Претседателот на САД, Доналд Трамп, испрати порака на својата платформа Truth Social, предупредувајќи ги „глобалните играчи“ да не ги зголемуваат цените на нафтата додека Блискиот Исток врие од нападите на САД врз нуклеарните постројки на Иран, пренесуваат светските медиуми.

„Не ги зголемувајте цените на нафтата. Ве гледам. Работите за непријателот. Не го правете тоа!“, напиша Трамп, сугерирајќи дека зголемувањето на цените на енергијата би можело да му користи на Иран и дополнително да ја дестабилизира ситуацијата.

Објавата на Трамп доаѓа два дена откако САД извршија напади врз нуклеарните постројки на Иран, потег што предизвика остра осуда од Техеран, Москва и Пекинг, и загриженост за можна поширока ескалација на конфликтот во регионот. Иран веќе најави „невидена одмазда“, а американските бази во регионот се ставени во состојба на висока готовност.

Цените на нафтата пораснаа за повеќе од 2,5 проценти на глобалните пазари минатата недела и продолжија да растат денес, бидејќи трговците стравуваат од прекини во снабдувањето на Блискиот Исток откако САД ги бомбардираа нуклеарните постројки на Иран во саботата.

Цената на барел на лондонскиот пазар порасна за 3,6 проценти минатата недела на 77,01 долари, додека на американскиот пазар, барелот порасна за 2,7 проценти на 73,84 долари.

Во понеделникот наутро, цените пораснаа за повеќе од 2 проценти на највисоко ниво за пет месеци. Ова е последица на ескалацијата на конфликтот на Блискиот Исток, откако САД се вклучија во војната меѓу Израел и Иран.

Во саботата, американските воени авиони бомбардираа три нуклеарни постројки во Иран, што треба да го спречи Техеран да произведува нуклеарно оружје. Иран одговори со уште пожестоки ракетни напади врз цели во Израел, што се заканува дополнително да го ескалира конфликтот на Блискиот Исток.

Трговците стравуваат за испораките на нафта преку Ормутскиот теснец, низ кој дневно минуваат 18 милиони барели нафта, кондензат и гориво. Вашингтон ја повика Кина да го спречи Иран да го затвори теснецот низ кој минуваат околу 20 проценти од светската нафта.

„Во сценарио каде што Иран селективно го нарушува Ормутскиот теснец, цената на барел нафта би можела да се искачи над 100 долари“, рече Вивек Дар, аналитичар во Комонвелт банката на Австралија. Во изминатите десет дена, колку што трае ракетниот оган меѓу Израел и Иран, цената на барел нафта на лондонскиот пазар се зголеми за повеќе од 13 проценти, а на американскиот пазар за повеќе од 10 проценти, според написите на светските агенции.

Американскиот сенатор Марк Кели остро го критикуваше претседателот Доналд Трамп за воздушните напади врз нуклеарните објекти на Иран и вмешаноста на САД во конфликтот меѓу Израел и Иран.

„Интересно е, како лице без борбено искуство, често е првото што сака да фрли бомба“, рече Кели вчера во емисијата „Meet the Press“ на NBC.

Тој додаде: „И ова е она што го гледаме сега. Она што го направивме синоќа дополнително ги загрозува нашите војници, 40 илјади од нив. Но, ние ќе направиме сè што можеме да ги заштитиме. Нашата армија е исклучително способна. Ќе направиме сè за да ги одбраниме нашите интереси.“

Коментарите на Кели дојдоа откако Трамп објави во саботата дека САД извршиле напади врз три нуклеарни објекти во Иран. Тој ги опиша нападите како „многу успешни“ на неговата платформа Truth Social.

„Го завршивме нашиот многу успешен напад врз три нуклеарни локалитети во Иран: Фордо, Натанц и Исфахан. Сите авиони сега се надвор од иранскиот воздушен простор“, напиша Трамп во саботата.

Во објавата, тој продолжи: „Сите авиони се враќаат дома безбедно. Честитки до нашите големи американски воини. Нема друга војска во светот што можеше да го направи ова. Сега е моментот за мир“.

За време на гостувањето во „Meet the Press“, Кели потврди дека „Иранците не биле во процес на развој на нуклеарно оружје“.

„Јас сум во Комитетот за разузнавање година и пол, а цело време сум во Комитетот за вооружени сили на Сенатот. Можам да кажам дека, доколку ни е познато, Иранците не развивале оружје. Тие збогатувале ураниум“, рече Кели.

Потоа изјави дека Иранците имале „повеќе отколку што им било потребно за да произведуваат електрична енергија“.

„Тие правеа нешто што ние не сакавме да го прават. Но, тие сè уште, знаете, работеа во рамките на меѓународната заедница. Беше јасно што имаа“, продолжи тој.

Потоа рече дека неговиот „најголем страв во овој момент е дека Иранците ја преместуваат целата програма во илегала, не физички, туку за да се сокријат од меѓународната контрола“.

Додаде: „Не знаеме што планираат во иднина. Можно е да се обидат да го забрзаат развојот на нуклеарно оружје. Таму каде што се обидовме да ја запреме програмата, постои можност дека сме ја забрзале со овој потег“.

Портпаролката на Белата куќа, Керолин Левит, рече дека Белата куќа нема против Иранците да извршат државен удар и да ја соборат иранската влада.

„Ако иранскиот режим одбие да постигне мирно, дипломатско решение – за што претседателот сè уште е заинтересиран… зошто иранскиот народ да не ја одземе моќта на овој крајно насилен режим? Нашата позиција не е променета“, изјави Ливит денес за Фокс њуз.

Позицијата на Белата куќа за прашањето за соборување на режимот во Иран во последните денови беше предмет на контрадикторни пораки од самиот врв на американската администрација.

Иако американскиот претседател Доналд Трамп вчера на социјалните мрежи отворено сугерираше можност за „промена на режимот“ во Иран, сепак неговите најблиски соработници нагласуваат дека тоа не е официјална цел на американската политика.

„Политички не е коректно да се користи терминот „промена на режимот“, но ако сегашниот ирански режим не е во состојба да го направи Иран повторно голем, зошто да не се смени режимот??? напиша Трамп.

Високи претставници на администрацијата, вклучително и американскиот потпретседател Џеј Ди Венс и секретарот за одбрана Пит Хегсет, постојано нагласуваат дека американските воени операции против иранските нуклеарни постројки не се насочени кон соборување на режимот, туку исклучиво да го спречат Иран да развие нуклеарно оружје.

„Нашиот став е многу јасен: не сакаме промена на режимот… Сакаме да ставиме крај на нивната нуклеарна програма и потоа да разговараме со Иранците за долгорочно решение“, рече потпретседателот Венс, додека секретарот за одбрана Хегсет ја опиша операцијата како „прецизна“ и „ограничена по обем“.