Свет
Турската лира на речиси рекордно ниско ниво по победата на Ердоган

Турската лира ослабе по победата на Реџеп Таип Ердоган во вториот круг од претседателските избори во неделата оставајќи ги инвеститорите да бараат знаци дека тој ќе почне да ја попушта цврстата контрола на државата над пазарите, пренесува „Ал Арабија“.
Вредноста на турската лира падна дури 0,3 отсто, на 20,03 во однос на американскиот долар, блиску до рекордно ниско ниво, пред да закрепне на 20,01 рано утринава во Истанбул.
Волстрит смета дека турската лира допрва ќе паѓа, а од „Морган Стенли“ предупредуваат дека таа може да достигне до 26 во однос на доларот порано од очекуваното и да се лизне на 28 до крајот на годината ако Ердоган продолжи со политиката на држење на каматите на ниско ниво.
„Победата на Ердоган не нуди утеха за ниту еден странски инвеститор. Со многу висока инфлација, многу ниски каматни стапки и без девизни нето-резерви се соочуваме со болна криза, што ќе влијае на сите средства“, вели Хаснаин Малик, стратег во „Телимер“ во Дубаи.
Ердоган лесно обезбеди победа во вториот круг освојувајќи 52 % од гласовите, според неофицијалното пребројување.
Неортодоксниот пристап на Ердоган кон каматните стапки – тој верува дека пониските стапки водат до пониска инфлација – ги остави пазарите во зависни од непредвидливата мешавина на ад хок регулативи и интервенции со новите мерки воведувани неформално и речиси на дневна основа.
Тие исто така избркаа нов бран инвеститори, при што вкупните странски вложувања во турски акции и обврзници се намалија околу 85 %, или 130 милијарди долари, од 2013 година.
„Очигледно е дека сегашниот економски модел не функционира“, истакнува Бурак Четинчекер од „Стратеџи портфој“ во Истанбул.
Скапи беа и државните политики, при што Централната банка потроши речиси 200 милијарди долари во текот на изминатата една и пол година за да ја поддржи лирата, а девизните нето-резерви станаа негативни, па инфлацијата се искачи над 80 % минатата година пред да падне на 44 отсто во април.
Напори на опозицијата во првиот круг од претседателските избори на 14 мај, кои беа послаби од очекуваното, доведоа до нагло растење во промената на кредитните обврски, пад на банкарските акции повеќе од 20 % и повлекување на турската валута.
„Треба да се направат некои корекции за барем да се избегне останувањето без девизни резерви. Ќе се чекаат соопштенија за политики бидејќи сегашните хетеродоксни политики се неодржливи“, рече Виктор Сабо, инвестициски директор во „Абрдн“ во Лондон.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Демонстранти упаднаа во парламентот во Непал, премиерот поднесе оставка, расте бројот на жртви

Стотици демонстранти упаднаа во зградата на непалскиот парламент во Катманду, а чад сè издигна од едното крило на зградата.
Мотоцикли кружеа попладнево околу парламентарниот комплекс, а некои од нив носеа искорнати растенија од градината/
Демонстрантите танцуваа и скандираа слогани околу огнот на влезот во зградата, многумина од нив држејќи непалски знамиња.
Nepal’s burning parliament is a lesson for all rulers: when people hold their oppressors accountable, even the grandest palaces are reduced to ruins. There is still time—give Punjab its rightful due#Nepal pic.twitter.com/srfQkONOwF
— Pallvai sinha (@SPullvi) September 9, 2025
Дел од демонстрантите влегоа во самата зграда, каде што сите прозорци беа скршени. На надворешните ѕидови покриени со графити беа напишани антивладини пораки.
Една од пораките гласи: „Влеговте во погрешна борба“, објавува Би-Би-Си.
Кризата кулминираше со оставката на непалскиот премиер Шарма Оли, кој поднесе оставка како одговор на протестите што се проширија низ целата земја.
Во своето обраќање, тој изјави дека го сторил ова за да „го отвори патот за уставно решение на кризата“. Во бранот насилство, беа нападнати и вандализирани резиденциите на неколку истакнати политичари, вклучувајќи ја и онаа на самиот Оли и поранешниот премиер Шер Бахадур Деуба, а цел беа и седиштата на политичките партии.
За време на денешните протести во Непал, беше убиено уште едно лице, со што вкупниот број на жртви се искачи на 22. Меѓу нив, 19 лица беа убиени синоќа.
Директорот на Државната болница изјави за Би-Би-Си дека 209 лица биле примени. Раководителот на Националниот центар за траума, д-р Бадри Риџал, рече дека речиси 40 повредени лица биле донесени во таа болница.
Свет
Францускиот амбасадор во Израел: Признавањето на Палестина е од суштинско значење за разоружување на Хамас

