Свет
Нехумани услови во македонските затвори

Лебарки шетаат по подот, затворениците спијат по ходници, а на менито само грав, компир и макарони
Лебарки шетаат по подот, затворениците спијат по ходници, а на менито само грав, компир и макарони
Даниела Трпчевска
„Во просториите каде што се сместени осудениците има по седум-осум железни кревети, на кои постелнината е чиста, но стара и дотраена, прозорците се многу стари, но големи и овозможуваат добра светлина и природна вентилација. Ѕидовите во собите, како и во ходниците, се зачадени, бидејќи во зимскиот период за огрев се користат дрва и очигледно е дека повеќе години не се молерисани. Најлоша е состојбата со санитариите кои се дотраени и одвај ги задоволуваат најосновните потреби, поради што е неопходно итно реновирање". Ова е оцената на народниот правобранител по увидот направен во текот на мај и јуни годинава во Отвореното одделение на Казнено-поправната установа „Идризово", како и во другите казнено-поправни установи во земјава.
Општата констатација на омбудсманот е дека затворениците ја издржуваат казната во нехумани услови, со исклучок на затворот во Штип и Отвореното одделение на затворот „Битола" во Прилеп. Како најдобра се посочува и состојбата во Отвореното одделение во Струмица и затворот во Гевгелија, каде што се обезбедени добри услови за престој на затворениците, додека алармантни се условите во затворот во Тетово и ВП Домот за малолетници, кој е сместен во Шуто Оризари, во кругот на затворот „Скопје", поради што се бара негова итна дислокација.
„Лошата состојба поради руинираниот и дотраен мебел, присуството на лебарки, недоволната хигиена, осветлување и свеж воздух, присуството на влага и спиењето по под и ходници го нарушуваат човековото достоинство и се во спротивност со пенолошките стандарди за современи услови за престој", заклучува народниот правобранител. Оваа институција има забелешки и за количината и квалитетот на храната која е недоволна и несоодветна, бидејќи за главните оброци најчесто се приготвуваат грав, компир и макарони. Омбудсманот нема забележано случаи на насилство и тортура врз осудениците, иако во мал обем е забележана употреба на средства за присила во функција на одржување на куќниот ред.
„Некои лица од обезбедувањето се однесуваат некоректно спрема осудениците, ги малтретираат и не им овозможуваат целосно остварување на правата, особено во однос на посетите и слободните викенди, при што селективно и неосновано им се скратуваат тие права", се наведува во извештајот. Сепак, најголемиот број забелешки се однесуваат на просторните услови. Најалармантна е состојбата во затворот „Скопје", каде што во една просторија се сместени многу поголем број лица отколку што е предвидено со законските прописи, а поради недостиг од кревети има осуденици кои ноќеваат на душеци поставени на подот и во ходниците, што, пак, негативно се одразува на нивното здравје. Во затворот во Шуто Оризари, чиј сместувачки капацитет изнесува 226 кревети, престојуваат двојно повеќе, односно 416 лица. Според извештајот, не е задоволителна ниту кадровската состојба, иако во текот на годинава беа преземени лица од АРМ кои се распоредени по установите. Но, се забележува дека тие не поминале никаква обука за работа во казнено-поправна установа или со осудени лица.
„Во трпезариите нема прибор за јадење и инвентар, недостига облека, обувки и постелнина, чие одржување не е на задоволително ниво и најчесто е на товар на затворениците. Одржувањето на личната хигиена на осудените и притворените лица е загрижувачка, а поради неисправност на бојлерите осудениците се принудени да затоплуваат вода на грејни тела во спалните соби. Спортските и забавните активности се сведени на минимум поради недоволниот број спортски реквизити и технички помагала", укажува народниот правобранител.
Во затворите во Тетово, Битола и во „Идризово", поголем број осуденици не се работно ангажирани, а на оние, пак, што работат не им се исплаќа паричен надоместок ниту, пак, им е овозможено дополнително одржување на личната хигиена. Во извештајот се укажува и на проблемот со здравствената заштита, бидејќи некои од затворите немаат вработен медицински персонал. Како особено загрижувачка се посочува состојбата со осудените лица-зависници од опојни дроги, па се поздравуваат напорите на „Идризово" за надминување на овој проблем со отворањето на метадонскиот центар. Народниот правобранител препорачува реорганизација на мрежата на затворите, со што ќе се растоварат од сегашната прекубројност.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Светот во исчекување: Трамп и Путин разговараат по телефон, Зеленски чека

Телефонскиот разговор меѓу американскиот и рускиот претседател, Доналд Трамп и Владимир Путин, започна, објави CBS, повикувајќи се на функционер на Белата куќа.
Претходно, американскиот портал „Аксиос“, повикувајќи се на извор, објави дека двајцата лидери ќе разговараат по телефон.
Според написите, темата на разговорот ќе биде конфликтот во Украина.
Разговорот се одржува еден ден пред Трамп да го угости украинскиот претседател Володимир Зеленски во Белата куќа.
Трамп и Зеленски ќе разговараат за можноста Украина да добие ракети со долг дострел Томахавк.
Белата куќа не одговори веднаш на барањето за коментар.
Трамп минатата недела изјави дека му објаснил на Зеленски дека може да му постави нов ултиматум на Путин: „или Русија ќе започне сериозни мировни преговори, или Украина ќе добие „томахавки“.“
Фото: принтскрин
Свет
Европратеници: Да се забрани користењето на социјалните мрежи за деца под 16 години без согласност од родителите

