Daily news
Четири или само еден јазик за единствен регион
Додека во Србија, Црна Гора, Хрватска и БиX е во тек потпишувањето на Декларацијата за заеднички јазик, иницијатива која најмногу противници има во Хрватска, лондонскиот магазин „Економист“ го поставува прашањето дали српскохрватскиот е еден јазик, или се работи за четири различни јазици?
Влијателниот лондонски неделник наведува дека околу 17 милиони луѓе во БиХ, Србија, Хрватска и Црна Гора говорат на варијации од некогашниот српско-хрватски или хрватско-српски јазик. Со расформирањето на Југославија, на нејзината териториај, освен претходно посебните македонски, словенечки и албански јазик, сега официјално постојат бошњачки, српски, хрватски и црногорски. Но, дали тие четири јазици се еден ист јазик, прашува „Економист“?
Книжевниците, лингвистите и невладините организации од четирите земји, кои се иницијатори на декларацијата, велат дека одговорот е потврден. Во нивната декларација се наведува дека четирите јазици формираат полицентричен јазик, слично како и англискиот, германскиот или арапскиот јазик. Иако постојат различни дијалекти, тие ги претставуваат варијациите на единствениот јазик, па сите кои го говорат можат меѓусебно да се разберат.
„Овие четири јазици се меѓусебно послични отколку дијалектите на многу други полицинтрични јазици“, наведува „Економист“.
Авторите на Декларацијата наведуваат дека инсистирањето на образовнието и други институции на користење само на една варијација од заедничкиот јазик претставува „репресија, непотребност и штета“. Целта на Декларацијата е да се развие дискусија за јазикот без националистички товар, што би придонело во процесот на помирување меѓу балканските народи.
Инсистирањето на четири различни јазици доведува до апсурдни ситуации. Една од нив е илустрирана со примерот на деца од ист град во Босна, кои одат во исто училиште и иста зграда, но посетуваат настава на „различни јазици“.
„Официјалната владина презентација во Босна постои на 4 јазици – англиски, бошњачки, хрватски и српски, кој е со друго, кирилично писмо. Но, кога регионалните политичари имаат средби, не им се потребни преведувачи. Кога воените злосторници излегуваат пред Хашкиот суд, добиваат преведувач кој е на е на смена тој ден. Постои интернет меме кој добро ја опишува јазичната ситуација во Босна, и кој покажува кутија со цигари со предупредувањето ‘пушењето убива’ два пати на латиница и еднаш на кирилица, иако сите букви се исти“, пишува „Економист“.
Спорењето околу јазикот ширум светот е политичко, а не јазично прашање. Националистите во Србија Декларацијата ја гледаат како поткопување на врската меѓу Србите во Србија, босанските Срби и Црногорците. Решавањето на ова прашање би одзело една алатка од рацете на националистите, кои ја употребуваа во креирањето проблеми во регионот.
Хрватските националисти ја поврзуваат нивната борба за независност делумно со борбата на хрватските академици во шеесеттите години на минатиот век, кои тврдеа дека хрватскиот е посебен јазик во некогашна СФРЈ.
„Ако хрватскиот е посебен јазик, тогаш и Хрватите се посебен народ, односно не се Југословени“, тврдеа академиците пред половина век.
Сепак, како што заклучува „Економист“, обичните граѓани не се многу засегнати со темата за заедничкиот јазик.
„Кога ќе ги прашате на кој јазик говорат, често едноставно одговараат – нашки“, завршува „Економист“. крај/мф/сс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Daily news
Награда за „Бизнисот на задоволството“ на фестивалот во САД, кој ги откри Спилберг и Џорџ Лукас
Долгометражниот филм „Бизнисот на задоволството“ на Гоце Цветaновски е добитник на наградата „Сребрено реми“ на „Хјустон интернешнал филм фестивал“ (WorldFest-Houston International Film Festival) во САД.
