Контакт

Daily news

Владимир Пиштало: Александар Македонски за мене е рок-ѕвезда

Објавено пред

Писателот кој за книжевни јунаци ги има Никола Тесла, Александар Македонски, Корто Малтезе и Иво Андриќ говори за Балканот како најдоброто „основно училиште на светот“ во коe се крчкаат разни култури и цивилизации

dobivaj vesti na viber

Едно од најмаркатните имиња на годинешниот интернационален книжевен фестивал „Про-за Балкан“, кој се одржува деновиве во Скопје, е српскиот писател со американска адреса Владимир Пиштало. Пиштало работи како вонреден професор по либерални уметности на колеџот Бекер во Бостон, Масачусетс, каде што предава американска и светска историја. И мало појаснување на Пиштало на почетокот на разговорот за „Макфакс“: Американците под либерални уметности подразбираат хуманистички науки.

„Кога го завршував докторатот во Америка темата мораше да биде од американската историја, па така станав професор по американска, но и светска историја. Денес под светска историја се подразбира она што порано се нарекуваше западна цивилизација, што е кодно име за христијанската цивилизација. Американците имаат една супер работа во образованието – му допуштаат на студентот да биде неопределен на почетокот на студиите. Може еден курс од физика, еден од драмска литература и слично, па потоа се определува според афинитетот. А кај нас морате веднаш да изберете некоја специјалност“, објаснува Пиштало.

Неговата книга „Тесла, портрет со маски” е објавена во 2008 година, а 2015 година во превод на англиски јазик (издание на „Грејволф прес“) и веќе е објавена на десетина јазици. Меѓу другите тој роман ја доби и престижната НИН-ова награда во Белград, а „Милениум во Белград“ беше оценет како еден од најдобрите романи преведени на француски јазик.

Родениот сараевчанец (1960 год.) најпрвин завршил Правен факултет во Белград, пишувал есеи, критики, раскази и романи. Освен НиколаТесла, негови книжевни јунаци се и Александар Велики, Корто Малтезе и Иво Андриќ (во неговиот најнов роман кој е во печат). Пиштало го има напишано веројатно најинспиративниот предговор за некоја книга што може(л) да се прочита во балканските книжевности. Се работи за збирката есеи и раскази „Станица на фантомските возови“ на неговиот книжевен соплеменик и новинар Теофил Панчиќ, докажувајќи дека зависта и еготрипот не се нужни предиспозии некој да се занимава со пишување.

„Вие сте прв човек што го споменува тој предговор! Уживав додека го пишував, да ги поврзам различните теми во творештвото на Панчиќ, но баш ми е драго за ваквата реакција, бидејќи доаѓа од неочекувана насока“, вели Пиштало.

 

 

Дијалог на сè со сешто

Пиштало пишува некој вид есеи со силна нишка на поетска проза, па вели дека секогаш имал проблем со жанровските определби. Дали тоа е „данокот“ на постмодерната?

„Мојот роман за Иво Андриќ е тек на свеста со збирка патописи и песни. Самото есеизирање за мене е неинтересно, како беспотребно чување на некое образовно благо. Креативното пишување се состои во откривањето нови работи, па затоа мислам дека повеќе е поврзано со начинот на мислење отколку со потмодерната“, објаснува Пиштало.

За нашата публика, којашто понекогаш шета низ централниот скопски плоштад, може да биде интересен податокот дека Александар Велики „дојава“ во авантуристички и книжевни облици од странство многу години пред да биде поставен денешниот монументален споменик.

Во 1990 година загрепскиот патеписец Жељко Малнар тргна од Скопје со експедиција на коњи по замислената маршрута на освојувачките походи на Александар Велики. Ги помина Бугарија и Турција, стигна до Сирија, па експедицијата заради немање средства не го продолжи патот до Афганистан.

Белградскиот писател Владислав Бајац кон крајот на милениумот го напиша одличниот роман „Друидот од Синдидун“. Во неговата фикција главен лик е Александар и неговото необично пријателство со келтскиот друид, од кого го добива последниот совет пред смртта: да биде погребан на две места, па така ќе остане вечна мистерија за сите, но и за себеси.

