Контакт

Daily news

Репортажа од Сараево: Политика, скара и југоносталгија

Објавено пред

Пишува Бојан Стојковски

dobivaj vesti na viber

 

Звуци од хитовите на „Бијело дугме“, мирис на ќебапи и бурек, австроунгарски градби и ориентална мистика… сето тоа истовремено претопено во еден совршен спој, обременет со сеќавања од војните во 90-тите и длабоката поделба во која денес живее Босна и Херцеговина.

Сараево денес е град во кој живее духот на југоносталгијата, но со две лица – едното е сета мултикултурна убавина на поранешната заедничка држава, а другото е хаосот кој следеше по распадот на таа држава и крвавите судири кои беа најжестоки токму во Босна и Херцеговина – срцето на тогашна Југославија и местото со најмногу мешани бракови.

Сараево веројатно е и градот кој претрпе најголеми штети за време на војната во БиХ, којашто се водеше од 1992 до 1996 година. Самиот град беше под опсада три ипол години,  а за време на овој период вкупниот број на загинати изнесува преку 11 илјади, од кои повеќе од 1.500 се деца. Сеќавањата од војната се насекаде низ градот, од т.н. „сараевски ружи“, преку дупките од куршуми и ракети кои можат да се забележат на скоро сите постари згради низ Сараево, преку предупредувањата за нагазни мини кои можат да се забележат кога ќе прошетате по околните полјани.

 

Во земјата влегуваат многу странски пари, но каде завршуваат?

 

Во градот денес, како и во ентитетот во кој тој се наоѓа, односно Федерацијата БиХ (вториот составен дел на Босна и Херцеговина покрај Република Српска), поради последиците од војната влегуваат многу пари, велат нашите соговорници. „Тука се вложуваат многу пари, што од Саудиска Арабија, Турција,  САД,  поголемите земји  од ЕУ… Сето тоа пред се поради  војната и геноцидот кој се случи во Сребреница. Но повеќето од тие пари завршуваат во џебовите во политичарите. БиХ навистина можеше да биде Швајцарија на Балканот, но за жал сме во состојбата во која што сме“, вели еден од нашите соговорници.

Како и во повеќето земји кои произлегоа од распаѓањето на Југославија, транзицијата за Босна и Херцеговина беше еден тежок процес, надополнет со бремето од административната, односно етничката, како и религиозна поделба помеѓу Србите, Хрватите и Бошњаците. Пластичен пример за ова е тоа што од еден заеднички јазик, сега  во земјата има три, речиси идентични, официјални јазици. Политичарите кои ги претставуваат овие три државотворни народи денес не можат да се согласат скоро за ништо од интерес на граѓаните кои живеат во земјата, освен можеби само за едно нешто, вели еден од нашите соговорници.

„Доколку утре има седница на Парламентот, можам да ви кажам точно што ќе се случи, без воопшто и да се следи моменталната состојба. Нашите политичари не можат да се договорат околу ништо важно, освен кога треба да се одобри некоја транша од ММФ, тогаш сите ќе се согласат, а останатите работи не им се важни. Сите ги гледаат само своите национални интереси и ништо друго, Хрватите си ги гледаат своите интереси, Србите своите, и Бошњаците исто така своите интереси“, вели 25-годишниот Самир.

 

Тешкиот живот – обединувачки фактор за Србите, Хрватите и Бошњаците

 

Тешкиот живот во земјата можеби е и еден од малкуте обединувачките фактори за оваа земја, вели за Макфакс новинарот на Ал Џезира Балканс, Алмир Шечкановиќ. „Еден од показателите на единството во БиХ е тешкиот живот – без оглед на тоа во кој ентитет, општина или град, најголемите проблеми се исти – невработеноста, криминалната приватизација, владејачките елити кои сметаат дека се господари на животот и смртта. И тука нема разлика кога се работи за Бошњаците, Србите или Хрватите“, вели босанскиот новинар.

Останатите фактори на обединување според Шечкановиќ се пописот на населението, кој открива многу работи, како и европската перспектива. „Босна и Херцеговина веќе 25 години покажува дека е можна, а денес таа го демонстрира тоа повеќе отколку било кога. Иако за некого оваа констатација можеби ќе биде чудна, ќе наведам уште неколку примери. Прв е пописот на населението во БиХ, кој откри дека во некои свои делови, земјата го зачува својот мултиетнички карактер. Така, тој  покажа дека во Република Српска, на чија територија се случи геноцидот, се вратија околу 150 илјади лица, кои беа жртви на тој прогон. Тоа покажува дека  љубовта кон својата татковина, своето место на раѓање и семејството надвладеја над сите стравови и потешкотии“, смета тој.

