Европа
Молдавија на изборите во недела одлучува како натаму – Русија или ЕУ
Парламентарните избори во Молдавија во недела ќе одлучат колку цврсто земјата ќе се држи до започнатиот интеграциски пат кон Европската унија и пркосењето на Русија, додека во соседна Украина нема намалување на судирите предизвикани од сличните проевропски аспирации.
Молдавија, една од најмалите и најсиромашните европски земји, сместена на западниот агол од некогашниот советски блок, поблиску е до Европа повеќе од која и да е друга земја од поранешен СССР, несметајќи ги балтичките земји.
Меѓутоа, како што се приближуваат изборите на 30-ти ноември, анкетите покажуваат дека молдавската јавност длабоко поделена околу тоа дали треба да се остане на европскиот пат или да ја промени насоката и да му се придружи на рускиот економски блок.
Европската ориентација, предводена од тричлената Проевропска коалиција на десниот центар, која е на власт од 2009 година, на Молдавија и’ донесе забрана за извоз на овошје, вино и месо во Русија, земја која и’ е најголем снабдувач со енергенси.
Економските проблеми, внатрешните превирања во владејачката коалиција, незадоволството од нејзината борба против корупцијата и носталгијата за стабилните времиња во советскиот блок, предизвикуваат раст на популарноста на левицата во пресрет на изборите.
Актуелниот премиер Иурие Леанка изјави за Reuters дека нема да има поместувања од европскиот пат, но не знае дали ова ќе ги влоши и односите со Русија. Според него, потпишувањето на новиот договор со Русија за снабдување со гас идната година е „добар знак“ и е уверен дека Молдавија ќе се врати на рускиот пазар.
Доколку владината коалиција успее да задржи мнозинство во 101-члениот парламент, европскиот пат нема да биде доведен до прашање, а така најверојатно ќе остане доколку владејачката партија направи и коалиција со комунистите, кои поединечно се најголема сила во парламентот, но се умерени и не се противат на европската интеграција.
Тоа што би можело да ги дополнително да ги искомпликува работите е растот за поддршката на Социјалистичката партија, која сака да ја види Молдавија во Царинска унија на Русија, Белорусија и Казахстан. Социјалистите, чиј лидер Игор Додон неодамна се сретна со рускиот претседател Владимир Путин, тврдат дека проевропската ориентација ќе ја оттргне Молдавија од Русија, моќниот и стабилен сојузник, и со тоа на земјата ќе и се ускрати можноста за набавка на евтин гас.
Првиот претседател на независна Молдавија, Мирчеа Снегур, на ова жестоко се противи.
„Луѓето мораат да разберат дека враќањето во едно мочуриште од кое едвај се извлековме, нема да донесе ништо добро“, рекол тој.
Дури и доколку социјалистите успеат да влезат во некоја коалиција, мнозинството, сепак, смета дека со ратификувањето на Договорот за асоцијација со ЕУ и со фактот што Молдавците можат во ЕУ да патуваат без виза, земјата е веќе предалеку на европскиот пат и е доцна за враќање назад.
Владата во Кишињев за одбрана одвојува многу малку и не покажува никакви намери да се обиде на сила да го врати под своја контрола одметнатото Приднестровље, енклавата која има руска поддршка и која често се споредува со „народните републики“ на истокот на Украина./крај/мф/бс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
(Видео) Украина погоди руско пристаниште и рафинерија за нафта во напади со дронови
Украинските беспилотни летала извршија напади врз клучни руски енергетски објекти синоќа, погодувајќи го морското пристаниште Темрјук во Краснодарскиот крај и рафинеријата за нафта Сизран во Самара, според руските власти и извештаите на медиумите, објавува The Kiev Independent.
Пожар во пристаништето Темрјук
Оперативниот штаб на Краснодарскиот крај потврди дека пристаништето Темрјук е оштетено по нападот со беспилотни летала што предизвика пожари. Иако регионалните власти не прецизираа кои објекти се погодени, тие рекоа дека „елементи од пристанишната инфраструктура се оштетени“.