И Пиштало во 1999 година го објави краткиот роман „Александрида“.

„Јас направив личен споменик на Александар, и жал ми е што таа новела не е преведена на македонски јазик. Јас го гледав Александар како рок-ѕвезда, безмалку како Џим Морисон. Тоа се луѓе кои направиле сè во животот до 33-тата година, доба во кое другите допрва ги почнуваат битните животни обврски. Не само што ја проширил империјата туку ги ‘венчал’ Истокот и Западот. Земал 10 илјади македонски благородници и ги венчал со 10 илјади персиски благороднички. Добро, сите тие бракови не успеале да се одржат, но тоа е и биолошко мешање на Истокот и Западот. Александар е ученик на Аристотел, Аристотел е ученик на Платон, Платон е ученик на Сократ… Алекандар стигнал до Индија, и таму разговарал со гимнософистите, духовници кои практицираат јога, па го имате ученикот на Сократ кој разговара со учениците на Упанишадите. Тоа е дијалог на сè со сешто, на секој со секого“, раскажува Пиштало.

 

 

 

Опсерваторијата на светот

За него Балканот е вечна инспирација бидејќи е најдоброто „основно училиште на светот“.

„Нашите луѓе од регионот ги гледаат само негативните аспекти на балканската приказна. Вук Караџиќ уште во 19 век рекол: ‘Ние сме несреќни во многу што, речиси во сè’. Балканот може да биде инспиративен за луѓето што сакаат да научат, тој е опсерваторија на светот. Марија Тодорова во ‘Замислувајќи го Балканот’ пишува дека во грчко-римската ера Балканот бил нарекуван Catena Mundi, копча на светот, бидејќи ги поврзувал двата најважни градови на империјата – Константинопол и Рим. Тука поминувало сè што било вредно. Дури и кога Емир Кустурица ги добиваше сите европски награди, му беше нудено да снима филм по книжевноста на Достоевски. Зошто? Веројатно затоа што за Французите и Италијанците им е потешко да ја разберат неговата литература. Не сум сигурен дека на Германците од Хамбург им е лесно да ги разберат Италијанците од Сицилија. Но, на човекот од Балканот му е отворен погледот и на медитеранската култура, и на турската, арапската и исламската култура, секако и на грчката, но и на средноевропската… Балканците го читале и Мирослав Крлежа и Роберт Музил, словенските писатели, па затоа, потенцијално, ни се достапни многу искуства“, набројува Пиштало.

Пиштало сè уште верува дека реалноста е руда од која, кога ќе ја измиете, може да добиете материјал за соништата.

„Тој процес на гледањето подлабоко во нештата е слично како кога од некоја грутка симнувате една по една обвивка, за да дојдете до килибарот“, потенцира Пиштало.

Стојан Синадинов

Daily news

Бислимовски – Лорковски: Реформите во енергетиката мора да продолжат

Објавено пред

Претседателот Марко Бислимовски, заедно со членовите и раководителите на секторите на Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ) остварија средба со Артур Лорковски, директорот на Енергетската заедница.

dobivaj vesti na viber

Реформите во енергетиката мора да продолжат, континуитетот е клучен – фокусот да се задржи на активностите поврзани со интегрирање на пазарите за електрична енергија, нивна транспарентност и интегритет, како и неопходните реформи на пазарот со природен гас, што ќе обезбедат фер пристап за сите учесници, согласно новите европски мрежни правила – се сложија соговорниците.

Претседателот Бислимоски му се заблагодари на директорот Лорковски за позитивниот наратив за работата на РКЕ при презентацијата на Извештајот за имплементација на законодавството на Енергетската Заедница за 2024 година за државава во Собранието.