„Друга важна работа е дека во овој момент сведоци сме на заедничкото делување на ентитети во пополнувањето на прашалникот од ЕУ. Двата ентитети и државната власт ги доставија своите одговори и тие како единствен документ, во организација на Агенцијата за ЕУ интеграција, ќе патува во Брисел“, додава Шечкановиќ.

 

„Ентитетот – тоа сум јас“

 

Ентитетската (не)соработка, меѓудругото е и една од главните причини поради која земјата не може да напредува економски, општествено и во било кој друг сегмент, а како главен виновник за ова се судирите помеѓу националистичките политики, кои се претставуваат како „патриотски политики“.

„Ентитетите според Уставот на БиХ се составните делови на земјата, а покрај  нив се додава и дистриктот Брчко, како административна единица. Лаички, тоа може да се објасни вака: нити еден од ентитетите нема свое столче во ОН, а Босна и Херцеговина од април 1992 година има. Во овој момент ентитетите се спротивставени во се, освен во заедничкото земање на пари од странските кредитори. Но тука не се работи за судир на ентитетите, туку за судир на политиките, едната која поради личните интереси на поединци ја застапува тезата за јакнење на Република Српска, а друга којашто исто така поради лични, но и патриотски интереси ја застапува тезата за јакнење на државата Босна и Херцеговина. Како овие две политики ќе се помират, никој не знае. Но тие мора да се помират“, објаснува Шечкановиќ за Макфакс.

Административната поделба помеѓу ентитетите во поглед на функционирањето на државата оди дотаму што таа нема здравство и образование на национално ниво, туку на ентитетско, а поради ова земјата има потешкотии да добие донации или пак развој на проекти во овие сфери, велат нашите соговорници.

 

Според новинарот на телевизијата БН, Мито Травар, пак, политичарите во БиХ имаат само една една цел, а таа не е да се подобри животот на граѓаните во земјата. „Политиката во една ваква БиХ е оружје за масовно уништување на народите кои живејат во неа, а политичарите (на сите нивоа, кои во БиХ ги има колку сакате) се верни егзекутори на тоа уништување. Четврт век трае цицањето на живот од нас. Некои тоа го сфатија на време, и одамна побегнаа од овдешните крвопијци. Процесот на бегање никогаш не престана, нити пак некогаш ќе престане“, заклучува Травар.

 

Сараево, но и БиХ во целина – своевиден балкански Ерусалим

 

Колку и да е депресивна политичката реалност во земјата, сепак дел од нашите соговорници велат дека веруваат во тоа дека Босна и Херцеговина е одржлива, иако тоа можеби и не важи за начинот на кој таа функционира, со мноштво блокади во институциите и општеството.

„Прашањето за постоењето на државата и тежнеењето на нејзините граѓани заедно да живејат се прашања кои немаат упориште. Тука во БиХ, луѓето со векови живеат заедно, и не само овие три народи, туку и останатите. Знаете ли дека до Втората светска војна секој петти жител на Сараево беше Евреин, и тоа е никого не му сметаше. Затоа Сараево, но и целата БиХ, е своевиден европски мост на религиите, односно европски Ерусалим“, заклучува Шечкановиќ.

„Клучот е тоа што треба да живееме во компромис, и сметам дека поголем дел од нас го научија тоа. Не може да седиме на иста маса полна со јадења, и поголемиот дел да отиде само за мене, а скоро ништо за тебе“, смета 60-годишниот Ведад од Сараево, кој како што вели го видел и најдоброто, но и најлошото од некогашната заедничка држава Југославија, а одбрал да остане да живее во својот роден град и покрај сите потешкотии да продолжи да се бори за иднината на своите деца и внуци./крај/мф/бс

 

 



©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Daily news

Бислимовски – Лорковски: Реформите во енергетиката мора да продолжат

Објавено пред

Претседателот Марко Бислимовски, заедно со членовите и раководителите на секторите на Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ) остварија средба со Артур Лорковски, директорот на Енергетската заедница.

dobivaj vesti na viber

Реформите во енергетиката мора да продолжат, континуитетот е клучен – фокусот да се задржи на активностите поврзани со интегрирање на пазарите за електрична енергија, нивна транспарентност и интегритет, како и неопходните реформи на пазарот со природен гас, што ќе обезбедат фер пристап за сите учесници, согласно новите европски мрежни правила – се сложија соговорниците.

