Контакт

Daily news

Репортажа од Сараево: Политика, скара и југоносталгија

Објавено пред

Пишува Бојан Стојковски

dobivaj vesti na viber

 

Звуци од хитовите на „Бијело дугме“, мирис на ќебапи и бурек, австроунгарски градби и ориентална мистика… сето тоа истовремено претопено во еден совршен спој, обременет со сеќавања од војните во 90-тите и длабоката поделба во која денес живее Босна и Херцеговина.

Сараево денес е град во кој живее духот на југоносталгијата, но со две лица – едното е сета мултикултурна убавина на поранешната заедничка држава, а другото е хаосот кој следеше по распадот на таа држава и крвавите судири кои беа најжестоки токму во Босна и Херцеговина – срцето на тогашна Југославија и местото со најмногу мешани бракови.

Сараево веројатно е и градот кој претрпе најголеми штети за време на војната во БиХ, којашто се водеше од 1992 до 1996 година. Самиот град беше под опсада три ипол години,  а за време на овој период вкупниот број на загинати изнесува преку 11 илјади, од кои повеќе од 1.500 се деца. Сеќавањата од војната се насекаде низ градот, од т.н. „сараевски ружи“, преку дупките од куршуми и ракети кои можат да се забележат на скоро сите постари згради низ Сараево, преку предупредувањата за нагазни мини кои можат да се забележат кога ќе прошетате по околните полјани.

 

Во земјата влегуваат многу странски пари, но каде завршуваат?

 

Во градот денес, како и во ентитетот во кој тој се наоѓа, односно Федерацијата БиХ (вториот составен дел на Босна и Херцеговина покрај Република Српска), поради последиците од војната влегуваат многу пари, велат нашите соговорници. „Тука се вложуваат многу пари, што од Саудиска Арабија, Турција,  САД,  поголемите земји  од ЕУ… Сето тоа пред се поради  војната и геноцидот кој се случи во Сребреница. Но повеќето од тие пари завршуваат во џебовите во политичарите. БиХ навистина можеше да биде Швајцарија на Балканот, но за жал сме во состојбата во која што сме“, вели еден од нашите соговорници.

Како и во повеќето земји кои произлегоа од распаѓањето на Југославија, транзицијата за Босна и Херцеговина беше еден тежок процес, надополнет со бремето од административната, односно етничката, како и религиозна поделба помеѓу Србите, Хрватите и Бошњаците. Пластичен пример за ова е тоа што од еден заеднички јазик, сега  во земјата има три, речиси идентични, официјални јазици. Политичарите кои ги претставуваат овие три државотворни народи денес не можат да се согласат скоро за ништо од интерес на граѓаните кои живеат во земјата, освен можеби само за едно нешто, вели еден од нашите соговорници.

„Доколку утре има седница на Парламентот, можам да ви кажам точно што ќе се случи, без воопшто и да се следи моменталната состојба. Нашите политичари не можат да се договорат околу ништо важно, освен кога треба да се одобри некоја транша од ММФ, тогаш сите ќе се согласат, а останатите работи не им се важни. Сите ги гледаат само своите национални интереси и ништо друго, Хрватите си ги гледаат своите интереси, Србите своите, и Бошњаците исто така своите интереси“, вели 25-годишниот Самир.

 

Тешкиот живот – обединувачки фактор за Србите, Хрватите и Бошњаците

 

Тешкиот живот во земјата можеби е и еден од малкуте обединувачките фактори за оваа земја, вели за Макфакс новинарот на Ал Џезира Балканс, Алмир Шечкановиќ. „Еден од показателите на единството во БиХ е тешкиот живот – без оглед на тоа во кој ентитет, општина или град, најголемите проблеми се исти – невработеноста, криминалната приватизација, владејачките елити кои сметаат дека се господари на животот и смртта. И тука нема разлика кога се работи за Бошњаците, Србите или Хрватите“, вели босанскиот новинар.

Останатите фактори на обединување според Шечкановиќ се пописот на населението, кој открива многу работи, како и европската перспектива. „Босна и Херцеговина веќе 25 години покажува дека е можна, а денес таа го демонстрира тоа повеќе отколку било кога. Иако за некого оваа констатација можеби ќе биде чудна, ќе наведам уште неколку примери. Прв е пописот на населението во БиХ, кој откри дека во некои свои делови, земјата го зачува својот мултиетнички карактер. Така, тој  покажа дека во Република Српска, на чија територија се случи геноцидот, се вратија околу 150 илјади лица, кои беа жртви на тој прогон. Тоа покажува дека  љубовта кон својата татковина, своето место на раѓање и семејството надвладеја над сите стравови и потешкотии“, смета тој.