More footage of the area near the Syzran refinery in the Samara region, Russia. Russian air defense tried to intercept the Ukrainian UAVs. pic.twitter.com/f9NPR4udtx
— (((Tendar))) (@Tendar) December 5, 2025
Сите вработени се евакуирани и нема извештаи за жртви. Според снимки од очевидци анализирани од рускиот опозициски медиум Астра, се чини дека гасен терминал бил во пламен по нападот. Пристаништето Темрјук е клучен руски објект на Азовското Море, со терминали за извоз на нафта и течен нафтен гас.
The port of Temryuk on the Azov Sea has been hit by drones and is on fire. Gazprom has alarge oil terminal here which might have been the target. Geolocated at 45.32364227260595, 37.384826699035216 pic.twitter.com/UL1Du6TzUp
— raging545 (@raging545) December 4, 2025
Експлозии во рафинерија на 700 километри од границата
Истата ноќ, жителите на градот Сизран во Самараската област, на околу 700 километри од украинската граница, пријавија експлозии во локална рафинерија за нафта. Снимки и фотографии на кои наводно се гледа нападот беа објавени на социјалните мрежи.
Градоначалникот на Сизран, Сергеј Володченков, го потврди нападот со беспилотни летала врз градот, но не ги именуваше целите. Рафинеријата Сизран, отворена во 1942 година, е во сопственост на државната компанија „Роснефт“ и има годишен капацитет за рафинирање од 8,5 милиони тони нафта.
Locals are reporting an attack on the oil refinery in Syzran, Samara Oblast. pic.twitter.com/IwQIWpgxFP
— Exilenova+ (@Exilenova_plus) December 4, 2025
„Санкции со долг дострел“ на Украина
Нападите се дел од поширока украинска кампања насочена кон руската нафтена индустрија, која обезбедува клучни средства и гориво за воените напори на Москва. Објектот Сизран и порано беше цел на напад. Киев повеќе пати користеше домашни беспилотни летала со долг дострел за да ја нападне руската нафтена инфраструктура, а украинските владини и воени претставници ги нарекоа нападите „санкции со долг дострел“ на Киев.
Европа
Маж во Австрија ја оставил девојката на планина, таа замрзнала до смрт: обвинет за убиство
Маж (36) се соочува со обвиненија за убиство од небрежност откако ја оставил својата девојка (33) да замрзне до смрт на Гросглокнер, највисоката планина во Австрија, во јануари. Искусниот планинар наводно ја оставил својата партнерка сама 6,5 часа за да побара помош, во кое време таа починала од екстремниот студ, објавува Дејли Меил.
Двојката од Салцбург била на само 50 метри од врвот на планината висока 3.798 метри кога жената почнала да губи сила и повеќе не можела да продолжи со искачувањето. Наместо да остане со неа, нејзиниот партнер наводно ја напуштил и самиот отишол да побара помош, но било предоцна. По месеци истрага, канцеларијата на државниот обвинител го обвини за убиство од груба небрежност, а тој се соочува со затворска казна до три години.
Канцеларијата на државниот обвинител во својата изјава наведе низа фатални грешки. „Околу 2 часот наутро, обвинетиот ја оставил својата девојка незаштитена, исцрпена, хипотермична и дезориентирана околу 50 метри под врвот на Гросглокнер“, се наведува во обвинението.
„Жената замрзнала до смрт. Бидејќи обвинетиот, за разлика од неговата девојка, веќе имал многу искуство во тури на голема надморска височина и ја испланирал турата, тој се сметал за одговорен туристички водич.“ Истражителите, анализирајќи податоци од мобилни телефони, спортски часовници и сведоштва од експерти, утврдиле дека мажот не зел предвид дека неговата партнерка е неискусна и дека тоа било нејзино прво искачување на голема надморска височина со таква тежина.
Тој е обвинет и дека ја започнал турата два часа подоцна од планираното и дека немал доволно опрема за итни случаи. Дури и кога ја напуштил, не ја засолнил на место заштитено од ветерот, ниту користел вреќа или ќебе за спасување.
