Американскиот претседател Доналд Трамп даде изјава во Белата куќа во која ги коментираше преговорите со Русија за ставање крај на војната во Украина.

„Ќе обезбедиме Русија да не ги напаѓа американските сојузници“, рече Трамп, додавајќи дека не верува дека ќе има напад врз членките на НАТО.

„Тоа нема да се случи. Ќе се погрижиме да не се случи“, рече тој.

Трамп го отвори состанокот во Белата куќа со добредојде на генералниот секретар на НАТО Марк Руте, кого го нарече пријател. Тој рече дека ќе разговара за ситуацијата во Украина и Русија, нагласувајќи дека „во овој момент имаме луѓе кои разговараат во Русија“, „во сериозни преговори“.

„Како што знаете, Украина се согласи, под услов она што се случува денес, на целосен прекин на огнот и се надеваме дека Русија ќе го стори истото“, рече тој.

Руте одговори дека Европејците „се обврзуваат на значително повисоки трошоци за одбраната“, но додаде дека „мораме да направиме повеќе“, вклучително и „производство на повеќе оружје“.

Трамп ја искористи можноста да го пофали Руте за зајакнувањето на НАТО.

„НАТО се подобрува благодарение на овој човек. Овој човек знае како да ги подигне работите на следното ниво. Ние ја имаме истата цел. Сакаме војната да заврши, а тој си ја врши работата. Тој знае како добро да ја заврши работата, тоа е сигурно. Затоа се борев за тој да ја добие работата, бидејќи имаа некои други кандидати кои, верувајте ми, не би завршиле добро.

Трамп потоа повтори дека САД трошат премногу за одбрана, иако се „од другата страна на океанот“. Но, тој додаде дека новиот договор за минерали со Украина „ќе донесе нешто за возврат, и многу“, иако се пожали дека Европејците „се однесуваат многу неправедно со САД“.

Тој се обиде да даде оптимистички тон на ситуацијата: „Мислам дека ќе се случат добри работи“.

Трамп откри повеќе за разговорите за прекин на огнот, велејќи дека „се разговарало за многу индивидуални теми“.

„Сакаме да видиме прекин на огнот од Русија. Разговаравме за украинската територија и делови од земјата што ќе се задржат и за оние што ќе бидат изгубени, како и за сите други елементи од конечниот договор. Вклучена е електрана. Знаете, многу голема електрана“, рече тој.

Тој продолжи: „Разговаравме за концептите на територија затоа што не сакате да губите време на прекин на огнот, ако тоа нема да значи ништо. Значи, ние велиме: погледнете, можете да го добиете ова, не можете да го добиете ова. Разговаравме за НАТО, за членството во НАТО и секој го знае одговорот на тоа. Го знаеме тој одговор веќе 40 години, да бидеме реални. Значи, многу детали од конечниот договор се разгледуваат. Сега ќе видиме дали Русија сака да биде дел од тоа. Ако не, тоа ќе биде разочарувачки момент за светот“.

Зборувајќи за првичната реакција на Путин, Трамп рече дека тоа е „многу ветувачка изјава, но не беше целосна“, додавајќи: „Би сакал да се сретнам со него или да разговарам, но мораме брзо да го решиме ова“.

Трамп зборуваше за НАТО и за тоа како земјите треба да преземат одговорност и да го платат својот фер дел (повторно, конкретно пофалувајќи ја Полска за трошоците над нејзините цели).

Тој рече дека неговите изјави „Нема да те заштитам ако не платиш“ предизвикаа критики, но додаде: „Да не го кажев тоа, никој немаше да плати“.

Тој потоа се врати на ситуацијата во Украина и Русија и рече: „Добиваме информации дека работите се одвиваат добро во Русија, но тоа не значи ништо додека не го видиме конечниот исход“.

„Во моментов се водат многу сериозни преговори со претседателот Путин и другите, и се надеваме дека сите сакаат да се стави крај на овој кошмар. Се надеваме дека денес ќе бидеме во добра позиција да добиеме појасна слика.

„Знаеме каде сме со Украина, а од Русија доаѓаат добри сигнали за тоа каде сме со нив и се надеваме дека ќе донесат правилна одлука“.

Трамп нагласи дека „има моќ да преговара со Русија“, но не сака да зборува за тоа бидејќи во моментов се во преговори со Москва и, според него, денешните изјави од Русија биле „прилично позитивни“.

„Се надевам дека Русија, исто така, ќе постигне договор. … Не мислам дека тие ќе се вратат во војна. Навистина верувам дека ако постигнеме мировен договор, договор за прекин на огнот, тоа може да доведе до траен мир. Мислам дека никој не сака повторно да војува… Доколку претседателот Путин се согласи на прекин на огнот, мислам дека ќе бидеме во многу добра позиција да го спроведеме“, рече Трамп.

Тој повтори дека ја зајакнал американската поддршка за Украина и дека го запрел гасоводот „Северен тек 2“.

Трамп беше прашан и за стравувањата на некои сојузници во НАТО поради агресивниот став на Русија и дали тој верува дека тие стравувања се оправдани. „Не, не мислам така. „Кога ова ќе се реши, ќе биде готово. Сите ќе сакаат да си одат дома и да се одморат“.