„Друга важна работа е дека во овој момент сведоци сме на заедничкото делување на ентитети во пополнувањето на прашалникот од ЕУ. Двата ентитети и државната власт ги доставија своите одговори и тие како единствен документ, во организација на Агенцијата за ЕУ интеграција, ќе патува во Брисел“, додава Шечкановиќ.

 

„Ентитетот – тоа сум јас“

 

Ентитетската (не)соработка, меѓудругото е и една од главните причини поради која земјата не може да напредува економски, општествено и во било кој друг сегмент, а како главен виновник за ова се судирите помеѓу националистичките политики, кои се претставуваат како „патриотски политики“.

„Ентитетите според Уставот на БиХ се составните делови на земјата, а покрај  нив се додава и дистриктот Брчко, како административна единица. Лаички, тоа може да се објасни вака: нити еден од ентитетите нема свое столче во ОН, а Босна и Херцеговина од април 1992 година има. Во овој момент ентитетите се спротивставени во се, освен во заедничкото земање на пари од странските кредитори. Но тука не се работи за судир на ентитетите, туку за судир на политиките, едната која поради личните интереси на поединци ја застапува тезата за јакнење на Република Српска, а друга којашто исто така поради лични, но и патриотски интереси ја застапува тезата за јакнење на државата Босна и Херцеговина. Како овие две политики ќе се помират, никој не знае. Но тие мора да се помират“, објаснува Шечкановиќ за Макфакс.

Административната поделба помеѓу ентитетите во поглед на функционирањето на државата оди дотаму што таа нема здравство и образование на национално ниво, туку на ентитетско, а поради ова земјата има потешкотии да добие донации или пак развој на проекти во овие сфери, велат нашите соговорници.

 

Според новинарот на телевизијата БН, Мито Травар, пак, политичарите во БиХ имаат само една една цел, а таа не е да се подобри животот на граѓаните во земјата. „Политиката во една ваква БиХ е оружје за масовно уништување на народите кои живејат во неа, а политичарите (на сите нивоа, кои во БиХ ги има колку сакате) се верни егзекутори на тоа уништување. Четврт век трае цицањето на живот од нас. Некои тоа го сфатија на време, и одамна побегнаа од овдешните крвопијци. Процесот на бегање никогаш не престана, нити пак некогаш ќе престане“, заклучува Травар.

 

Сараево, но и БиХ во целина – своевиден балкански Ерусалим

 

Колку и да е депресивна политичката реалност во земјата, сепак дел од нашите соговорници велат дека веруваат во тоа дека Босна и Херцеговина е одржлива, иако тоа можеби и не важи за начинот на кој таа функционира, со мноштво блокади во институциите и општеството.

„Прашањето за постоењето на државата и тежнеењето на нејзините граѓани заедно да живејат се прашања кои немаат упориште. Тука во БиХ, луѓето со векови живеат заедно, и не само овие три народи, туку и останатите. Знаете ли дека до Втората светска војна секој петти жител на Сараево беше Евреин, и тоа е никого не му сметаше. Затоа Сараево, но и целата БиХ, е своевиден европски мост на религиите, односно европски Ерусалим“, заклучува Шечкановиќ.

„Клучот е тоа што треба да живееме во компромис, и сметам дека поголем дел од нас го научија тоа. Не може да седиме на иста маса полна со јадења, и поголемиот дел да отиде само за мене, а скоро ништо за тебе“, смета 60-годишниот Ведад од Сараево, кој како што вели го видел и најдоброто, но и најлошото од некогашната заедничка држава Југославија, а одбрал да остане да живее во својот роден град и покрај сите потешкотии да продолжи да се бори за иднината на своите деца и внуци./крај/мф/бс

 

 



©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Daily news

Бислимовски – Лорковски: Реформите во енергетиката мора да продолжат

Објавено пред

Претседателот Марко Бислимовски, заедно со членовите и раководителите на секторите на Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ) остварија средба со Артур Лорковски, директорот на Енергетската заедница.

dobivaj vesti na viber

Реформите во енергетиката мора да продолжат, континуитетот е клучен – фокусот да се задржи на активностите поврзани со интегрирање на пазарите за електрична енергија, нивна транспарентност и интегритет, како и неопходните реформи на пазарот со природен гас, што ќе обезбедат фер пристап за сите учесници, согласно новите европски мрежни правила – се сложија соговорниците.

