Илон Маск влезе на политичката сцена како помошник на претседателот на САД, Доналд Трамп, држејќи моторна пила в рака, потсетува француската новинска агенција АФП, откако Макс најави повлекување од администрацијата.

Трамп го нарече Маск одличен и најави дека во петок ќе одржат заедничка прес-конференција, откако јужноафриканскиот магнат ќе го напушти таканаречениот Оддел за ефикасност на владата (DOGE).

„Ова ќе му биде последен ден, но не и навистина, затоа што секогаш ќе биде со нас и ќе ни помага на секој чекор“, објави Трамп на својата мрежа Truth Social во четвртокот.

Сѐ поголеми фрустрации

Но топлите зборови не можеа да ги сокријат отворените фрустрации што Маск, најбогатиот човек на светот, ги изразуваше последните недели околу својата контроверзна улога во намалувањето на државните трошоци.

Некогаш незаобиколен дел од тимот на републиканецот Трамп,  Маск почна сѐ повеќе да се разочарува од пречките со кои се соочува DOGE, и покрај тоа што брутално ја намалуваше американската бирократија.

Наместо најавената заштеда од 2 билиони долари, списанието The Atlantic пресмета дека DOGE заштедил само илјадити дел од таа сума, иако десетици илјади вработени биле отпуштени.

Маск сега ќе се фокусира на SpaceX и Tesla, како и на својата цел – колонизација на Марс.

Ракетен подем со Трамп

На почетокот, сѐ изгледаше поинаку. Маск се издигнуваше низ Трамповата орбита со брзина на една од неговите ракети – иако, како што знаеме, некои од нив експлодираа.

Тој беше најголемиот донатор за трамповата изборна кампања во 2024 година, а ги поврзуваше десничарската политика и заедничката желба да ја искоренат т.н. „длабока држава“.

DOGE беше шеговито именуван по криптовалутата Doge, но самата институција не беше шега. Млади технолошки „волшебници“ затворија цели владини оддели, а некои странски држави останаа без помош преку ноќ.

Маск, со очила за сонце и моторна пила, на конзервативен настан се пофали колку е лесно да се заштеди пари – дури направи гест што кај некои предизвика асоцијации на нацистички поздрав.

„Копретседател“

Критичарите го нарекоа „копретседател“, бидејќи постојано беше покрај Трамп. На една прес-конференција во Овалната соба се појави со својот мал син. Присуствуваше на седници на кабинетот, леташе заедно со Трамп, и гледаа ММА борби заедно.

Многумина се прашуваа: колку долго можат да коегзистираат две толку големи ега?

Но, Трамп остана лојален на генијот, како што го нарекуваше Маск. Во еден момент дури ја претвори Белата куќа во pop-up Tesla салон, откако демонстранти ја нападнаа фабриката на Маск.

Почеток на крајот

Сепак, Маск тешко се снаоѓаше со американската политика.

„Почетокот на крајот започна во март, кога Маск се скара на неколку состаноци во Белата куќа“, изјави за „АФП“ Елејн Камарк од Brookings Institution.

Најголема караница, велат, се случила со министерот за финансии Скот Бесент, а Маск јавно го нарекол советникот Питер Наваро „поглуп од вреќа тули“.

Ниту автократскиот стил на Маск, ниту мантрата на Силиконската долина „движи се брзо, руши сѐ пред себе“ не функционираа во Вашингтон.

Удар врз бизнисот

Неговите бизниси исто така почнаа да трпат. Неколку неуспешни лансирања на SpaceX, гневни акционери на Tesla – и Маск почна да размислува за повлекување.

Изјави дека „DOGE е начин на живот, како будизам“, кој ќе продолжи и без него.

Крајот дојде кога Маск, на својот социјален медиум „Икс“, објави дека е разочаран од трамповиот нов закон за масовна потрошувачка и дека нема повеќе да се занимава со политика.

Но, можеби тоа не е крајот.

„Мислам дека тие искрено се сакаат“, вели Камарк.

„А и Маск има многу пари – ако биде поттикнат, повторно може да се вклучи. Мислам дека нивниот однос ќе продолжи.“

За справување со пожарите во летниот период, Владата со Оперативниот план за 2025 година предвидува вработување на 400 пожарникари.

Со оваа мерка, како што објаснуваат од Владата, сакаат да постигнат навремена и брза реакција на спречување на пожарите кои се најприсутни во летниот период.

„Пожарникарите даваат натчовечки напори за борба со огнената стихија, ризикувајќи ги сопствените животи за да спасат други човечки животи, животната средина и други материјални добра. И токму затоа сè со цел превенција од шумските пожари овие 400 лица ќе се вработат во општините каде што има најмногу потреба“, се вели во соопштението на владината прес-служба.

Воедно, Оперативниот план за вработување за 2025 опфаќа и вработување на 600 невработени лица кои ќе бидат ангажирани за јавни работи и општински проекти од инфраструктура и заштита на животната средина на локално ниво.

Новиот Закон за енергетика, јасно ја уредува обврската за мерење и фактурирање на електричната енергија според реална потрошувачка, но со тоа повторно се отвори прашањето за законитоста на членот 31 од Правилата за снабдување (донесени во 2018), кој дозволува издавање сметки врз основа на проценета, наместо реална потрошувачка во случаи на неотчитување на мерните уреди, велат од неформалната група Инжинери на Македонија.

Поднесена е претставка до Регулаторната комисија за енергетика, со која се укажува дека оваа одредба повеќе нема правна основа, бидејќи уредува прашање што сега е јасно дефинирано во Законот и тоа на поинаков начин. Укажаваат дека со тоа се крши хиерархијата на правни акти.

„Иако поднесовме амандман и добивме уверување од Министерството за енергетика дека спорниот став 2 од членот 185 ќе биде отстранет, тој сепак остана во Законот, дозволувајќи проценка на потрошувачката „кога мерењето не е извршено“. Но мерење постои бидејќи сите домаќинства имаат струјомери. Проблемот е административен а не технички. Затоа на последниот состанок со РКЕ нагласивме дека „мерење“ и „отчитување“ не се исто, па сметките мора да се издаваат само врз основа на реално измерени податоци. Најавата од претседателот на РКЕ дека ова ќе се реши со нов подзаконски акт е повторно правно проблематична – подзаконски акт не смее да ја менува или надминува содржината на закон, особено кога штетата ја трпат граѓаните“, велат од групата преку допис.

Со упатената претставка до РКЕ бараат: Итно бришење на членот 31 од Правилата за снабдување, без чекање да е донесат новите Правила; Забрана за издавање на сметки врз основа на проценка, кога струјомерот е исправен; РКЕ да го обврзе ЕВН на целосно почитување на Законот за енергетика и другите закони; Во случај на продолжување на прекршувањата, да се иницира постапка за раскинување на договорот за приватизација на дистрибуцијата од 2006 година, во согласност со одредбите од Законот за облигациони односи.

Клучно барање им е граѓаните да имаат реални сметки базирани на реално мерење.