Контакт

Daily news

Дали верувате на сопствените сеќавања?

Објавено пред

Кога станува збор за големината на влијанието на сведоштвата на очевидци врз одлуката на поротата пред судија, холивудските филмови всушност не претерувале. Показалец одлучно вперен во обвинетиот често е доволен доказ пресудата да биде изречена. Овие театрални моменти често се трагични со оглед дека показалецот често е воден од невистинити сеќавања. Зачестеното лажно сведочење за кое зборуваме навистина е загрижувачки големо, анализите на голем број криминални дела покажале дека во над 75 отсто случаи на невино осудени луѓе им е изречена пресуда токму врз основа на лажно сеќавање на сведоци.

dobivaj vesti na viber

Сите сме подложни на феноменот на лажни сеќавања, сеќавања на настани кои не се случиле или сеќавања за тоа дека настаните биле поинакви од што навистина се. На нив не се отпорни дури ни тие ретките меѓу нас со исклучителни мемориски способности, кои паметат какво било времето на 16 јуни 1984 година и можат да кажат што ручале на кој било случајно одбран ден.

Лажните сеќавања се еднакво богати со детали и емоции како вистинските, а лицето кое ги има убедено е во нивната реалност. Иако трајни, лажните сеќавања најчесто се целосно безопасни; сеќавање дека сте биле на екскурзија за која всушност само сте слушале од своите средношколски пријатели нема ништо да ви наштети. Но, кога ќе се појават во состојби како судење за кривично дело, последиците можат да бидат исклучително сериозни.

Пред 40 години Елизабет Лофтус од Универзитетот во Калифорнија, Ервајн, тогашен истражувач на почеток на кариерата, а денес еден од највлијателните психолози и експерт консултиран во стотици криминални случаи, се заинтересирала за влијанието на информациите за валидноста на сведочењето на очевидците. Во еден од класичните експерименти, на испитаниците Елизабет Лофтус пуштала видеоинсерти од сообраќајни незгоди, а нивна задача била да ја проценат брзината со која се движеле автомобилите.

На испитаниците на кои им било поставено прашањето „Колку брзо автомобилите возеле кога се судриле?‟, тие одговарале дека брзината била поголема, за разлика од испитаниците кај кои наместо судриле бил употребен глаголот чукнале. По една недела подоцна, испитаниците на кои им било поставено прашањето со зборот судриле, опишувале дури и дека прозорците биле скршени, иако тоа не било прикажано во сцената.

Во над 200 истражувања во кои учествувале околу 20.000 испитаници, Елизабет Лофтус убедливо покажала дека нашиот мозок не ги бележи верно настаните кои сме ги проживеале туку дека секоја нова информација доведува до реконструкција на сеќавањето. За да ги обработи новите информации, мозокот ги користи постоечките и во тој процес создава кохерентно, но често погрешно сеќавање.

Покрај тоа што го менуваат сеќавањето на одредени настани, дополнителните информации можат да ги наведат луѓето да веруваат дека учествувале во настани кои всушност ги замислувале или за нив само размислувале. Така психолозите, со користење на сугестивни прашања и техники на замислување, успеале да ги наведат луѓето да мислат дека во детството се изгубиле во трговски центар, дека предизвикале инцидент на свадба на свој роднина, како и дека ги нападнало агресивно животно.

Со примена на истите техники, психолозите успеале и да изнудат „признание‟ од испитаниците дека лажеле на тестот, па дури и дека само пред неколку години извршиле кражба.

Во едно поново истражување холандски војници во тек на едно интервју биле прашани дали учествувале во измислен настан во Авганистан. Иако во самото интервју војниците исправно рекле дека не учествувале, кога по седум месеци повторно им било поставено истото прашање, многу војници рекле дека учествувале во измислениот настан.

Како што е покажано во текот на ова истражување и само поставени прашања за некој настан може да создаде лажно сеќавање за него.

Со оглед дека лабораториската средина во која главно биле проучувани лажните сеќавања не е посебно интересна, се поставува прашањето дали тие се јавуваат и во високостресни ситуации, во какви што се наоѓале многу очевидци. За жал, значајноста и стресноста на ситуацијата не нè заштитуваат од појава на лажни сеќавања.

Во едно поново истражување, припадници на американска војска кои биле на редовна обука за ситуации во заробеништво биле испитувани на физички и психички агресивен начин 30 минути, а потоа требале да го идентификуваат лицето кое ги злоупотребувало. Наспроти високата обученост за вакви ситуации, кога им се даваат сугестивни информации, војниците погрешно го препознавале злоставувачот.

Иако на лажни сеќавања никој не е имун, откривањето на факторите под кои тие настануваат може да ни помогне да се заштитиме од нив, барем во ситуации како судски процеси во кои е круцијално сеќавањата да бидат вистински. Од друга страна, ако чувате по некое благо разубавено сеќавање на претходната верзија, без грижи, тоа не може да ви наштети.



