор на „Exxon Mobile Corp“, не навлегуваше во детали за тоа што би можело да стори за на Кина да ѝ се оневозможи пристап до тие острови.
Американските медиуми пишуваат дека Трамп планира големо јанење на морнарицата во источна Азија за да се спротистави на подемот на Кина./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Земјотресот во Мјанмар ослободил енергија еднаква на 334 атомски бомби

Земјотресот со јачина од 7,7 степени според Рихтеровата скала што во петокот го погоди Мјанмар испуштил енергија што е еквивалентна на повеќе од 300 експлозии на атомски бомби, изјави геологот Џес Феникс за Си-Ен-Ен.
Таа, исто така, предупреди дека последователните потреси би можеле да продолжат со месеци.
„Моќта ослободена од ваков земјотрес е околу 334 атомски бомби“, рече Феникс.
MASSIVE ground rupture/crack has appeared in Myittha, Mandalay Region, following the powerful M7.7 earthquake in Myanmar 😱👀 pic.twitter.com/vFlPet0XPH
— Volcaholic 🌋 (@volcaholic1) March 28, 2025
Таа објасни дека потресите ќе продолжат бидејќи индиската тектонска плоча сè уште се спушта под евроазиската плоча во областа Мјанмар.
Феникс додаде дека размерите на уништувањето дополнително ќе се влошат со граѓанската војна во земјата.
Во земјотресот загинаа над 1.000 луѓе.
Регион
Драма на небото над Хрватска: авион полета за Фанкфурт, па се врати назад за 20 минути

Авион на „Кроација ерлајнс“ кој утринава полета од Загреб за Франкфурт се врати на аеродромот „Фрањо Туѓман“ по само 20 минути лет, јавуваат патниците.
Авионот морал да се врати поради технички проблеми.
„Мала техничка неисправност. Сега седиме во авион во Загреб“, вели патникот, пренесе „Вечерњи“.
Како што се додава станува збор за авион „Даш 8“, кој е дел од националниот превозник од 2008 година, што значи дека лета веќе 17 години.
За таков модел, тоа е приближно две третини од работниот век, што во Европа е во просек 25 години.
Авионот е еден од петте вакви турбопромотори што ги има Хрватска во својата флота, 9A-CQA е најстар. Во последните седум дена имаше во просек по седум лета дневно.
Свет
(Видео) Жена се породи на улица, болницата евакуирана по силниот земјотрес

Жена се породи на улица во Бангкок вчера, откако болницата во која се наоѓала била евакуирана поради силниот земјотрес во Мјанмар.
Таа лежела на носилка, опкружена со медицински персонал кој и помогнал да се породи на отворено.
Поради земјотресот, евакуирани се повеќе болници.
Footage during the earthquake in #Bangkok a baby was born in the park 😭 Waht a story to tell ‘’ I was born during the earthquake ‘’ #แผ่นดินไหว #earthquake #myanmarearthquake #bangkokearthquake #ตึกถล่ม pic.twitter.com/7E0FdzfPEf
— Miia 🩵 (@i30199) March 28, 2025
Пациентите биле преместени во блискиот парк, вклучувајќи ги и оние на носилки и во инвалидски колички. Вработените во болницата продолжија да се грижат надвор, пред зградите на установата.
Земјотресот што го погоди Мјанмар беше еден од најразорните во последните сто години.
Според Геолошкиот институт на САД (USGS), епицентарот бил на 17 километри од Мандалеј. Бројот на загинати се искачи на повеќе од 1.000, а спасувачите се уште трагаат по преживеани под урнатините. Воената хунта прогласи вонредна состојба и повика на помош, додека ОН потврдија дека се во контакт со властите.