Овој значаен фестивал, кој постои цели 57 години е еден од најстарите во Америка и најстар во светот за независни филмови. Се гордее со тоа што во својата историја им ги доделил првите награди на легендарни режисери како што се Стивен Спилберг, Џорџ Лукас, Анг Ли, браќата Коен, Ридли Скот, Брајан де Палма, Оливер Стоун, Роберт Родригез, Спајк Ли, Дејвид Линч и уште многу други.
„Ова е голем успех. Да бидеш награден во конкуренција од над 4.000 филмови од 70 држави, е признание кое ја потврдува естетската вредност на филмот. Дефинитивно влеговме во убаво друштво, со оглед на тоа кој се’ е добитник на „Реми награда“ во историјата на фестивалот. И’ честитам на целата екипа којашто допринесе за меѓународниот успех на филмот и едвај чекам сите да се собереме повторно и во септември да го претставиме филмот пред македонската публика.“, рече режисерот Гоце Цветановски.
Наградата е деветта по ред на филмските фестивали во светот, а трета во САД, откако претходно „Бизнисот на задоволството“ го доби признанието за најдобар филм на „Риверсајд филм фестивал“ во Калифорнија и за највпечатлив филм во Седона, Аризона.
Улогите ги толкуваат Муса Исуфи, Слаѓана Вујошевиќ, Исмаил Касуми, Дамјан Цветановски, Осман Ахмети, Елени Декидис, Мендим Муртези, Егзона Салиху, Авни Далипи и Катерина Коцевска, а Цветановски го потпишува и сценариото. Продуценти на филмот се Дритон Рамадани, Богдан Јончевски и Гоце Цветановски.
Снимен е со поддршка на Агенцијата за филм.
Daily news
Прва правна конференција Tres Partes
На 26 декември година во хотелот „Континентал“, со почеток во 10 часот, ќе се одржи првата правна конференција Tres partes, во организација на „Јанаки знае“, а ќе биде поделена во три дела.
Првиот дел е со работен наслов „Дали е потребно укинување на извршителите?”, на кој ќе учествуваат Зоран Василевски, кој ќе ја застапува тезата ПРО укинување на извршителите, извршител Снежана Андреевска, која ќе ја застапува тезата КОНТРА укинување на извршителите и извршител и поранешен судија за извршување, Христо Јованов, кој ќе предава во делот на извршувањето пред да се укинат судиите извршители.
Вториот дел е со работен наслов „Дали се шаблонизира институтот надомест на нематеријална штета“, на која предавачи ќе бидат адвокатката Маруша Митровска, судијката Љубица Колиќ од Основен суд Скопје 2 и судијата Ѓорѓи Радојков од Апелациониот суд Скопје.
Третиот т.н. кривичен дел е со работен наслов „Неприменување на кривично-правните институти“, во кој предавачи ќе бидат адвокатот Јанаки Митровски, Никола Тупанчевски, редовен професор по казнено право при „Јустинијан Први“, Александра Деаноска, вонредна професорка по казнено право при „Јустинијан Први“, и Оља Ристова, судијка при Основниот суд Скопје 1.
Предвиден е и интерактивен дел со публиката преку поставување прашања и коментари од учесниците.
Daily news
Груевски оди во затвор – Апелација му ја потврди казната
Апелациониот суд Скопје, постапувајќи по кривичниот предмет познат во јавноста под името „Тенк“ по одржана јавна седница, донесе пресуда со која му ја потврди двегодишната затворска казна на премиерот Никола Груевски. „Жалбите на обвинетиот Никола Груевски изјавени лично и преку неговите бранители ги одби како неосновани, а првостепената пресуда ја потврди во целост, со што му ги потврди двете години затворска казна“, пишува во соопштението од судот.
Второстепениот суд делумно му ја уважи жалбата на Ѓоко Поповски и му ја намали казната на 4 години и 6 месеци, а во останатиот дел првостепената одлука ја потврди.
За Гордана Јанкулоска за „Тенк“ е издвоена во друга постапка и пресудата за неа, под обвинение дека ја злоупотребила службената положба и го натерала Поповски да го намести тендерот за „мерцедесот“ што го посакал Груевски, ќе биде изречена на 8 октомври.