Членовите на Европскиот парламент предложија да се воведе забрана за користење на социјалните мрежи без согласност од родителите за деца под 16 години во Европската Унија и побараа построги мерки за заштита на малолетниците на Интернет.
Денес беше објавена анкета, според која две третини од младите луѓе на возраст меѓу 15 и 24 години ги користат социјалните мрежи за информации за социјални и политички вести, додека 78 проценти од нив изјавиле дека барем понекогаш се изложени на дезинформации.
Комитетот на Европскиот парламент за внатрешен пазар и заштита на потрошувачите денес усвои извештај во кој се изразува загриженост поради неуспехот на големите онлајн платформи соодветно да ги заштитат малолетниците и се предупредува на ризици поврзани со зависност, ментално здравје и изложеност на нелегална и штетна содржина.
Европратениците предложија минималната возраст за пристап до социјалните мрежи, платформите за споделување видеа и придружниците на вештачката интелигенција во ЕУ да биде 16 години, освен ако родителите не одобрат, и најмалку 13 години за пристап до која било социјална мрежа.
Пратениците исто така бараат забрана за штетни технологии и практики што предизвикуваат зависност или личат на коцкање и други мерки за подобра заштита на децата на интернет.
Европскиот парламент ќе гласа за овие препораки на пленарната седница на крајот на ноември.
Според најновото истражување на Евробарометар објавено денес, младите луѓе се информираат претежно преку социјалните мрежи, а повеќето од нив знаат дека се изложени на дезинформации и лажни вести.
Резултатите покажуваат дека две третини од испитаниците од сите возрасни групи користат традиционални медиуми за секојдневно следење на општествените и политичките актуелности, а 59 проценти од испитаниците користат други дигитални извори како што се социјалните мрежи, онлајн информативните портали, платформите за стриминг, блоговите.
Во однос на изворите на информации, 71 процент изјавиле дека добиваат информации за општествените и политичките прашања преку телевизијата, 43 проценти рекле радио, 41 процент печатени весници и списанија или нивните онлајн верзии, а 40 проценти користат пребарувачи и социјални мрежи.
Анкетата покажа дека 42 проценти од испитаниците веруваат дека телевизијата станала поважна како извор на информации во последната година, додека една четвртина велат дека важноста на социјалните мрежи како што се Фејсбук, Инстаграм, ТикТок, Икс е зголемена.
Две третини од учесниците во истражувањето веруваат дека барем понекогаш биле изложени на дезинформации или лажни вести, но повеќето од нив (61 процент) се убедени дека можат да препознаат дезинформации.
Фото: принтскрин
Свет
Орбан: Европа мора да преговара со Русија, а не да чека на Америка

Унгарскиот премиер Виктор Орбан упати апел до европските лидери, предупредувајќи дека „ризикот Европа да биде вовлечена во конфликтот е поголем денес отколку во кое било време од почетокот на војната во Украина“. Орбан рече дека е крајно време Европската Унија да ја промени својата политика и да започне директни преговори со Русија, наместо да чека исход од американско-руските договори.
„Мирот бара трпение, сила и понизност. Европа мора да го промени својот став“, напиша унгарскиот премиер на социјалната мрежа X, додавајќи дека сегашната политика на Брисел е деструктивна за континентот.
„Наместо ароганција и поттикнување бесконечна војна, ни требаат преговори со Русија. Само дијалогот може да донесе мир на нашиот континент“, рече Орбан, придружувајќи ја својата објава со симболот на мировниот гулаб.
Зборувајќи подоцна на пленарната седница на Унгарската постојана конференција (MAERT) во Будимпешта, Орбан оцени дека прашањето за војната и мирот во Украина е најитното прашање на европската политика, особено за земјите од Карпатскиот басен.
„Европа мора да преговара со Русија за да постигне мирен договор и да изгради нова европска безбедносна архитектура“, рече Орбан. „Тоа не смее да биде прашање што ќе го решат други – Европа мора да преземе одговорност и да зборува со свој глас“.
Според него, унгарскиот предлог за решение е јасен: дипломатски пат, а не ескалација.
„Иако Украина е клучно прашање во секој договор, таа не е најважна. Потребна е поширока европска дискусија за прашањата за оружјето, големината на армиите и безбедносниот систем со механизми за следење“, нагласи Орбан, додавајќи дека некои од претходните договори за контрола на оружјето веќе се грубо прекршени.
Унгарскиот премиер претходно ги критикуваше европските лидери за она што го нарекува „штетна комбинација од ароганција и потчинување на интересите на другите луѓе“, нагласувајќи дека политиката на санкции и поддршка за бесконечна војна мора да се заврши во корист на мирот и стабилноста во Европа.
Фото: принтскрин