Претседателот Бислимоски му се заблагодари на директорот Лорковски за позитивниот наратив за работата на РКЕ при презентацијата на Извештајот за имплементација на законодавството на Енергетската Заедница за 2024 година за државава во Собранието.

„Во очекување на новиот Закон за енергетика, РКЕ во соработка со Министерството за енергетика континуирано работи на подготовка за имплементација на новиот енергетски пакет. Интегрираниот пристап помеѓу сите чинители досега покажа дека е клучен за квалитетна и успешна регулатива, која ќе биде основа за развој на енергетските пазари . Капацитетите со кои располагаме, професионалниот тим кој се гради со години наназад и овој пат може да одговори на сите предизвици кои претстојат. “ изјава Марко Бислимоски, претседател на РКЕ

Лорковски посочи дека Енергетска Заедница ќе остане партнер во понатамошните процеси и дека стојат на располагање за поддршка во делот на креирање на подзаконските акти, откако ќе се донесе новиот закон за енергетика. Процесот на транспонирање на ЕУ правилата е клучно за да осигура работата на РКЕ за стратешките прашања поврзани со обезбедување на сигурна, стабилна и континуирана испорака на енергија.

Прикажи повеќе...

Daily news

Измамници се претставувале како Бред Пит и навеле обожавателки да веруваат дека почнале романтична врска со него

Објавено пред

Во Шпанија уапсени се пет лица кои изнудиле 325.000 евра од две жени претставувајќи се како познатиот американски актер Бред Пит, соопшти денеска МВР на таа земја на својата официјална веб-страница.

dobivaj vesti na viber

Во текот на истрагата се покажа дека криминалците контактирале со своите жртви преку веб-страница за обожаватели на американскиот актер, ја добиле нивната доверба и ги навеле да веруваат дека почнале романтична врска со Бред Пит.

Потоа со лажно претставување ги натерале жртвите да инвестираат во комерцијални проекти.

Прикажи повеќе...

Daily news

Спаси жена што сакаше да скокне од мост, а со години бесплатно ги хранеше бездомниците: Џон Бон Џови ја враќа вербата во човештвото

Објавено пред

Познатиот рокер Џон Бон Џови пред десетина дена беше тема на сите светски медиуми кога убеди непозната жена да не скокне од мост. Овој потег не е единствениот што ја докажува неговата емпатија и хуманост кон луѓето што не ги познава.

dobivaj vesti na viber

Џон Бон Џови, американскиот музичар и фронтмен на познатиот бенд „Бон Џови“, на пешачкиот мост го снимал спотот за песната The People’s House кога од другата страна на оградата забележал жена.

На снимките од надзорните камери што ги сподели локалната полиција може да се види како Џон со член на својата екипа ѝ приоѓа на потресена жена. Потоа се потпрел на оградата и почнал да разговара со неа повикувајќи ја да се врати на безбедно по што ѝ помогнал да се прекачи преку оградата.

Бон Џови потоа ја прегрна и тие стоеја така околу една минута пред заедно да одат по мостот.

Полицискиот оддел Метрополитен во Нешвил го сподели видеото на нивниот канал на „Јутјуб“ и рече дека пејачот ѝ помогнал на очајна жена.

Секоја чест за Џон Бон Џови и неговиот тим што ѝ помогнаа на една жена на пешачкиот мост „Сејгенталер“ во вторникот вечерта.

„Бон Џови успеа да ја убеди да се симне од платформата на мостот на реката Камберленд на безбедно“, објави полицијата на платформата X.

Обожавателите на рокерот не беа изненадени од неговиот потег. Имено, тој во 2011 година основал непрофитна организација, односно синџир ресторани, каде што немало ценовници, а плаќањето на сметката било опционално.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија54 минути

Обвинителството не докажа дека таткото на Вања го сторил делото, освен нечија перцепција дека бил чуден, нема доказ дека е вмешан, вели адвокатот Туфегџиќ

По денешното судење за убиствата на 14-годишната Вања Ѓорчевска и пензионерот Панче Жежовски, Владимир Туфегџиќ, адвокатот на таткото на убиената...

Македонија2 часа

Талески за Алиу: Власта нуди министер за здравство информатичар кој не знае ни колку болници има

Кандидатот за министер за здравство, Азир Алиу, е апсурден и срамен потег на оваа власт. Срамно е што за министер...

Македонија3 часа

Приведен бизнисменот Ристо Крмзов, осомничен за финансиски криминал

Полицијата утрово го привела Ристо Крмзов, бизнисмен од Струмица, за кого минатата година во септември беше отворена предистрага за финансиски...

