Свет
Обама: нуклеарниот материјал најголема закана за светската безбедност
Претседателот на САД Барак Обама во вторникот ги повика светските лидери да ја засилат својата решеност за ставање под подобра контрола на нуклеарниот материјал и оружја, со што тој би останал надвор од дофатот на терористичките организации, пренесува Channel News Asia.
Целта на дводневниот самит во Вашингтон посветен на ова прашање, најголем ваков настан организиран во САД од 1945 година наваму, е да се изнајдат механизми нуклеарниот материјал, плутониумот и високо-збогатениот ураниум, од воените и од цивилните резерви да биде ставен под целосна контрола или уништен во рок од четири години. „Мислам дека овој самит е индикација за тоа колку сите треба длабоко да се загрижат од последиците на шверцот на нуклеарен материјал. Верувам дека на крајот на самитот ќе видиме конкретни акции за кои секоја од земјите-учеснички ќе се заложи и кои ќе го направат светот малку побезбедно место“, истакна Обама. Украина, во која во 1986 година се случи најголемата нуклеарна катастрофа во историјата, кога експлодираше реактор од атомската централа во градот Чернобил, му го даде првичниот поттик на самитот со тоа што се откажа од своите залихи на високозбогатен ураниум, подготвен за изработка на атомска бомба. Новоизбраниот претседател на Украина, Виктор Јанукович на билатералната средба со Обама му рекол дека неговата земја се откажува од 90 килограми високозбогатен ураниум, доволен за изработка на неколку бомби. Примерот на Украина веднаш го прифатија Канада, која се откажа од многу помалите залихи, а пред неа тоа го стори и Чиле. Претседателот на Чиле, Себастијан Пињера, на самитот истакна дека префрлањето на нивниот ураниум во САД на чување претставува пример за тоа како помалите земји можат со конкретни акции да придонесат за побезбеден свет. Во вторник САД и Русија во рамките на самитот треба да потпишат договор за средување на резервите на плиутониум. Договорот предвидува елиминација на непотребните количини на плутониум и во двете земји кои, според американскиот Стејт дипартмент, се доволни за изработка на неколку илјади нуклеарни оружја. Сенка врз успешноста на самитот фрлаат зголемените тензии околу нуклеарната програма на Иран. Во понеделникот претседателите на САД и на Кина на билатералната средба се договорија нивните делегации да работат заеднички на осмислувањето на евентуалните санкции врз Иран, во рамките на Обединетите наци и групата „п5+1“ (САД, Русија, Кина, Франција и британија како членки на СБ на ОН, плус Германија). Проблеми создава и втората држава која има проблемитечна нуклеарна програма, последниот комунистички бастион на светот Северна Кореја, која му се спротивстави на меѓународниот притисок и произведе сопствено нуклеарно оружје. Ниту лидерите на Северна Кореја, ниту пак тие на Иран учествуваат на самитот во Вашингтон. Претставникот на Иран во меѓународната агенција за атомска енергија,контролно тело на Обединетите нации, Али Асгар Солтание, го обвини Вашингтон дека „САД се всушност, вистинската закана за светскиот мир“, имајќи го предвид нивниот огромен нуклеарен арсенал. „Исходот на конференцијата во Вашингтон е познат однапред. Какава и да било одлука донесена на оваа средба нема да биде обврзувачка за оние земји кои не се претставени на самитот“, изјави Солтание за иранската новинска агенција ИСНА. На самитот не присуствува и изралескиот премиер Бенјамин Нетанјаху, кои стравува дека муслиманските држави во Вашингтон ќе го покренат прашањето за недекларираното израелско нуклеарно оружје и ќе побараат еврејската држава да дозволи меѓународни инспекции на арсенало. Шефот на египетската дипломатија Ахмед Абул Геит на самитот истакна дека се надева оти санкциите кон Иран би можеле да се одбегнат, но побара Израел да биде казнет поради одбивањето да го потпише Договорот за неширење на нуклеарното оружје. Францусккиот претседател Никола Саркози на конференциијата се согласи со својот американски колега дека нуклеарниот материјал претставува најголема опасност за светската безбедност и дека треба да се држи под цврста контрола, но истакна дека Франција не може унилатерално да се откаже од својата нуклеарна прогграма.„Во толку опасен свет каков што е овој во кој живееме, Франција не може унилатерално да се откаже од нуклеарното оружје“, истакна Саркози.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Бундесбанк: Германската финансиска стабилност е во опасност
Германската централна банка е загрижена за зголемувањето на нивото на долг во Европа и заканата што произлегува од тоа за германската финансиска стабилност.