©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Daily news

Бислимовски – Лорковски: Реформите во енергетиката мора да продолжат

Објавено пред

Претседателот Марко Бислимовски, заедно со членовите и раководителите на секторите на Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ) остварија средба со Артур Лорковски, директорот на Енергетската заедница.

dobivaj vesti na viber

Реформите во енергетиката мора да продолжат, континуитетот е клучен – фокусот да се задржи на активностите поврзани со интегрирање на пазарите за електрична енергија, нивна транспарентност и интегритет, како и неопходните реформи на пазарот со природен гас, што ќе обезбедат фер пристап за сите учесници, согласно новите европски мрежни правила – се сложија соговорниците.

Претседателот Бислимоски му се заблагодари на директорот Лорковски за позитивниот наратив за работата на РКЕ при презентацијата на Извештајот за имплементација на законодавството на Енергетската Заедница за 2024 година за државава во Собранието.

„Во очекување на новиот Закон за енергетика, РКЕ во соработка со Министерството за енергетика континуирано работи на подготовка за имплементација на новиот енергетски пакет. Интегрираниот пристап помеѓу сите чинители досега покажа дека е клучен за квалитетна и успешна регулатива, која ќе биде основа за развој на енергетските пазари . Капацитетите со кои располагаме, професионалниот тим кој се гради со години наназад и овој пат може да одговори на сите предизвици кои претстојат. “ изјава Марко Бислимоски, претседател на РКЕ

Лорковски посочи дека Енергетска Заедница ќе остане партнер во понатамошните процеси и дека стојат на располагање за поддршка во делот на креирање на подзаконските акти, откако ќе се донесе новиот закон за енергетика. Процесот на транспонирање на ЕУ правилата е клучно за да осигура работата на РКЕ за стратешките прашања поврзани со обезбедување на сигурна, стабилна и континуирана испорака на енергија.

Прикажи повеќе...

Daily news

Измамници се претставувале како Бред Пит и навеле обожавателки да веруваат дека почнале романтична врска со него

Објавено пред

Во Шпанија уапсени се пет лица кои изнудиле 325.000 евра од две жени претставувајќи се како познатиот американски актер Бред Пит, соопшти денеска МВР на таа земја на својата официјална веб-страница.

dobivaj vesti na viber

Во текот на истрагата се покажа дека криминалците контактирале со своите жртви преку веб-страница за обожаватели на американскиот актер, ја добиле нивната доверба и ги навеле да веруваат дека почнале романтична врска со Бред Пит.

Потоа со лажно претставување ги натерале жртвите да инвестираат во комерцијални проекти.

Прикажи повеќе...

Daily news

Спаси жена што сакаше да скокне од мост, а со години бесплатно ги хранеше бездомниците: Џон Бон Џови ја враќа вербата во човештвото

Објавено пред

Познатиот рокер Џон Бон Џови пред десетина дена беше тема на сите светски медиуми кога убеди непозната жена да не скокне од мост. Овој потег не е единствениот што ја докажува неговата емпатија и хуманост кон луѓето што не ги познава.

dobivaj vesti na viber

Џон Бон Џови, американскиот музичар и фронтмен на познатиот бенд „Бон Џови“, на пешачкиот мост го снимал спотот за песната The People’s House кога од другата страна на оградата забележал жена.

На снимките од надзорните камери што ги сподели локалната полиција може да се види како Џон со член на својата екипа ѝ приоѓа на потресена жена. Потоа се потпрел на оградата и почнал да разговара со неа повикувајќи ја да се врати на безбедно по што ѝ помогнал да се прекачи преку оградата.

Бон Џови потоа ја прегрна и тие стоеја така околу една минута пред заедно да одат по мостот.

Полицискиот оддел Метрополитен во Нешвил го сподели видеото на нивниот канал на „Јутјуб“ и рече дека пејачот ѝ помогнал на очајна жена.

Секоја чест за Џон Бон Џови и неговиот тим што ѝ помогнаа на една жена на пешачкиот мост „Сејгенталер“ во вторникот вечерта.

„Бон Џови успеа да ја убеди да се симне од платформата на мостот на реката Камберленд на безбедно“, објави полицијата на платформата X.

Обожавателите на рокерот не беа изненадени од неговиот потег. Имено, тој во 2011 година основал непрофитна организација, односно синџир ресторани, каде што немало ценовници, а плаќањето на сметката било опционално.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија7 часа

(Видео) Шукова е кандидат на СДСМ за градоначалник на Скопје, објави Филипче

Претседателот на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија, Венко Филипче, на денешната прес-конференција ја соопшти одлуката на Извршниот одбор на партијата, која...

Македонија9 часа

МЗ: Нормализирано водоснабдувањето во Клиниката за белодробни заболувања „Козле“

Министерството за здравство информира дека водоснабдувањето во Универзитетската клиника за белодробни заболувања кај децата – Козле е целосно нормализирано. Од...