Економија4 часа

Се зголемува цената на дизелот

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе Одлука...

Македонија4 часа

Мицкоски ги предложи Азир Алиу за нов министер за здравство и Албрим Хоџа за заменик министер за земјоделство

Премиерот, Христијан Мицкоски, денеска во Собранието ги предложи Азир Алиу за нов министер за здравство и Албрим Хоџа за заменик...

Економија4 часа

Објавени повици за самовработување, за млади до 29 години грант до 10.000 евра, а за невработени над 29 години грант до 7.000 евра

Министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, заедно со директорот на Агенцијата за вработување на Република Северна Македонија, Селајдин Белули,...

Македонија4 часа

(Видео) Скандал е да се прави журка додека Македонија се уште тагува, скандал е да се пали пиротехника, која што е забранета, велат од СДММ

„Социјалдемократската младина на Македонија со згрозеност реагира на скандалозната и срамна прослава на УМС на ВМРО-ДПМНЕ. Додека родителите и семејствата...

Македонија4 часа

Ослободителна пресуда за струшкиот градоначалник, Мерко законски го набавил луксузното „ауди“

Основниот суд во Струга го ослободи градоначалникот на Струга, Рамиз Мерко, кој беше обвинет за незаконска набавка на луксузното службено...

Македонија7 часа

„Човекот кој инсистираше Алијансата за Албанците да се поврзе со Ахмети, денес ќе се изгласа за министер за здравство“, велат од АА

„Азир Алиу, човекот кој инсистираше Алијансата за Албанците да се поврзе со Али Ахмети, прв и главен човек кој ја...

Македонија7 часа

„Влен“: Носиме промени со имиња што го прават секој граѓанин горд

„Во време кога на земјата ѝ се потребни професионализам, посветеност и вистинскo претставување повеќе од кога било, „Влен“ го презема...

Македонија8 часа

Влада: Tелефонската линија за сите повредени и нивните семејства во трагедијата во Кочани е во функција, Пониква станува центар за рехабилитација

Од денес телефонската линија за сите повредени и нивните семејства во трагедијата во Кочани е во функција, извести Владата. „Преку...

Македонија8 часа

Истрага против уште едно лице за пожарот во кочански „Пулс“

Со истражната постапка за пожарот во кочанската дискотека „Пулс“ е опфатено уште едно лице за кое е поведена истрага за...

Свет8 часа

(Видео) Гувернерот на Калифорнија: Ќе го тужам Трамп за распоредувањето на Националната гарда

Гувернерот на Калифорнија, Гевин Њусом, вели дека ќе го тужи Доналд Трамп за распоредување на трупи на Националната гарда во...

Свет10 часа

(Видео) Израелската армија упадна во бродот на Грета Тунберг

Израелските сили пресретнаа брод со хуманитарна помош што пловел кон Газа, на кој биле активистката за климатски промени Грета Тунберг,...

Европа10 часа

(Видео) Жестоки руски напади во западна Украина, Полска ги подигна воените авиони

Полските и сојузничките авиони беа активирани рано утрово за да ја обезбедат безбедноста на полскиот воздушен простор откако Русија започна...

Свет12 часа

(Видео) Немири во Лос Анџелес, судири меѓу полицијата и демонстрантите, запалени автомобили

Американскиот претседател Доналд Трамп нареди распоредување на 2.000 војници од Националната гарда во Лос Анџелес за смирување на немирите по...

Македонија19 часа

(Фото+видео) Мицкоски: Извесно е дека градоначалниците на ВМРО-ДПМНЕ ќе победат, има шанси СДСМ да остане без ниту една општина

Следните избори, и локалните, но и следните парламентарни, две основни работи ќе бидат важни – првата ќе биде борбата против...

Македонија1 ден

Предлогот Азир Алиу да биде министер за здравство утре пред пратениците, Владата од него очекува макотрпна работа и посветеност

Собранието утре треба да го разгледа владиниот предлог Азир Алиу да биде министер за здравство. Во биографијата пишува дека Алиу...

Македонија1 ден

(Видео) Митева: Одморалиштето Пониква се става на располагање за рехабилитација на повредените од Кочани

Владата во текот на следната недела ќе донесе одлука со која одморалиштето Пониква, кое е во сопственост на Министерството за...

Македонија1 ден

(Видео) Петрушевски: 9 милиони евра завршиле во фирма на Заев од Бугарија блиска до Филипче за ископ на јаглен во време на СДС

Огромни суми на пари, кои се бројат во десетици милиони евра, од продажбата на јаглен на ЕСМ завршувале на сметки...