Свет
Трамп и Столтенберг согласни околу важноста на НАТО

Новоизбраниот американски претседател Доналд Трампи генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, во петокот телефонски разговарале и се согласиле околу „трајната важност“ на Северноатлантскиот сојуз.
„Новоизбраниот претседател и генералниот секретар ја нагласија трајната важност на НАТО, и исто така разговараа за тоа како НАТО се прилагодува на новото безбедносно опкружување, вклучително и борбата против заканата од тероризмот“, соопштија од Алијансата.
Двајцата челници разговарале и за издвојувањата на државите членки за одбраната, и се согласиле дека „дојде до напредок во поправедната распределба на товарот, но дека им уште многу нешта да се направат“, очигледно алудирајќи на многу поголемиот воен трошок на САД за одбраната на сојузниците во Европа отколку тие самите, што е забелешка и на Вашингтон и на Брисел од поодамна, пренесува Reuters.
„Апсолутно сум убеден дека Трамп ќе продолжи со силната доследност на САД за европската безбедност и НАТО. Тоа е во интересот и на Европа и на САД“, изјави Столтенберг во интервјуто за AFP, истакнувајќи дека двете светски и блоковската идеолошка Студена војна покажале колку е меѓусебно зависна безбедноста на двете страни.
Единствен пат кога е применет членот 5 од договорот за НАТО за колективна одбрана, познат како „сите за еден, еден за сите“, било по нападот од 11-ти септември врз САД, потсетува Столтенберг.
Генералниот секретар вели дека од Трамп очекува да продолжи со притисокот врз сојузниците во НАТО околу поголемите издвојувања од своите буџети за одбраната, како што го правеа и сите претходни американски претседатели, што според Столтенберг е оправдано.
Соединетите држави даваат речиси 70 отсто од трошоците за НАТО, и веќе подолго време бараат од другите сојузници да сторат повеќе по ова прашање.
Доналд Трамп во текот на својата кампања ги изненади и загрижи сојузниците во Алијансата, кога рече дека Вашингтон би можел да размисли двапати дали ќе застане во одбрана на некоја земја членка, доколку таа не го исплатила својот удел во НАТО.
Сојузниците ги збуни и позитивниот став на Трамп кои рускиот претседател Владимир Путин. Имено, тие следејќи ја доктрината на администрацијата на актуелниот американски претседател Барак Обама на самитот на НАТО во полската престолнина Варшава во јули годинава го договорија најголемото распоредување на сили на европска територија од Студената војна, обвинувајќи ја Русија дека станува сé поагресивна. Москва тоа го карактеризираше како непријателски чекор и оправдување на НАТО за доближување до нејзините граници, велејќи дека со тоа се прекршува меѓусебниот договор, и одговори со неколку големи воени вежби и распоредување на својот стратешки арсенал кон границите со европските членки на Алијансата.
Столтенберг, пак, вели дека не гледа проблем во таквиот став на новиот американски претседател.
„Она што го слушнав е дека Трамп, исто така, испратил порака за разговор со Русите. На нашиот самит во Вршава ние одлучивме за јакнење на одбраната, но и за политички дијалог… Русија е нашиот најголем сосед и таму ќе остане. Нема начини да ја изолираме, па мораме да продолжиме со тежнеењето за поконструктивен дијалог со неа“, заклучува генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
На Газа и се заканува глад: „Тука се случува катастрофа“

Половина милион луѓе во Појасот Газа се соочуваат со критичен ризик од глад што би можел да се појави до крајот на септември, предупреди денес глобалниот мониторинг за глад.
Нов извештај предупредува на значително влошување на ситуацијата од нивниот последен извештај во октомври, повторувајќи ги предупредувањата од меѓународните агенции дека во Појасот Газа се одвива катастрофа.
Извештајот предвидува дека 2,1 милиони луѓе во Појасот Газа, речиси целото население, веројатно ќе доживеат високо ниво на акутна несигурност во однос на храната до крајот на септември, а 469.500 на „катастрофални“ нивоа.
Израел го блокираше Појасот Газа на почетокот на март кога ја продолжи воената кампања против Хамас, прекршувајќи го примирјето. „ИПЦ постојано зборува за глад, глад никогаш не се случил поради напорите на Израел да достави поголема помош“, изјави денес портпаролот на израелската влада, Дејвид Менсер.
Менсер го повтори обвинувањето дека Хамас го предизвикал гладот крадејќи помош наменета за цивилите и дека „создал хуманитарна криза“. Хамас ги негира овие обвинувања и го обвинува Израел дека го користи гладот како оружје.
ИПЦ вели дека постои „висок ризик“ од глад во Појасот Газа помеѓу 11 мај и 30 септември, бидејќи Израел планира воени операции од големи размери, а хуманитарните агенции не се во можност да обезбедат основни стоки и услуги. Израелскиот претседател Исак Херцог денес ја повика меѓународната заедница да помогне со нов план за директно дистрибуирање на помошта до луѓето од Појасот Газа, без Хамас.
ИПЦ верува дека планот за помош на Израел за Појасот Газа не е доволен за да ги задоволи потребите на луѓето за храна, вода, засолниште и лекови. „Покрај тоа, механизмите за дистрибуција би можеле да создадат значителни пречки за пристап за големи делови од населението. Итна акција е од суштинско значење за да се спречат понатамошни смртни случаи, акутна неухранетост и глад.“
За да се прогласи глад, најмалку 20 проценти од населението мора да страда од екстремен недостиг на храна, едно од три деца мора да биде акутно неухрането, а две лица на 10.000 мора да умираат секој ден од глад или неухранетост и болести.
Според извештајот, од април 2025 до март 2026 година, се очекуваат речиси 71.000 случаи на акутна неухранетост, вклучувајќи 14.100 тешки случаи, кај деца на возраст од 6 до 59 месеци. Извештаите на IPC се резултат на соработка меѓу агенциите на ОН, невладините организации и други организации.
Извештајот „навистина покажува дека ситуацијата во Газа драматично се влошила во последните месеци“, изјави Бет Бечдол, заменик-директор на Организацијата за храна и земјоделство на ОН (ФАО). „Од 2 март, општата блокада навистина ја спречи испораката на основна хуманитарна помош, па дури и на други стоки“, рече таа.
МПК признава дека двомесечното примирје овозможило привремено олеснување на акутниот недостиг на храна и неухранетоста, но предупредува дека сегашната блокада ја променила ситуацијата. Според извештајот, 1,95 милиони луѓе, или 93 проценти од населението на Појасот Газа, живеат во услови на високо ниво на акутна несигурност во однос на храната, вклучувајќи 244.000 во најтешки или „катастрофални“ услови.
Свет
Аналитичар: Зеленски мора да оди на преговори дури и ако Путин не дојде

