Наука
Замрзнато подземно „море“ откриено на Марс

Инструментите на вселенската сонда MRO им помогнале на научниците да го измерат обемот на резервите на водениот мраз на Марс, скриени под површината на една од рамнините на Црвената планета, чијашто вкупна маса може да се спореди со количеството вода во Големото езеро, едно од најголемите слатководни резервоари на Земјата, се наведува во студијата објавена во средата во списанието Geophysical Research Letters.
„Водата во овие резервоари, веројатно, ќе биде подостапна за нас од другите наслаги на мраз на Марс, бидејќи се наоѓа на прилично ниски широчини и под доста рамна и ниска рамнина, каде што е многу полесно да се приземји вселенско летало,отколку во другите региони со подземни депозити на мраз“, вели Џек Холт, научник од американскиот Универзитет Тексас во Остин, водечки автор на истражувањето.
Последните неколку години научниците наидоа на бројни показатели дека на површината на Марс во далечното минато постоеле реки, езера и цели океани, кои биле течни слично на Северниот леден океан на Земјата. Притоа, дел од планетолозите сметаат дека и во древните времиња на Марс можело да биде премногу студено за континуирано постоење океани, и оти таа вода можела да биде во течна состојба само во периодите на вулкански ерупции.
Скорешните набљудувања на Марс со помош на копнените телескопи покажуваат дека во текот на изминатите 3,7 милијарди години планетата загубила цел океан вода, што би бил доволен да ја покрие целата површина на Црвената планета со океан со длабочина од 140 метри. Сега научниците се обидуваат да разјаснат каде исчезнала таа вода.
Холт и неговите колеги откриле можна трага на таа „исчезната“ вода, проучувајќи ги необичните структури на површината од рамнината Утопија, која се наоѓа на средните широчини на Марс, со помош на сондата МRO, којашто ја проучува оваа планета од 2005 година.
Како што објаснуваат научниците во студијата, необичните вдлабнатини, дупки и други структури, коишто наликуваат на испукана почва или збир од многуаголници, ги натерала да се сомневаат дека под оваа рамнина може да лежат значителни резерви вода. Тавите форми на релјефот, според планетолозите, може да се видат во оние региони на Канада и други северни земји, каде што е зоната на постојаниот мраз.
Тие ја проверувале оваа идеја со помош на радарот SHARAD во составот на сондата MRO, кој овозможува да се проучува почвата на неколку стотини метри и да се определи нејзиниот хемиски состав и структурата. Претчувствата не ги измамиле научниците, под рамнината Утопија навистина се крие цело море од вода,приближно еднакво според површината на Каспиското Море или на некоја голема европска земја.
Тоа претставува своевиден огромен глечер со широчина од 80 до 170 метри, кој 85 отсто се состои од вода и 15 проценти од прашина или големи камења. Обемот вода во него, според процените на научниците, не е помал споредено со содржината на водата во Големото езеро, најголемата слатководна неистечна вода во Северна Америка и на Земјата.
Оваа вода, според истражувачите, можела да „преживее“ на современиот сув Марс и да не испари во космосот благодарејќи на десетметарската „кора“ од прашина и почва, којашто ја покрива неа од марсовата атмосфера. Научниците претпоставуваат дека овој ледник се формирал во далечното минато, кога оската на Црвената планета била навалена во друга насока, и рамнината Утопија се наоѓала поблиску до половите на планетата.
Како што забележуваат планетолозите, ова „тајно море“ претставува само 1 процент од вкупното количество воден мраз, но неговото откритие фактички двојно ги зголемува досега познатите резерви подземен мраз на северната хемисфера на Марс. Покрај за очигледните „колонизаторски“ цели, овие резерви мраз може да се искористат за откривање на тајните на климата на Марс во минатото, заклучуваат во споменатата студија Холт и неговите колеги.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Забава
Астрономите открија необично голема и светла црна дупка

