Полското обвинителство започна во понеделникот ексхумацијана останките на поранешниот претседател Лех Качински, кој загина во воздухопловна несреќа во Русија во 2010 година, заедно со уште 96 луѓе, повеќето високи државни функционери, поради можна нова истрага за трагедијата којашто предизвика поделби во полската јавност.

Станува збор за најлошата несреќа од овој вид во Полска од Втората светска војна која длабоко го подели тамошното општество. Истрагата на претходната влада заклучи дека одговорноста паѓа на пилотот, капетанот на летот, кој од некои причини, наводно поради инсистирање на високи лица од државната делегација ги пренебрегнал предупредувањата од белоруската и руската контрола на летањето за лошите услови на аеродромот во Смоленск и не се упатил кон алтернативен аеродром, и при намалена видливост закачил во крошните од дрвата пред пистата. Несреќата се случи кога пилотот се обидел да го приземји авионот од советско производство „Ту-154“ во густата магла над аеродромот во западна Русија.

Несреќата кај рускиот град Смоленск, во западна Русија, во којашто загина и сопругата на поранешниот претседател, гувернерот на централната банка и врховниот воен командант, предизвика во Полска контроверзии, а некои тврдат дека несреќата е намерно предизвикана.

Поранешниот полски претседател Бронислав Коморовски ја критикуваше владата поради ексхумацијата, тврдејќи дека трагедијата во Смоленск се користи како „стап“ по главата на политичките ривали.

Сега владејачката партија Правда и справедливост (PiS) чиј челник е братот близнак на починатиот претседател Јарослав Качински, пак, се сомнева дека причина за несреќата е експлозија во авионот. Полскиот министер за одбрана во јуни годинава изјави дека авионот се распаднал на неколку метри над земјата, на 900 метри од местото на падот.

Новата полска комисија за истрагата тврди дека целосната верзија од записите на „црните кутии“ укажува дека во последните секунди од летот во авионот откажал генераторот, моторот и инструментите за отчитување на височината. Исто така, сега се сака да се испита дали телата се правилно идентификувани.

Полското обвинителство одлучи да ги отвори ковчезите на жртвите, кои беа запечатени во Русија, тврдејќи дека анализите на посмртните останки се потреби за да се утврди причината за падот на авионот. Шест од девет претходно ексхумирани тела биле погрешно идентификувани, беше утврдено во јуни.

Медиумите тврдат дека челникот на PiS, Јарослав Качински бил присутен во понеделникот на ексхумацијата на останките на неговиот брат близнак.

Анкетите покажуваат дека само десет отсто од Полјаците ја одобруваат ексхумацијата. Во октомври 200 членови на семејствата на 17 од 96 од жртвите напишаа отворено писмо до сегашниот полски претседател Андреј Дуда во коешто велат дека се „вознемирени поради свирепиот и безчувствителен“ чин. Дуда, пак, ги повика на „разбирање“ кон државните обвинители коишто според законот морале да наредат ексхумација.

Премиерката Беата Шилдо на протестите одговори дека „тоа е закон и тоа мора да се прифати“.

Полската делегација требаше да учествува на комеморацијата за 22.000 полски офицери кои во 1940 година и убила советската тајна полиција, а според некои историчари дел биле ликвидирани од нацистите. Претходно Русија на Полска ѝ ги предаде списите од архивите за овој масакр познат во историјата како масакрот од Катинската шума, но Варшава обвинува дека Москва не сака да ги врати остатоците од авионот. Тоа долева масло на огнот и така подгревајќи ги теориите на заговор. Москва, пак, порачува дека таа спроведува своја сопствена истрага./крај/мф/сн