Претседателот Бислимоски му се заблагодари на директорот Лорковски за позитивниот наратив за работата на РКЕ при презентацијата на Извештајот за имплементација на законодавството на Енергетската Заедница за 2024 година за државава во Собранието.

„Во очекување на новиот Закон за енергетика, РКЕ во соработка со Министерството за енергетика континуирано работи на подготовка за имплементација на новиот енергетски пакет. Интегрираниот пристап помеѓу сите чинители досега покажа дека е клучен за квалитетна и успешна регулатива, која ќе биде основа за развој на енергетските пазари . Капацитетите со кои располагаме, професионалниот тим кој се гради со години наназад и овој пат може да одговори на сите предизвици кои претстојат. “ изјава Марко Бислимоски, претседател на РКЕ

Лорковски посочи дека Енергетска Заедница ќе остане партнер во понатамошните процеси и дека стојат на располагање за поддршка во делот на креирање на подзаконските акти, откако ќе се донесе новиот закон за енергетика. Процесот на транспонирање на ЕУ правилата е клучно за да осигура работата на РКЕ за стратешките прашања поврзани со обезбедување на сигурна, стабилна и континуирана испорака на енергија.

Прикажи повеќе...

Daily news

Измамници се претставувале како Бред Пит и навеле обожавателки да веруваат дека почнале романтична врска со него

Објавено пред

Во Шпанија уапсени се пет лица кои изнудиле 325.000 евра од две жени претставувајќи се како познатиот американски актер Бред Пит, соопшти денеска МВР на таа земја на својата официјална веб-страница.

dobivaj vesti na viber

Во текот на истрагата се покажа дека криминалците контактирале со своите жртви преку веб-страница за обожаватели на американскиот актер, ја добиле нивната доверба и ги навеле да веруваат дека почнале романтична врска со Бред Пит.

Потоа со лажно претставување ги натерале жртвите да инвестираат во комерцијални проекти.

Прикажи повеќе...

Daily news

Спаси жена што сакаше да скокне од мост, а со години бесплатно ги хранеше бездомниците: Џон Бон Џови ја враќа вербата во човештвото

Објавено пред

Познатиот рокер Џон Бон Џови пред десетина дена беше тема на сите светски медиуми кога убеди непозната жена да не скокне од мост. Овој потег не е единствениот што ја докажува неговата емпатија и хуманост кон луѓето што не ги познава.

dobivaj vesti na viber

Џон Бон Џови, американскиот музичар и фронтмен на познатиот бенд „Бон Џови“, на пешачкиот мост го снимал спотот за песната The People’s House кога од другата страна на оградата забележал жена.

На снимките од надзорните камери што ги сподели локалната полиција може да се види како Џон со член на својата екипа ѝ приоѓа на потресена жена. Потоа се потпрел на оградата и почнал да разговара со неа повикувајќи ја да се врати на безбедно по што ѝ помогнал да се прекачи преку оградата.

Бон Џови потоа ја прегрна и тие стоеја така околу една минута пред заедно да одат по мостот.

Полицискиот оддел Метрополитен во Нешвил го сподели видеото на нивниот канал на „Јутјуб“ и рече дека пејачот ѝ помогнал на очајна жена.

Секоја чест за Џон Бон Џови и неговиот тим што ѝ помогнаа на една жена на пешачкиот мост „Сејгенталер“ во вторникот вечерта.

„Бон Џови успеа да ја убеди да се симне од платформата на мостот на реката Камберленд на безбедно“, објави полицијата на платформата X.

Обожавателите на рокерот не беа изненадени од неговиот потег. Имено, тој во 2011 година основал непрофитна организација, односно синџир ресторани, каде што немало ценовници, а плаќањето на сметката било опционално.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија4 минути

За прв пат после шест години, учениците во основните училишта ќе имаат учебници по сите странски јазици, вели Јаневска

„Наместо училиштата да им делат парталави и неупотребливи учебници на учениците, треба да ги пријават во електронскиот систем на Министерството...

Македонија2 часа

Арсовска: Аценце, те чекам на ТВ дуел

Градоначалничката на Град Скопје, Данела Арсовска преку социјалните мрежи го повика градоначалникот на Ѓорче Петров на ТВ дуел. „Во меѓувреме...

Македонија3 часа

(Фото) ДЗС: Пронајдени артилериска граната од 75 mm и рачна бомба од Првата светска војна

Во последното деноноќие, вчера во пределот на преспанскиот дел од Национален парк Галичица, беа пронајдени една артилериска граната 75 mm...