Францускиот амбасадор во Израел, Фредерик Журн, изјави дека кампањата на Франција за признавање и собирање поддршка за признавање на палестинска држава е од суштинско значење за поддршката на арапските земји во разоружувањето на палестинската милитантна група Хамас.
„Нашето признавање на Палестина беше клучен лост што го искористивме заедно со Саудиска Арабија за да ги ангажираме муслиманските и арапските држави да прифатат идна нормализација на односите со Израел. Ова ги наведе земјите како Катар да кажат дека иднината на Газа мора да биде без Хамас“, изјави Журн за израелските новинари, како што објави „Тајмс оф Израел“.
Тој додаде дека иако одлуката на Франција да ја признае палестинската државност во Израел често се прикажува како награда за „теророт и заканата за израелската безбедност“ од палестинското милитантно движење Хамас, тоа „не е тоа“. Тој истакна дека процесот поддржан од Франција преку признавањето на палестинската државност „содржи предлог потпишан дури и од Арапската лига за иднината на нормализирање на односите со Израел заедно со палестинска држава“.
Фредерик Журн се осврна на декларацијата потпишана на конференцијата на Обединетите нации во јули од страна на арапските и муслиманските земји – вклучувајќи ги Саудиска Арабија, Катар, Египет, Јордан и Турција, во која тие за прв пат го осудија нападот на Хамас на 7 октомври 2023 година, заедно со барањето за ослободување на сите заложници и разоружување на Хамас. Тој повтори дека декларацијата ги повикува Палестинските власти не само да соработуваат со Израел, туку и да се обврзат да бидат демилитаризирана држава.
„Безбедноста на Израел е исклучително важна за нас. Мирот е тежок. Единственото нешто што е потешко е војната“, заклучи амбасадорот.
Фото: принтскрин
Свет
Полска ја затвора границата со Белорусија поради воени вежби

Полска ќе ја затвори границата со Белорусија на полноќ по локално време во четврток поради воените вежби „Запад“ што се одржуваат во Белорусија, изјави полскиот премиер Доналд Туск, а Литванија исто така најави зајакнување на безбедносните мерки на границата со Белорусија и Русија.
Воените вежби „Запад-2025“, што ќе се одржат во Западна Русија и Белорусија, предизвикаа загриженост кај соседните земји, членки на НАТО – Полска, Литванија и Латвија.
„Во петок во Белорусија, многу блиску до полската граница, започнуваат руско-белоруски маневри, многу агресивни од перспектива на воената доктрина“, рече Туск на владиниот состанок. „Според тоа, заради националната безбедност, ќе ја затвориме границата со Белорусија, вклучувајќи ги и железничките и патните премини, во врска со маневрите „Запад“ на полноќ во четврток.“
Вежбите „Запад“ ќе вклучуваат вежби за можна употреба на нуклеарно оружје и руската хиперсонична ракета „Орешник“ со среден дострел, изјави белорускиот министер за одбрана.
Во исто време, НАТО ќе одржи вежби на својата страна од границата. Литванија, исто така, објави дека ќе ги зголеми мерките за заштита на своите граници со Белорусија и Русија поради воените вежби „Запад“, објави литванската гранична стража во вторник.
Белоруската и руската амбасада во Варшава не одговорија на барањата за коментар. Белоруските медиуми во четвртокот објавија дека полски државјанин е уапсен во Белорусија под сомнение за шпионажа поради поседување документи поврзани со тие воени вежби.
Фото: принтскрин