„Во очекување на новиот Закон за енергетика, РКЕ во соработка со Министерството за енергетика континуирано работи на подготовка за имплементација на новиот енергетски пакет. Интегрираниот пристап помеѓу сите чинители досега покажа дека е клучен за квалитетна и успешна регулатива, која ќе биде основа за развој на енергетските пазари . Капацитетите со кои располагаме, професионалниот тим кој се гради со години наназад и овој пат може да одговори на сите предизвици кои претстојат. “ изјава Марко Бислимоски, претседател на РКЕ

Лорковски посочи дека Енергетска Заедница ќе остане партнер во понатамошните процеси и дека стојат на располагање за поддршка во делот на креирање на подзаконските акти, откако ќе се донесе новиот закон за енергетика. Процесот на транспонирање на ЕУ правилата е клучно за да осигура работата на РКЕ за стратешките прашања поврзани со обезбедување на сигурна, стабилна и континуирана испорака на енергија.

Прикажи повеќе...

Daily news

Измамници се претставувале како Бред Пит и навеле обожавателки да веруваат дека почнале романтична врска со него

Објавено пред

Во Шпанија уапсени се пет лица кои изнудиле 325.000 евра од две жени претставувајќи се како познатиот американски актер Бред Пит, соопшти денеска МВР на таа земја на својата официјална веб-страница.

dobivaj vesti na viber

Во текот на истрагата се покажа дека криминалците контактирале со своите жртви преку веб-страница за обожаватели на американскиот актер, ја добиле нивната доверба и ги навеле да веруваат дека почнале романтична врска со Бред Пит.

Потоа со лажно претставување ги натерале жртвите да инвестираат во комерцијални проекти.

Прикажи повеќе...

Daily news

Спаси жена што сакаше да скокне од мост, а со години бесплатно ги хранеше бездомниците: Џон Бон Џови ја враќа вербата во човештвото

Објавено пред

Познатиот рокер Џон Бон Џови пред десетина дена беше тема на сите светски медиуми кога убеди непозната жена да не скокне од мост. Овој потег не е единствениот што ја докажува неговата емпатија и хуманост кон луѓето што не ги познава.

dobivaj vesti na viber

Џон Бон Џови, американскиот музичар и фронтмен на познатиот бенд „Бон Џови“, на пешачкиот мост го снимал спотот за песната The People’s House кога од другата страна на оградата забележал жена.

На снимките од надзорните камери што ги сподели локалната полиција може да се види како Џон со член на својата екипа ѝ приоѓа на потресена жена. Потоа се потпрел на оградата и почнал да разговара со неа повикувајќи ја да се врати на безбедно по што ѝ помогнал да се прекачи преку оградата.

Бон Џови потоа ја прегрна и тие стоеја така околу една минута пред заедно да одат по мостот.

Полицискиот оддел Метрополитен во Нешвил го сподели видеото на нивниот канал на „Јутјуб“ и рече дека пејачот ѝ помогнал на очајна жена.

Секоја чест за Џон Бон Џови и неговиот тим што ѝ помогнаа на една жена на пешачкиот мост „Сејгенталер“ во вторникот вечерта.

„Бон Џови успеа да ја убеди да се симне од платформата на мостот на реката Камберленд на безбедно“, објави полицијата на платформата X.

Обожавателите на рокерот не беа изненадени од неговиот потег. Имено, тој во 2011 година основал непрофитна организација, односно синџир ресторани, каде што немало ценовници, а плаќањето на сметката било опционално.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија12 минути

(Видео) Костова: Тотален дебакл на Мицкоски во економијата, инфлацијата го изеде семејниот буџет

Се случува тотален дебакл на економски план, економската политика на владата на Мицкоски и ВМРО-ДПМНЕ е целосно промашена. Последните податоци...

Македонија31 минута

За прв пат после шест години, учениците во основните училишта ќе имаат учебници по сите странски јазици, вели Јаневска

„Наместо училиштата да им делат парталави и неупотребливи учебници на учениците, треба да ги пријават во електронскиот систем на Министерството...

Македонија3 часа

Арсовска: Аценце, те чекам на ТВ дуел

Градоначалничката на Град Скопје, Данела Арсовска преку социјалните мрежи го повика градоначалникот на Ѓорче Петров на ТВ дуел. „Во меѓувреме...

Македонија3 часа

(Фото) ДЗС: Пронајдени артилериска граната од 75 mm и рачна бомба од Првата светска војна

Во последното деноноќие, вчера во пределот на преспанскиот дел од Национален парк Галичица, беа пронајдени една артилериска граната 75 mm...