ЕУ останува наша стратешка цел, а САД ќе продолжи да биде наш стратешки партнер, изјави претседателката Гордана Сиљановска-Давкова во обраќањето на 12. Глобален форум во Баку, на сесијата на тема „Пактот за иднината на Обединетите нации: градење на нов глобален консензус“.

Таа повика на суштински реформи коишто ќе ги направат глобалните институции полегитимни, поправедни, поефективни и подоследни во исполнувањето на Повелбата на Обединетите нации. Воедно, истакна дека иако се застарени, Обединетите нации сепак се единствената организација којашто, освен универзален легитимитет, има потенцијал за да ги адресира проблемите.

Во обраќањето го реафирмираше членството во Европската Унија како стратешка цел на државата. Посочи и дека не отстапуваме ниту од нашето стратешко партнерство со САД.

Таа рече и дека европскиот пат на нашата држава е поплочен со двојни стандарди, со нови барања и услови коишто не им биле поставени на други држави.

„Неодамна, на еден од панелите на Минхенската безбедносна конференција, македонскиот премиер постави реторичко прашање: зошто, кога Русија го негираше украинскиот идентитет и јазик, цела Европа стана во одбрана на Украина, а кога една земја членка на Европската Унија го негираше македонскиот идентитет и македонскиот јазик сите молчат. Oдговор на модераторот на панелот беше: „затоа што вие не сте нападнати“. Значи, треба да делуваме „ex ante“ наместо „post festum“. За волја на вистината, не молчат, туку бараат да ги прифаќаме неправедните услови и да преговараме за нашиот национален идентитет, за нашиот јазик, нашата култура, историја, па и за нашиот уставен поредок“, рече Давкова.

Побара јасен интегративен пат, базиран на принципи и правила.

Таа изјави и дека неопходни се суштински реформи коишто ќе ги направат глобалните институции полегитимни, поправедни, поефективни и подоследни во исполнувањето на Повелбата на Обединетите нации. Советот за безбедност треба да се прошири, да се реформира и да се демократизира за биде поотчетен и поодговорен во одржувањето на меѓународниот мир и безбедноста. Генералното собрание треба да го заземе своето вистинско место на главен претставнички орган не само за дебата, туку и за креирање политики. Пресудите на Меѓународниот суд на правдата мора да станат обврзувачки за сите. Само така, рече Сиљановска-Давкова, Обединетите нации ќе можат да одговорат на сегашните геополитички, економски, еколошки, климатски, технолошки и демографски предизвици.

Рускиот претседател, Владимир Путин, изрази подготвеност за примирје во Украина, но нагласи дека е неопходно да се решат клучните прашања пред неговото воспоставување.

Toj првин, му се заблагодари на претседателот на САД, Доналд Трамп за учеството во решавањето на конфликтот. Путин ја нагласи потребата од сеопфатен мировен договор што би обезбедил долгорочен мир.

„Се чини дека Украина ја донесе одлуката под американски притисок. Убеден сум дека Украина прифати затоа што Американците ги убедиле, имајќи ја предвид ситуацијата на теренот. Бев во Курск, ситуацијата е целосно под наша контрола. Групата што влезе во оваа област е опколена. Украинското воено раководство е елиминирано, изгубија таму. Потоа се обидуваа да избегаат во мали групи, но сè е под наша контрола. Оставија опрема. Во следните неколку дена ќе ја блокираме регијата, никој нема да може да замине. Ќе има само два начина за излез – смрт или предавање“, рече Путин.

Додаде дека за украинската страна би било добро да има 30 дена примирје, и Русија се согласува, но прашува што значи тоа за Курск.

„Дали тоа значи дека Украинците слободно ќе си заминат, дури и оние кои извршиле злосторства? Што ќе се случи на првата линија? Русија моментално е во офанзива на сите фронтови. Како ќе ги искористат тие 30 дена? За да продолжат со присилната мобилизација во Украина, да добиваат оружје и да тренираат единици? Како ќе се спроведува контролата, како може да ни биде гарантирано дека тоа нема да се случува? Кој ќе ги издава наредбите за прекин на огнот? Станува збор за 2000 километри – кој ќе одлучува кој и каде го прекршил примирјето? Ова се прашања што мораат детално да бидат разгледани од двете страни. Идејата како таква е добра, но мора да се дискутира.  Мораме да разговараме со американските партнери, можеби да разговараме со претседателот Трамп. Но, поддржуваме решение на конфликтот со мирен пат,“ изјави Путин.

„Ги знаеме нашите интереси и цели, разговаравме со Трамп. Гледавме како Зеленски беше понижен во Белата куќа и насекаде. Сега мора да размислува за мир. Немаше ни збор за договор за минералите, а сега се согласуваат на тоа,“ додаде тој.

Според Путин, ако Русија и САД се договорат да соработуваат во областа на енергетиката, тогаш гасоводите кон Европа можат повторно да се активираат, и Европа ќе добие евтин гас.