Свет
Турската лира на речиси рекордно ниско ниво по победата на Ердоган

Турската лира ослабе по победата на Реџеп Таип Ердоган во вториот круг од претседателските избори во неделата оставајќи ги инвеститорите да бараат знаци дека тој ќе почне да ја попушта цврстата контрола на државата над пазарите, пренесува „Ал Арабија“.
Вредноста на турската лира падна дури 0,3 отсто, на 20,03 во однос на американскиот долар, блиску до рекордно ниско ниво, пред да закрепне на 20,01 рано утринава во Истанбул.
Волстрит смета дека турската лира допрва ќе паѓа, а од „Морган Стенли“ предупредуваат дека таа може да достигне до 26 во однос на доларот порано од очекуваното и да се лизне на 28 до крајот на годината ако Ердоган продолжи со политиката на држење на каматите на ниско ниво.
„Победата на Ердоган не нуди утеха за ниту еден странски инвеститор. Со многу висока инфлација, многу ниски каматни стапки и без девизни нето-резерви се соочуваме со болна криза, што ќе влијае на сите средства“, вели Хаснаин Малик, стратег во „Телимер“ во Дубаи.
Ердоган лесно обезбеди победа во вториот круг освојувајќи 52 % од гласовите, според неофицијалното пребројување.
Неортодоксниот пристап на Ердоган кон каматните стапки – тој верува дека пониските стапки водат до пониска инфлација – ги остави пазарите во зависни од непредвидливата мешавина на ад хок регулативи и интервенции со новите мерки воведувани неформално и речиси на дневна основа.
Тие исто така избркаа нов бран инвеститори, при што вкупните странски вложувања во турски акции и обврзници се намалија околу 85 %, или 130 милијарди долари, од 2013 година.
„Очигледно е дека сегашниот економски модел не функционира“, истакнува Бурак Четинчекер од „Стратеџи портфој“ во Истанбул.
Скапи беа и државните политики, при што Централната банка потроши речиси 200 милијарди долари во текот на изминатата една и пол година за да ја поддржи лирата, а девизните нето-резерви станаа негативни, па инфлацијата се искачи над 80 % минатата година пред да падне на 44 отсто во април.
Напори на опозицијата во првиот круг од претседателските избори на 14 мај, кои беа послаби од очекуваното, доведоа до нагло растење во промената на кредитните обврски, пад на банкарските акции повеќе од 20 % и повлекување на турската валута.
„Треба да се направат некои корекции за барем да се избегне останувањето без девизни резерви. Ќе се чекаат соопштенија за политики бидејќи сегашните хетеродоксни политики се неодржливи“, рече Виктор Сабо, инвестициски директор во „Абрдн“ во Лондон.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Украина и Европа подготвуваат мировен план од 12 точки за крај на војната

Европските земји во соработка со Украина изработуваат предлог од 12 точки за запирање на војната, кој би се темелел на задржување на постојните линии на фронтот, објави „Блумберг“.
Според изворите на агенцијата, планот предвидува прекин на огнот, враќање на украинските деца депортирани во Русија, размена на заробеници, гаранции за безбедност и финансиска помош за обнова на Украина, како и забрзан пат кон членство во Европската унија.
Спроведувањето на договорот би го надгледувал мировен одбор под раководство на американскиот претседател Доналд Трамп. Санкциите кон Москва би се укинале постепено, а околу 300 милијарди евра замрзнати руски средства би ѝ биле вратени дури по прифаќањето на руската финансиска помош за реконструкцијата на Украина.
Планот засега не е финализиран и може да претрпи измени. Европски претставници оваа недела ќе отпатуваат во Вашингтон за разговори, а целта е со договорот да се отвори пат за почеток на мировни преговори меѓу Киев и Москва, наведува Блумберг.
Регион
Хрватска урива стотина дивоградби покрај брегот

Во наредните три недели на плажата Зрќе во Новалија ќе бидат урнати 124 бесправно изградени објекти, соопшти Државниот инспекторат на Хрватска, пренесе „Јутарњи“. Од нив, 119 се наоѓаат во камп, а пет се угостителски објекти изградени без дозвола надвор од градежната зона.
Инспекторатот соопшти дека отстранувањето ќе се врши на трошок на сопствениците и е проценето на околу 720 илјади евра. Акции за уривање на нелегални градби ќе има и во други делови oд Хрватска.
Од 2019 година досега во таа земја се отстранети повеќе од 2300 нелегални градби, спроведени се повеќе од 42 илјади инспекциски надзори, поднесени се 334 кривични пријави, а изречените парични казни достигнуваат 16,5 милиони евра, соопшти Инспекторатот.
Свет
„Дојче веле“: Хамас и ИСИС добиваат пари од Германија

Терористички организации како Хамас и Исламска држава добиваат финансиска поддршка од Германија преку донации собрани на социјалните мрежи, објави Дојче веле. Според истражувањето, повици за „давање богатство за џихад“ кружат на интернет, а од германски следбеници се бараат пари за оружје.
Главна фигура во мрежата на финансирање, според германските истражители, е жена од Минхен, Елиф О., која како тинејџерка заминала во Сирија и наводно сега ги координира донациите за жените-припаднички на ИСИС. Судовите веќе осудиле неколку нејзини помагачи кои собрале околу 40 000 евра.
Поради правни ограничувања, тешко е да се докаже дека конкретна донација директно финансирала терористички чин. Затоа германското министерство за правда подготвува закон со кој би се казнувал и обид за финансирање тероризам.
Според експертот за тероризам Ханс-Јакоб Шиндлер, Германија треба да го следи американскиот модел каде секоја донација кон организација од листата се смета за финансирање тероризам и се казнува со најмалку десет години затвор.
Истражувањето наведува и пример со австрискиот активист Мустафа А. од Линц, кој преку својот Телеграм-канал „Gaza Now“ собирал крипто-донации во милионски износи, дел од кои, според американската компанија Chainalysis, завршиле кај Хамас. Тој е во притвор, а САД и Британија го ставиле на своите санкциски листи уште во март 2024 година.