Свет4 часа

Хронологија на масакрот: Австриецот нишанел во главите на децата, оставил видео-порака за мајката

Првиот училишен ден по долгиот викенд. Потоа започнува ужасот: некои деца се преправаат дека се мртви, други очајно им се...

Европа5 часа

Словачка се заканува дека ќе ги блокира новите санкции кон Русија

Словачка би можела да го блокира новиот пакет санкции на Европската Унија кон Русија доколку Европската комисија не понуди решение...

Свет5 часа

Трамп: Нѐ напаѓаат странски непријатели, сакаат да предизвикаат инвазија

Американскиот претседател Доналд Трамп во вторникот изјави дека „странски непријатели“ го напаѓаат Лос Анџелес, каде што беснеат немири од петокот...

Европа5 часа

Жителите на Грац запалија свеќи во центарот на градот за да оддадат почит на жртвите од нападот

Граѓаните на Грац се собраа на главниот плоштад во градот за да запалат свеќи и да им оддадат почит на...

Европа6 часа

(Видео) Масовен напад врз Харков, гори станбена зграда: има мртви и многу повредени

Во новите руски напади врз североисточниот украински град Харков во текот на ноќта во вторник загинаа две лица, а повеќе...

Свет14 часа

Америка до Русија: Веднаш престанете со нападите врз украинските градови

Руските напади врз украинските градови мора веднаш да престанат, изјави денес портпаролот на американскиот Стејт департмент, осудувајќи го еден од...

Свет14 часа

Трамп: Грета е чудна и бесна; Грета: Искрено, на светот му требаат повеќе бесни жени

Шведската активистка Грета Тунберг му возврати на американскиот претседател Доналд Трамп откако тој ја опиша како „чудна“ и „бесна“ поради...

Европа16 часа

(Видео) Убиецот оставил писмо пред масакрот во училиштето во Грац: расте бројот на жртвите

Масовниот убиец Артур А. (21) кој денес уби девет лица со пиштол и пушка во училиште во Грац, потоа изврши...

Свет16 часа

Трамп: Демонстрантите низ САД ќе се соочат со иста или поголема сила отколку во Лос Анџелес

Претседателот на САД, Доналд Трамп, им рече на новинарите во Овалната соба дека ако протестите против имиграциските политики продолжат во...

Европа18 часа

ЕУ подготвува нов удар врз Путин, објавени се деталите

Европската комисија (ЕК) денес предложи 18-ти пакет санкции против Русија, главно насочени кон руските приходи од енергија и банкарскиот сектор....

Македонија18 часа

Сергеј Попов ги матираше СДММ, извади документ од кој се гледа како лажат, велат од ВМРО-ДПМНЕ

„Се е пријавено дечки, затоа вчера ви рековме два пати да размислите пред да излезете на прес. Ама толку слушате,...

Европа19 часа

Зеленски за масакрот во Австрија: Длабоко сме потресени

Украинскиот претседател Володимир Зеленски го коментираше денешното пукање во училиште во Грац, во кое беа убиени 10 лица, од кои...

Македонија20 часа

(Видео) „УМС фатени во лага – законот за пиротехника е прекрешен, а Тошковски молчи“, велат од СДММ

„Откако ја предизвикаа згрозеноста кај младите со срамната журка со пиротехника додека Македонија тагува за изгубените млади животи во Кочани,...

Топ20 часа

(Фото) Кривична против 29-годишен скопјанец: нелегално поседувал автоматска пушка и друго оружје и муниција, а ја истепал и сопругата

СВР Скопје – Единицата за насилен криминал поднесе кривична пријава по брза постапка против А.Р.(29) од Скопје поради постоење основи...

Македонија20 часа

Пониква станува рехабилитациски центар за повредените од пожарот во Кочани

Повредените од пожарот во Кочани ќе бидат испратени на рехабилитација во Пониква. На денешната седница на Владата и официјално се...

Топ23 часа

(Видео) Кузеска: Власта ги покачи платите на функционерите за 200 евра

Срамно и дрско – народoт едвај преживува, а власта ги покачува само платите на функционерите, обвини Богданка Кузеска, портпаролка на...