Израелската војска го објави првиот официјален извештај за грешките што доведоа до неуспех за време на нападот на Хамас на 7 октомври 2023 година, што ја предизвика војната во Газа. Во извештајот се заклучува дека израелските одбранбени сили (ИДФ) „не успеале во својата мисија да ги заштитат израелските цивили“.

Документот од 19 страници во голема мера ги потврдува веќе познатите факти за причините за катастрофалната загуба на околу 1.200 животи, кога приближно 5.000 вооружени членови на Хамас и други палестински групи го нападнаа Израел, земајќи 251 заложник во Газа.

Иако не дава драматични откритија, извештајот јасно покажува како израелската војска погрешно ги проценила намерите на Хамас и ги потценила неговите способности.

Израелската војска ја сметаше Газа за секундарна безбедносна закана, а главна закана беа Иран и Хезболах. Нејзината политика кон Газа е опишана како „парадоксална: Хамас беше нелегитимен, но немаше обид да се развие алтернатива“.

Војската избра пристап за „управување со конфликти“ кон Газа и претпоставува дека Хамас „не е заинтересиран ниту се подготвува за војна од големи размери“, перцепција дополнително засилена со тактиката на измама на Хамас.

Доказите од 2018 година сугерираа дека Хамас, кој се смета за терористичка организација од Израел, САД, Велика Британија и други земји, развива амбициозен план, но тој беше протолкуван како „нереален или неостварлив“ и беше сфатен како „долгорочна амбиција на Хамас, а не конкретна закана“.

Во месеците пред војната, Управата за разузнавање на израелската армија почна да развива нова проценка, според која планот на Хамас не бил само визија, туку „конкретна рамка за оперативно планирање“. Сепак, оваа нова проценка не беше соопштена на високи претставници на военото разузнавање.

Недостаток на критичко размислување
Извештајот идентификува широко распространето самозадоволство во војската во врска со намерите на Хамас и како да се справат со заканата. „Никогаш немало сериозна дискусија за прашањето: Што ако грешиме?“, стои во извештајот.

Со текот на времето, се разви „значаен и континуиран јаз помеѓу разузнавачките проценки за Хамас и реалноста“. Извештајот, исто така, укажува дека има „намалување на длабочината на разбирањето на светогледот на непријателот, вклучувајќи ја културата, религијата, јазикот и историјата“.

Ова е причината зошто се повикува на длабоки реформи во военото разузнавање за да се поттикне „интелектуална отвореност, скептицизам, слушање, учење, дебата и конструктивно несогласување“.

Доцнење со подигање на нивото на тревога
Во извештајот се вели дека желбата да се заштитат вредните разузнавачки извори придонела за неуспехот на војската да го подигне нивото на тревога непосредно пред 7 октомври. Исто така, признава дека дивизијата на ИДФ задолжена за Газа „беше практично поразена неколку часа“ на 7 октомври, што значително ја наруши нејзината способност да разбере што се случува и соодветно да одговори.

Израелските воздухопловни сили реагираа брзо, но имаа „значителни тешкотии да разликуваат војници на ИДФ, цивили и терористи“. Извештајот, исто така, открива дека во некои случаи ранетите војници биле евакуирани пред цивилите.

Одговорност на военото раководство
По презентирањето на наодите пред командантите во понеделникот, началникот на Генералштабот на ИДФ во заминување, генерал-полковник Херзи Халеви, ја презеде целосната одговорност за неуспесите.

„Јас ја преземам одговорноста. Моја е. Јас бев командант на армијата на 7 октомври и имам своја, но и ваша одговорност. Сметам дека и таа е моја. И во секоја наредба што тргна наопаку, јас имам свој дел”, рече тој во видео пораката.

Минатиот месец Халеви ја објави својата оставка поради неуспехот да ги спречи нападите и повика на формирање на истражна комисија, која ќе спроведе поширока анализа и ќе помогне да се спречат нови напади.

Нетанјаху одбива да ја преземе одговорноста за неуспесите
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, кој не призна никаква одговорност за неуспесите на 7 октомври, рече дека државната истрага треба да почека до крајот на војната. Неговите критичари го обвинуваат дека одбива да признае каква било лична одговорност.

Украина е во разговори со западните сојузници за да се осигура дека секој иден воен контингент кој ќе го надгледува потенцијалниот прекин на огнот, исто така, има улога во патролирањето на воздушниот и поморскиот простор, изјави вчера на прес-конференција портпаролот на украинското Министерство за надворешни работи, Георги Тихи.

„Ако нашите партнери и сојузници се подготвени да разговараат за можното распоредување на овие контингенти за да се обезбеди мир и безбедност во Украина… тогаш мислиме дека е сосема можно да се разговара за безбедноста на небото“, рече Тихи.

Дискусијата доаѓа во време кога се споменува концептот на мултинационални мировни сили како потенцијална безбедносна гаранција за Украина во случај на прекин на огнот.

Според Киев Индипендент, Тихи ја истакнал важноста од зајакнување на безбедноста во Црното Море, со оглед на континуираните руски закани за слободата на пловидба. „Веќе разговараме за ова во преговорите со нив (западните партнери – уред.) и веруваме дека ова е сериозна тема за која треба да се разговара“, рече тој, додавајќи дека ова прашање може дополнително да се разговара на самитот на ЕУ на 6 март.

Вашингтон ја поддржа идејата за европски мировни сили, а американскиот секретар за одбрана Пит Хегсет на 12 февруари рече дека таквата мисија нема да вклучува американски војници.

Американскиот претседател Доналд Трамп на 26 февруари повтори дека Европа треба да преземе примарна одговорност за регионалната безбедност. Франција, Обединетото Кралство и неколку други земји сигнализираа поддршка за распоредување мировници, иако европските нации сè уште не постигнале консензус.

„Вашингтон пост“ на 17 февруари објави дека до 30.000 европски војници може да бидат испратени во Украина како дел од мисијата за следење на прекинот на огнот.

НАТО ја дава најдобрата безбедносна гаранција за Украина, изјави денеска високата претставничка на Европската унија (ЕУ) за надворешна политика и безбедност Каја Калас директно спротивставувајќи се на позицијата на американскиот претседател Доналд Трамп.

Во Вашингтон, Калас за AFP изјави дека Европејците нема да можат да придонесат за евентуален договор за Украина доколку не бидат поканети на преговарачка маса, додека Трамп директно ќе преговара со претседателот на Русија, Владимир Путин.

„НАТО чадорот“ е единственото нешто што навистина функционира, единствената безбедносна гаранција што функционира, изјави поранешната естонска премиерка која е во посета на Вашингтон.

Трамп отфрли секаква можност Украина да влезе во НАТО, на што Москва исто така се спротивставува, а тој е нејасен за безбедносните гаранции што САД би биле подготвени да и ги понудат на Украина во случај на прекин на огнот по тригодишна руска инвазија.

Трамп алудираше дека желбата на Украина да влезе во НАТО е „веројатно причината поради која започна целата работа“ – војната со Русија.

Каја Калас оцени дека „тие обвинувања се целосно погрешни“ и дека тоа е „руска реторика во која не треба да веруваме“.

Таа праша „зошто на Русија би и се дало она што го сака, над она што веќе го направи, а тоа е нападот на Украина, анексија и окупација на територијата“.