Володомир Зеленски ќе мора да отпатува во Истанбул на мировни преговори, дури и ако Владимир Путин не се појави, според Џо Барнс, аналитичар на „Бритиш Телеграф“.
Според неговата анализа, украинскиот претседател и неговите европски сојузници инвестирале политички капитал во идејата да ги убедат Американците дека Русија не е сериозна во врска со прекинувањето на инвазијата. Барнс тврди дека ако Зеленски не се појави на разговорите сега, тоа би можело да ја оштети позицијата на Украина пред американското раководство.
„Украинците веруваат дека мора да му покажат на Трамп дека тие се единствените што се вистински посветени на мирот. Ако Зеленски се појави, а Путин не, тоа ќе биде клучно во очите на Трамп“, пишува Барнс.
Аналитичарот потсетува дека минатиот викенд во Киев беше голема дипломатска победа за Украина, кога европските лидери, вклучувајќи го новиот германски канцелар Фридрих Мерц, францускиот претседател Емануел Макрон и британскиот и полскиот премиер Кир Стармер и Доналд Туск, се согласија со американскиот предлог за 30 дневно безусловно примирје како предуслов за мировни преговори.
Путин, смета Барнс, се обидел да го поткопа овој консензус со неочекуван предлог за мировен состанок во Турција, што го искористи американскиот претседател Доналд Трамп, барајќи Зеленски да се појави таму. Според аналитичарот, многу е веројатно дека Кремљ ќе го испрати министерот за надворешни работи Сергеј Лавров во Истанбул за да создаде илузија дека Москва е исто така сериозна во врска со својата желба за мир.
„Но, всушност, овој гест е насочен кон Трамп – да создаде впечаток дека Киев всушност е пречка за примирје“, пишува Барнс. Во овој контекст, заклучува аналитичарот, физичкото присуство на Зеленски во Турција станува клучно, без оглед на тоа дали Путин ќе дојде или не.
Свет
Орбан: Никој не се осмелува да признае, но ја загубивме војната во Украина

Зapaдната стратегија насочена кон уништување на Русија не успеа, санкциите не ја постигнаа својата цел, а Русија ја спречи Украина да се приклучи на НАТО, изјави унгарскиот премиер Виктор Орбан.
„Никој не се осмелува да го признае тоа, но ја загубивме оваа војна“, рече тој, додавајќи дека руската економија не се распадна, пренесува МТИ. На состанокот на претседателите на националните парламенти на земјите-членки на Европската Унија и претседателот на Европскиот парламент, Орбан предупреди дека и покрај ова, Европа сè уште ја продолжува војната и се однесува како да победата е можна.
Орбан верува дека светот е во состојба на трансформација споредлива со раѓањето на националните држави и Вестфалскиот мир. „Менталитетот на западниот свет се менува и Европејците мора да одговорат на овој процес“, нагласи Орбан, оценувајќи дека Европа е неподготвена.
„Како да сакавме да ги решиме проблемите од следната деценија со одговорите од претходната деценија, но старите вистини повеќе не функционираат. Светот се промени, а ние, Европејците, не успеавме да го следиме примерот“, заклучи тој.
Во Будимпешта денес започна Конференцијата на претседатели на парламентите на земјите-членки на Европската Унија насловена како „Европска иднина“. Конференцијата ја отворија унгарскиот премиер Виктор Орбан и претседателот на унгарскиот парламент Ласло Ковер, кои зборуваа за предизвиците со кои се соочува Европа.
Потсетувајќи дека оваа конференција е највисок форум за соработка меѓу националните парламенти и дека нејзина задача е да постави стратешки цели за соработка, Орбан рече дека унгарскиот парламент отсекогаш бил место на соработка и сцена на политички битки, како и на стратешки дискусии.
Тој ги покани учесниците на дијалог за две стратешки прашања кои, како што рече, ќе ја одлучат судбината на Европа и нејзините земји-членки во наредните децении и ќе ја одредат улогата на националните парламенти, наведувајќи дека првото прашање е заштитата на националниот суверенитет, а второто прашање е приемот на Украина во ЕУ.
Според Орбан, денес во светот се случува трансформација. „Нови ветрови дуваат во Соединетите Американски Држави. Програмата на прогресивен либерализам не успеа и беше заменета со патриотска политика. Оваа промена не е само внатрешен американски политички развој, туку има и сериозни меѓународни последици“, истакна Орбан, додавајќи дека ова претставува почеток на нова ера.
Тој истакна дека Кина напредува со брзо темпо и сега се натпреварува не само во индустрискиот капацитет, туку и во нивото на својата технологија.