Астрономите ја открија најбрзо растечката црна дупка со маса еквивалентна на масата на три милијарди сонца, која троши еквивалент на една Земја секоја секунда и сјае 7.000 пати посилно од нашата галаксија, објави Австралискиот национален универзитет (АНУ).
„Астрономите ловат вакви објекти повеќе од 50 години. Тие пронајдоа илјадници бледи, но овој зачудувачки светол објект се провлекол незабележано“, рече главниот истражувач на АНУ, Кристофер Онкен, нарекувајќи го „многу голема, неочекувана игла во стог сено“.
„Сега сакаме да знаеме зошто оваа црна дупка е поинаква – дали се случило нешто катастрофално? Можеби две големи галаксии се урнале една во друга, насочувајќи многу материјал во црната дупка за да ја нахранат“, рече Онкен.
Коавторот Кристијан Волф ја нарече рекордната црна дупка „извонредна“.
Забава
(Видео) Кинеските астронаути се вратија на Земјата по историската вселенска мисија

Тројца кинески астронаути слетаа на Земјата рано утрово по 183 дена поминати во вселената, што е најдолг престој на кинеска екипа досега, објави државната телевизија.
Капсулата во која се наоѓаа астронаутот Ванг Јапинг и двајцата нејзини колеги, Џаи Жиганг и Је Гуангфу, слета утрово во пустината Гоби во северозападна Кина. Спуштањето беше емитувано во живо на кинеската државна телевизија.
Враќањето траеше повеќе од девет часа
Враќањето од вселенската станица, која орбитира на околу 400 километри над Земјата, траеше нешто повеќе од девет часа.
Екипажот на „Магичниот брод“ Shenzhou 13 помина шест месеци во вселената, подолго од другите кинески астронаути и речиси двојно повеќе од кинескиот рекорд минатата година.
Тричлениот екипаж замина во мисијата на 16 октомври. За време на летот, тројцата астронаути, наречени тајкунаути во Кина, двапати излегоа на вселенска прошетка и спроведоа серија научни експерименти.
Тие, исто така, ја подготвија вселенската станица Тиангонг (Рајска палата) за идни проширувања.
Ванг Јапинг не само што беше првата жена што остана на главниот модул на кинеската вселенска станица Тианхе (Ѕвездена хармонија), туку и првата што изведе вселенска прошетка.
Забава
Луѓето може да живеат најмалку 130 години, покажува нова студија

Луѓето најверојатно можат да живеат до 130-годишна возраст, а можеби и значително повеќе, но веројатноста за таква длабока старост засега е многу мала, покажуваат нови научни истражувања.
Горната граница на човечкиот живот е предмет на бројни истражувања и дискусии.
Една студија, заснована на медицински податоци од повеќе од 500.000 доброволци, објавена во јуни годинава во списанието „Nature Communications“, покажа дека горната граница на човечката возраст може да биде некаде помеѓу 120 и 150 години.
Но, некои научници веруваат дека не постои теоретска граница за времетраењето на човечкиот живот.
Нова студија, објавена во списанието „Royal Society Open Science“, анализирала податоци од „суперстогодишници“ односно луѓе постари од 110 години и податоци од „полу-суперстогодишници“, кои доживеале 105 години.
Ризикот од смрт обично се зголемува со возраста. Сепак, авторите на новата студија откриле дека престанува да расте по одредена возраст и запира со веројатност дека едно лице ќе умре наредната година, за што шансите се 50 наспроти 50.
„Човек со 110 години може да замисли дека веројатноста да живее уште една година е слична како кога фрла паричка“, изјавил за АФП, Ентони Дејвисон, професор по статистика на Швајцарскиот сојузен технолошки институт во Лозана (ЕПФЛ), кој го водел истражувањето.
„Ако се падне глава, тогаш ќе го дочекате следниот роденден, а ако не, тогаш ќе умрете во одреден момент следната година“, додава тој.
Врз основа на досегашните податоци, се чини дека луѓето можат да доживеат најмалку 130 години, но екстраполацијата од наодите имплицира дека не постои граница за човечкиот животен век, заклучува студијата.
Ваквите заклучоци одговараат на слични статистички анализи направени врз групи податоци за многу постари луѓе.
„Но, оваа студија ги зајакнува тие заклучоци и ги прави попрецизни, бидејќи сега има повеќе податоци“, вели Дејвисон.
Во својата студија, тимот анализирал две групи податоци.
Едната била собрана од базата на International Database on Longevity која содржи податоци за повеќе од 1.100 „суперстогодишници“ од 13 земји.
Втората доаѓа од Италија и содржи податоци за сите лица кои живееле најмалку 105 години во периодот од јануари 2009 до декември 2015 година.