Дополнителен проблем беше несоодветната опрема што ја користеше жената – сплитборд и меки снежни чизми, кои се сметаат за целосно несоодветни за мешаниот терен на таква надморска височина. Со оглед на тешките временски услови, со ветрови до 75 км/ч и температури што се чувствуваа како -20 степени поради ветерот, обвинителството смета дека двојката требало да се сврти и да се врати многу порано.
Обвинетиот не повикал помош пред да се стемни, иако биле во неволја од околу 20:50 часот. Кога полициски хеликоптер прелетал над нивната област во 22:50 часот, човекот наводно не дал никакви сигнали. Алпската полиција се обидела да го контактира, и дури околу 00:35 часот по полноќ се јавил на повикот.
Содржината на разговорот е непозната, но после тоа тој повторно не ги контактирал спасувачите, туку го исклучил мобилниот телефон и го ставил настрана. Дури во 3:30 часот наутро, откако со часови бил одвоен од девојката, конечно ги известил спасувачките служби.
Одбраната: „Беше трагична несреќа“
Спасувачкиот хеликоптер не можеше да полета во зори поради силни ветрови. Планинските спасувачи не стигнаа до жртвата сè до нешто по 10 часот наутро, но можеа само да ја потврдат нејзината смрт. Адвокатот на обвинетиот, Курт Јелинек, изјави за медиумите: „Мојот клиент длабоко жали за тоа како се одвиваа работите“.
Сепак, одбраната „сè уште претпоставува дека станува збор за трагична, фатална несреќа“. Судењето е закажано за 19 февруари 2026 година, во Регионалниот суд во Инсбрук. Случајот потсетува и на трагедијата во август, кога руската планинарка Наталија Наговица (47) беше прогласена за мртва откако беше заробена две недели на планина висока над 7.000 метри во Киргистан.
Наговица ја скрши ногата додека се искачуваше на Врвот на победата и остана беспомошна во својот шатор. По неколку неуспешни обиди за спасување, областа беше фотографирана од дрон со термална камера, кој не покажуваше знаци на живот.
„Врз основа на анализата на добиените податоци и земајќи ги предвид комбинацијата од фактори, вклучувајќи ги екстремните временски услови и спецификите на подрачјето, на локацијата Наговицне не се пронајдени знаци на живот“, соопшти тогаш државната безбедносна агенција.
Европа
Медведев за контроверзниот европски план: Ова може да биде повод за војна
Шефот на рускиот Совет за безбедност и поранешен руски претседател Дмитриј Медведев вчера предупреди дека користењето на замрзнатите руски средства во Европската Унија за поддршка на Украина може да претставува повод за војна.
Европската комисија, извршното тело на Европската Унија (ЕУ), разгледува начини на кои руските средства замрзнати во Европа би можеле да се користат за понатамошна финансиска помош за Украина.
„Доколку разбеснетата Европска Унија се обиде да украде руски средства замрзнати во Белгија за да обезбеди заем за репарација, таквите дејствија би можеле да се класифицираат според меѓународното право како посебен вид casus belli, со сите последици кои произлегуваат за Брисел и поединечните земји од ЕУ“, рече Медведев, спомнувајќи го латинскиот термин за чин што ја оправдува војната.
Русија претходно изјави дека ќе возврати доколку ЕУ тргне по овој пат. Комисијата тврди дека ова не е кражба бидејќи средствата би биле во форма на заем, а Украина би требало да ги врати само ако Русија плати воени репарации.
Во среда, Комисијата предложи „Заем за репарација“ за Украина, кој би вклучувал користење готовина од сметките на европските финансиски институции кои држат замрзнати средства на Руската централна банка. Комисијата, исто така, предложи задолжување на меѓународните пазари како алтернатива, нудејќи им на земјите-членки опција што не вклучува користење на руски капитал.
Предлогот за користење на замрзнати средства би ослободил 90 милијарди евра за финансирање на потребите на Украина, околу две третини од проценетиот финансиски јаз од 136,5 милијарди долари за Украина за периодот 2026-2029 година, според Меѓународниот монетарен фонд.

