Свет
Како државните пари завршија кај Агрон Бајрами?
Антикорупциската комисија ќе испитува на каков начин и зошто Агрон Бајрами, поранешен сопственик на струшката пилана „Караорман“, пред две недели преку судски извршител наплатил 800.000 евра од буџетот.
АНТИКОРУПЦИСКАТА ЌЕ ИСПИТУВА
Александра К. Мишовска
Антикорупциската комисија ќе испитува на каков начин и зошто Агрон Бајрами, поранешен сопственик на струшката пилана „Караорман“, пред две недели преку судски извршител наплатил 800.000 евра од буџетот. Антикорупционерите ќе треба да утврдат има ли злоупотреба и дали Министерството за економија и Јавното правобранителство направиле се за да ги заштитат државните пари. Бајрами доби 800.000 евра, пари што барал државата да му ги врати бидејќи во 1995 година Агенцијата за приватизација му ја продала „Караорман“ со нерешени имотноправни односи.
– Случајот ќе го испитуваме откако ќе ги комплетираме сите документи од Министерството за економија, од правобранителството и од Народната банка. Првичните наоди можат да се очекуваат многу брзо – изјави Михајло Маневски, претседател на комисијата. Според нашите информации, високи претставници на Министерството за економија веќе контактирале со членови на комисијата. Сите сознанија со документите за случајот веќе се испратени до антикорупционерите. Во Министерството тврдат дека не станува збор за криминал и дека тие не можеле да сторат ништо за да спречат парите од нивната сметка да се префрлат на сметката на бизнисменот.
Извори од Народната банка за „Време“ тврдат дека во случајов најголемата одговорност треба да се бара во Јавното правобранителство. Според нивните изјави, реакцијата на правобранителството била задоцнета и во време кога никој не можел да спречи парите да ги земе Бајрами. Тој уште во јануари годинава писмено се обратил до Министерството за економија (еден од правните наследници на Агенцијата за приватизација) и предложил надлежните доброволно да му ги исплатат парите. Правобранителството испратило реакција за ревизија на случајот до Врховниот суд дури три месеци подоцна, односно на 10 април годинава. Тогаш ниту Народната банка ниту налогот од Основниот суд Скопје 1 не можеле да ја запрат трансакцијата.
Случајот „Караорман“ е еден од трите поголеми во кои огромни суми државни пари се излеаја во касата на едно лице. Иако Бајрами ја купил пиланата во 1996 година, по пет години ја тужел Агенцијата за приватизација оти му продала фабрика на општината Струга. Бајрами тогаш за пиланата платил 1,5 милион германски марки и сега си ги врати парите.
Годинава државата го обесштети и овчарот Иснифарис Џемаили, и тоа со 730.000 евра, а на бизнисменот-сопственик на „Упа ентерпрајс“ му исплати повеќе од милион евра.
Антикорупционерите и бизнисмените веќе се сомневаат дека причината за тоа што државните пари не се заштитени е неажурноста на Јавното правобранителство.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
РЕ-Дигитал
Списанието „Тајм“ избра „Личност на годината“ – тоа се „архитектите на вештачката интелигенција“
Списанието „Тајм“ оваа година одлучи дека неговата традиционална титула „Личност на годината“ нема да оди кај една личност, туку кај група луѓе што ги нарекува „архитекти“ на вештачката интелигенција (ВИ).
На една од двете насловни страници се претставени лидерите на клучните технолошки компании: извршниот директор на „Нвидиа“, Јенсен Хуанг, извршниот директор на „Мета“, Марк Закерберг, сопственикот на „Х“, Елон Маск, „кумот на ВИ“ Феи-Феи Ли, извршната директорка на производителот на чипови AMD, Лиса Су, извршната директорот на стартапот „Антропик“, Дарио Амодеј, извршниот директор на „ОпенАИ“, Сем Алтман и раководителот на лабораторијата за ВИ на „Гугл“, Демис Хасабис.
„Тајм“ вели дека изборот ја одразува неверојатната брзина со која вештачката интелигенција и компаниите што ја развиваат го менуваат светот.
„Тајм“ подготви две насловни страници оваа година: уметничка илустрација на AI опкружена со работници и слика што ги прикажува лидерите во технолошката индустрија.
Главниот уредник, Сем Џејкобс, рече дека никој немал поголемо влијание врз 2025 година од „поединците кои ја замислиле, дизајнирале и изградиле вештачката интелигенција“.
Аналитичарот на „Форестер рисрч“, Томас Хасон, изјави за Би-Би-Си дека 2025 година може да се смета за пресвртница во начинот на кој ја користиме вештачката интелигенција секој ден. „Повеќето потрошувачи ја користат без дури и да го сфатат тоа“, рече тој, објаснувајќи дека вештачката интелигенција се вградува во хардверот, софтверот и услугите, што ја прави технологијата „далеку побрза од интернет или мобилните револуции“.
Многу луѓе сега користат вештачки чет-ботови наместо пребарувачи или социјални мрежи за да планираат патувања, да пронајдат божиќни подароци или да откријат рецепти.
Ник Каиринос, основач и извршен директор на „Фаунтех АИ Лабс“, верува дека изборот на „Тајм“ е „фер одраз“ на влијанието на вештачката интелигенција, но предупредува дека „препознавањето не треба да се меша со подготвеноста“.
2025 was the year when artificial intelligence’s full potential roared into view, and when it became clear that there will be no turning back.