Свет3 часа

Хронологија на масакрот: Австриецот нишанел во главите на децата, оставил видео-порака за мајката

Првиот училишен ден по долгиот викенд. Потоа започнува ужасот: некои деца се преправаат дека се мртви, други очајно им се...

Европа5 часа

Словачка се заканува дека ќе ги блокира новите санкции кон Русија

Словачка би можела да го блокира новиот пакет санкции на Европската Унија кон Русија доколку Европската комисија не понуди решение...

Свет5 часа

Трамп: Нѐ напаѓаат странски непријатели, сакаат да предизвикаат инвазија

Американскиот претседател Доналд Трамп во вторникот изјави дека „странски непријатели“ го напаѓаат Лос Анџелес, каде што беснеат немири од петокот...

Европа5 часа

Жителите на Грац запалија свеќи во центарот на градот за да оддадат почит на жртвите од нападот

Граѓаните на Грац се собраа на главниот плоштад во градот за да запалат свеќи и да им оддадат почит на...

Европа5 часа

(Видео) Масовен напад врз Харков, гори станбена зграда: има мртви и многу повредени

Во новите руски напади врз североисточниот украински град Харков во текот на ноќта во вторник загинаа две лица, а повеќе...

Свет14 часа

Америка до Русија: Веднаш престанете со нападите врз украинските градови

Руските напади врз украинските градови мора веднаш да престанат, изјави денес портпаролот на американскиот Стејт департмент, осудувајќи го еден од...

Свет14 часа

Трамп: Грета е чудна и бесна; Грета: Искрено, на светот му требаат повеќе бесни жени

Шведската активистка Грета Тунберг му возврати на американскиот претседател Доналд Трамп откако тој ја опиша како „чудна“ и „бесна“ поради...

Европа16 часа

(Видео) Убиецот оставил писмо пред масакрот во училиштето во Грац: расте бројот на жртвите

Масовниот убиец Артур А. (21) кој денес уби девет лица со пиштол и пушка во училиште во Грац, потоа изврши...

Свет16 часа

Трамп: Демонстрантите низ САД ќе се соочат со иста или поголема сила отколку во Лос Анџелес

Претседателот на САД, Доналд Трамп, им рече на новинарите во Овалната соба дека ако протестите против имиграциските политики продолжат во...

Европа17 часа

ЕУ подготвува нов удар врз Путин, објавени се деталите

Европската комисија (ЕК) денес предложи 18-ти пакет санкции против Русија, главно насочени кон руските приходи од енергија и банкарскиот сектор....

Македонија18 часа

Сергеј Попов ги матираше СДММ, извади документ од кој се гледа како лажат, велат од ВМРО-ДПМНЕ

„Се е пријавено дечки, затоа вчера ви рековме два пати да размислите пред да излезете на прес. Ама толку слушате,...

Европа18 часа

Зеленски за масакрот во Австрија: Длабоко сме потресени

Украинскиот претседател Володимир Зеленски го коментираше денешното пукање во училиште во Грац, во кое беа убиени 10 лица, од кои...

Македонија19 часа

(Видео) „УМС фатени во лага – законот за пиротехника е прекрешен, а Тошковски молчи“, велат од СДММ

„Откако ја предизвикаа згрозеноста кај младите со срамната журка со пиротехника додека Македонија тагува за изгубените млади животи во Кочани,...

Топ19 часа

(Фото) Кривична против 29-годишен скопјанец: нелегално поседувал автоматска пушка и друго оружје и муниција, а ја истепал и сопругата

СВР Скопје – Единицата за насилен криминал поднесе кривична пријава по брза постапка против А.Р.(29) од Скопје поради постоење основи...

Македонија20 часа

Пониква станува рехабилитациски центар за повредените од пожарот во Кочани

Повредените од пожарот во Кочани ќе бидат испратени на рехабилитација во Пониква. На денешната седница на Владата и официјално се...

Топ23 часа

(Видео) Кузеска: Власта ги покачи платите на функционерите за 200 евра

Срамно и дрско – народoт едвај преживува, а власта ги покачува само платите на функционерите, обвини Богданка Кузеска, портпаролка на...

Свет23 часа

(Видео) Објавени снимки од училиштето во Грац: се слушаат истрели, седум ученици убиени

Најмалку девет жртви во пукањето во училиштето во австрискиот град Грац. Потврдени се девет смртни случаи – вклучувајќи го и сторителот....