Топ9 часа

Возел со 3,15 промили алкохол во крвта, во полусвесна состојба: уапсен пијан скопјанец на патот Охрид-Кичево

Денеска (18.07.2025) околу 14 часот на патот Охрид-Кичево полициски службеници од ОВР Кичево го лишија од слобода Б.К.(48) од Скопје,...

Македонија10 часа

Предметот за пожарот во “Пулс” префрлен во надлежност на ОЈО Скопје

Јавното обвинителство на Република Северна Македонија донесе Решение со кое го определи Основното јавно обвинителство Скопје за стварно и месно...

Македонија12 часа

Зголемени температури во следните неколку дена – да се почитуваат општите препораки за заштита на здравјето

Министерството за здравство ја информира јавноста дека, во согласност со најновата прогноза од Управата за хидрометеоролошки работи (УХМР), во периодот...

Македонија12 часа

Обвинето едно лице за насилство врз градоначалничката на Скопје

По целосно испитување на настанот, Основното јавно обвинителство Скопје поднесе обвинителен предлог против едно лице за кривично дело насилство од...

Македонија14 часа

Мицкоски понудил заедничка резолуција со Бугарија за потврда на самобитноста на македонскиот јазик и идентитетот

Со оглед на тоа што Бугарија тврди дека проблемот за почнувањето на преговорите со ЕУ се само Бугарите во Уставот,...

Македонија14 часа

Болницата „Козле“ сѐ уште без вода – пациентите привремено згрижени на други клиники

Поради прекинот во водоснабдувањето на Универзитетската клиника за белодробни заболувања кај децата  „Козле“, пациентите што имаат потреба од хоспитализација привремено...

Топ15 часа

Сообраќајна несреќа на влезот во Скопје, сообраќајот се пренасочува

Денеска во 10.35 часот во СВР Скопје е пријавено дека на автопатот Куманово – Скопје, во близина на хотелот Белви,...

Македонија16 часа

33 пожари низ Македонија – еден сѐ уште активен, a четири ставени под контрола

Според последните податоци на Центарот за управување со кризи, до утрово во земјата регистрирани се вкупно 33 пожари на отворен...

Топ17 часа

Со украдена пушка пукал кон деца и се обидел да застрела полицајци – во Василево уапсен 29-годишник

Битолската полиција поднесе кривична пријава против 29-годишниот Г.П. од селото Ангелци, општина Василево, кој се сомничи за две кривични дела...

Спорт17 часа

Светската рекордерка во маратон суспендирана поради допинг

Кениската атлетичарка Рут Чепнгетич, светска рекордерка во женскиот маратон, е привремено суспендирана поради позитивен допинг тест, соопшти Единицата за интегритет...

Македонија18 часа

Граната извадена од езерото кај Пештани

Граната била извадена пред два дена од водите на Охридското Езеро, на плажа во Пештани. Полицијата од Охрид утроово соопшти...

Свет18 часа

„Волстрит џурнал“: Трамп со цртеж од гола жена и порака за „прекрасна тајна“ му го честитал роденденот на Епштајн

„Волстрит џурнал“ денес објави дека името на Доналд Трамп се појавило на лична порака до Џефри Епштајн од 2003 година,...

Македонија1 ден

(Видео) Пожар го зафати покривот на црквата кај селото Мршевци, вели Ангелов

Денес попладне во близина на скопското село Мршевци, Општина Илинден изби силен пожар, кој поради ветерот брзо се прошири на...

Македонија1 ден

„Лажни тврдења и политички инсинуации“, вели Тошковски откако опозицијата оцени дека сака да ја партизира полицијата

Министерот за внатрешни работи Панче Тошковски преку својот Фејсбук профил ги демантираше тврдењата на опозицијата во врска со предложените измени...

Македонија1 ден

Едно починато лице при пожар во стан во Струмица

Денес, (17.07.2025 година), во 15.27 часот, ТППЕ Струмица со три ПП возила и седум пожарникари-спасители учествуваше во гаснење на запален...

Македонија1 ден

Гори помеѓу индустриската зона „Бунарџик“ и рафинеријата „Окта“: силниот ветер и искри од жици предизвикаа пожари на повеќе локации во Скопје и Куманово

Поради ветер кој го зафати подрaчјето на Општина Куманово и Град Скопје на повеќе локации од искрење на жици предизвикни...

Македонија1 ден

Напредок во преговорите за пругата која се гради еден и пол век: тунелот да биде заеднички проект со Бугарија, а да го плати ЕУ

Вчерашната средба во Брисел за пругата кон Бугарија која се гради повеќе од еден и пол век, премиерот Христијан Мицкоски...

Македонија1 ден

Уапсен еден од убијците на припадникот на АРМ во Батинци, обвинителството поведе истрага за двајца соизвршители

Основното јавно обвинителство Скопје денеска поведе истрага против две лица за кои постои основано сомнение дека како соизвршители сториле кривично...