For delivering the age of thinking machines, for wowing and worrying humanity, for transforming the present and transcending the… pic.twitter.com/mEIKRiZfLo
— TIME (@TIME) December 11, 2025
„Во овој момент, вештачката интелигенција сè уште може да биде спасение или проклетство за човештвото. Сè уште сме во раните фази на градење системи кои се сигурни, одговорни и усогласени со човечките вредности. Оние кои ја развиваат технологијата и ја пласираат на пазарот имаат огромна одговорност“, рече тој.
Ова не е прв пат Личност на годината на „Тајм“ да не е поединец. Во 2014 година, титулата им припадна на борците против ебола, а во 2002 година, на информаторите. Уште во 1982 година, списанието го избра компјутерот, наведувајќи ја „опијната страст“ на Американците за новата технологија, која „Тајм“ ја опиша како „делумно модерна, делумно израз на надеж дека животот може да се подобри“.
Свет
Руте: Ние сме следната цел на Русија
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, денес во Берлин изјави дека членовите на Алијансата се следната цел на Русија.
Тој на прес-конференцијата рече дека НАТО мора да вложи максимални напори за да спречи војна што може да биде „од размерите на војната што ја преживеале нашите дедовци и прадедовци“, пренесува „Скај њуз“.
Според него, премногу сојузници на НАТО не ја чувствуваат итноста на руската закана за Европа и потребата брзо да ги зголемат трошоците и производството за одбрана со цел да се спречи таква војна.
„Ние сме следната цел на Русија. Се плашам дека премногу од нив се тивко самодоволни. Премногу луѓе веруваат дека времето е на наша страна. Не е. Времето за акција е сега“, рече тој.
Тој додаде дека Русија би можела да биде подготвена да употреби воена сила против НАТО во рок од пет години, но исто така дека е убеден дека САД и Европа можат да се согласат за Украина.
„Но, САД не можат да бидат безбедни без безбедна Европа“, рече тој.
Руте додаде дека, иако одлуката за забрзување на распределбата на средствата за одбрана на самитот на НАТО во Хаг претходно оваа година беше добредојдена, „ова не е време за фалење“, објавува Гардијан.
„Се плашам дека премногу луѓе се тивко задоволни од ситуацијата. Премногу од нив не ја чувствуваат итноста. И премногу од нив веруваат дека времето е на наша страна. Не е. Времето за акција е сега. Распределбите на сојузниците за одбрана и производство на оружје мора брзо да растат. Нашите вооружени сили мора да имаат сè што им е потребно за да нè заштитат“, рече Руте.
Тој додаде дека Русија „стана уште побезобразна, безгрижна и сурова кон НАТО и кон Украина“.
„За време на Студената војна, претседателот на САД, Роналд Реган предупреди на агресивните импулси на злобната империја. Денес, претседателот на Русија Владимир Путин повторно се справува со проширувањето на империјата“, нагласи Руте.
Тој предупреди дека во својата искривена визија за историјата и светот, Путин верува дека европската слобода го загрозува неговото држење на власта и дека Европа сака да ја уништи Русија.
Генералниот секретар на НАТО изјави дека Соединетите Американски Држави ќе останат посветени на колективната безбедност на своите сојузници во рамките на алијансата, и покрај новата Национална безбедносна стратегија (NSB).
„Кога ја гледам NSB, јасно е наведено дека Соединетите Американски Држави се посветени на Европа со цел да ја обезбедат нејзината безбедност. Соединетите Американски Држави се посветени на НАТО. Исто така, за да се обезбеди безбедноста на целиот Северноатлантски сојуз, неопходна е тесна соработка во рамките на НАТО меѓу европските сојузници, Канада и Соединетите Американски Држави“, рече Руте по средбата со германскиот канцелар Фридрих Мерц, пренесува Гардијан.
Руте рече дека постои јасен политички сигнал од Германија и другите европски партнери дека „Европа е подготвена да преземе поголема одговорност“ и дека тоа е „сигнал дека споделувањето на товарот не е само слоган“.
Тој ги повика европските земји да ги зголемат трошоците за одбрана за да бидат подготвени да „се борат против Русите“.
Фото: депозитфотос
Регион
Бугарската влада падна
Бугарскиот премиер Росен Жељазков денес поднесе оставка, по неколку недели улични протести поради економските политики на владата и неуспешната борба против корупцијата.
Жељазков ја објави својата одлука за оставка непосредно пред парламентот да гласа за доверба на владата, објави „Франс Прес“.
„Владата денес поднесува оставка“, изјави Жељазков за новинарите по состанокот на лидерите на владејачката коалиција.
Оставката доаѓа пред Бугарија да се приклучи на еврозоната на 1 јануари.
„Нашата коалиција се состана, разговаравме за моменталната ситуација, предизвиците со кои се соочуваме и одлуките што треба да ги донесеме одговорно“, рече Жељазков, објавувајќи ја одлуката на владата да се повлече.
„Нашата желба е да бидеме на нивото што го очекува општеството“, рече тој, пренесува Ројтерс. „Моќта доаѓа од гласот на народот“.
Илјадници Бугари се собраа во Софија и десетици други градови во средата вечерта, со што го истакнаа јавното незадоволство од ендемската корупција и неуспехот на последователните влади да ја искоренат.
Минатата недела, владата на Жељазков го повлече својот буџетски план за 2026 година, првиот составен во евра, поради протестите.
Опозиционите партии и други организации изјавија дека протестираат против плановите за зголемување на придонесите за социјално осигурување и данокот на дивиденди за финансирање на повеќе владини трошоци.
И покрај повлекувањето на владата од буџетскиот план, протестите продолжија со несмалена сила во земјата што одржа седум национални избори во последните четири години – најновите во октомври 2024 година – во услови на длабоки политички и социјални поделби, пренесуваат медиумите во регионот.
Фото: депозитфотос