Високите коефициенти на јавен долг и БДП во Европа, со тренд на зголемување, претставуваат ризик, смета Бундесбанк, додавајќи дека повисоките јавни трошоци и товарот на каматата ја поткопуваат одржливоста на долгот на поединечните земји.
„Германскиот финансиски систем е длабоко интегриран во европскиот, а со оглед на клучната врска помеѓу државата и банките, ова би можело да претставува значителен ризик за неговата стабилност“, објаснува членот на извршниот одбор на Бундесбанк, Михаел Теурер.
„Германските фискални регулативи неодамна беа изменети и не гарантираат долгорочна одржливост или усогласеност со фискалните регулативи на ЕУ, што може да бара прилагодувања на фискалната политика на среден рок“, додаде претставникот на Бундесбанк.
Меѓу ризиците, централната банка го издвои и ризикот за квалитетот на портфолијата на германските банки во претерано неизвесна средина.
Обемот на нефункционални кредити расте веќе некое време, главно поради проблеми во секторот за комерцијални недвижности. Банките сè повеќе мора да прават прилагодувања на вредноста на нивните кредитни портфолија, иако велат дека неотплатените кредитни обврски сè уште се „во рамките на управлива рамка“.
Проценката на Бундесбанк за влошување на макрофинансиското опкружување оваа година е поткрепена и од трговската и од економската неизвесност и од постојаните геополитички тензии.
Свет
Шефот на ОН ги критикува светските лидери: Милијарди се трошат за заведување на јавноста за климата
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, ги критикуваше светските лидери за нивниот неуспех да го ограничат затоплувањето на 1,5 степени Целзиусови.
Научниците потврдија дека светот ќе ја надмине границата од 1,5 степени Целзиусови околу 2030 година, што би можело да доведе до неповратни последици.
„Премногу корпорации остваруваат рекордни профити од климатското уништување, додека милијарди се трошат за лобирање, заведување на јавноста и попречување на напредокот“, рече Гутереш во својот говор.
„Премногу лидери остануваат заробеници на овие лични интереси.“
Земјите низ целиот свет трошат околу 1 трилион долари секоја година за фосилни горива. Лидерите имаат два јасни избори, рече Гутереш: „Можеме да избереме да водиме или да бидеме водени во пропаст.“
Конференцијата COP30 одбележува три децении разговори за глобалната клима. Во тој период, земјите делумно ги намалија проектираните зголемувања на емисиите, но не доволно за да го спречат она што научниците го нарекуваат екстремно глобално затоплување во следните неколку децении.
Светската метеоролошка организација (WMO) во извештајот наведува дека оваа година веројатно ќе биде втора или трета најтопла година досега, со просечни температури во август, по рекордните топлотни бранови во 2023 и 2024 година, 1,42 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа.
Свет
Руски војник осуден на доживотен затвор за убиство на украински воен заробеник
Украински суд денес осуди руски војник на доживотен затвор за убиство на украински воен заробеник, прв таков случај од почетокот на руската инвазија на Украина.
Суд во југоисточниот град Запорожје го прогласи Дмитриј Курашов (27) за виновен за убиството на Виталиј Ходниук, украински војник кој се предаде на руските сили во јануари 2024 година.
Курашов, кој беше заробен од украинските сили заедно со други руски војници кратко по инцидентот, се изјасни за виновен на суд, иако подоцна им рече на новинарите дека е невин и сака да биде вклучен во размена на заробеници.
Неговата казна има симболично значење за Украина, која вели дека руските сили егзекутирале голем број украински воени заробеници, но осомничените обично се надвор од дофатот на украинската правда. Русија негира дека нејзините војници вршат воени злосторства.
Нападот во кој е убиен Ходниук се случил на 6 јануари 2024 година. Според обвинителите и сведоците, Ходниук се предал невооружен, клекнал, а Курашов го застрелал со митралез. Курашов тврди дека истрелите биле испукани од воен лекар по име „Седој“, кој подоцна починал. Рускиот напад бил краток.
фото: принтскрин

