Свет
Нема правен лек за неплатен пензиски придонес
Дека газдите не им плаќаат придонес над 20.000 вработени дознале преку приватните пензиски друштва
Дека газдите не им плаќаат придонес над 20.000 вработени дознале преку приватните пензиски друштва
Сите над 100.000 члена на двостолбниот пензиски систем до вчера не знаеја колку пари инвестирале во својата пензија и дали работодавецот им уплаќал пензиски придонес редовно. Иако и двете пензиски друштва најавија дека до крајот на месецов сите членови ќе добијат известување за тоа колку пари има на нивната приватна пензиска сметка, за некои од нив потврдите за висината на пензискиот денар ќе дознаат најмногу за два-три дена. Од КБ Прво пензиско друштво велат дека не доцнат зашто последните известувања се испратени минатата среда и, според нивните сознанија, вчера в рака ги имало најголемиот дел од нивните членови. Мало задоцнување, објаснуваат во КБ Прво пензиско друштво, може да се јави кај членовите во Скопје каде што поштенската служба е поголема и поради администрацијата дистрибуцијата се одвива побавно. Во Нов пензиски фонд, пак, велат дека со дистрибуцијата на известувањата завршиле во почетокот на минатата недела и дека до вчера треба да ги имаат добиено сите околу 45.000 нивни члена. Исклучок може да се околу 500-600 члена, објаснуваат во Нов пензиски фонд, чии известувања се вратени зашто дале погрешна адреса. Тие, најверојатно, ќе бидат јавно повикани сами да си ги подигнат, а во иднина ќе можат да го прават тоа по електронски пат или со СМС-порака, велат во Нов пензиски фонд.
Но, над 20.000 члена од двата приватни пензиски фонда им се дистрибуирани известувањата со нула салдо, што веројатно ги шокирало работниците, коментираат во двете друштва. Значи, објаснуваат во друштвата, работодавците не плаќале пензиски придонес за нив. Ова е една од придобивките на двостолбниот пензиски систем, велат во Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС), работниците да откријат дали газдата им плаќа или не придонеси, колку редовно и на колкава плата.
Добро е тоа дека вработените со новиот пензиски систем ќе дознаат дека се изиграни. Но, целата работа завршува тука, зашто според расположливите правни лекови, ниту еден не помага во лекување на овој проблем. Во МАПАС велат дека немаат законска обврска да ги пријавуваат таквите случаи, а со исто образложение се и двете пензиски друштва. „Членовите потпишуваат индивидуални договори зашто целиот нов систем е поставен на индивидуален принцип. Тие немаат никаков директен контакт со работодавците" е толкувањето од двете друштва. Друштвата немаат ниту законска обврска фирмите-неплаќачи да ги пријават во Министерството за труд и социјална политика, зашто имињата на фирмите и на нивните членови се строго доверливи. Ниту државниот пензиски фонд не може да ги натера газдите редовно да ги уплаќаат придонесите, зашто и тие немаат комуникација со Трудовата и со Финансиската инспекција. Единствено што може да сторат е да ги советуваат работниците сами да ја истераат правдата докрај и да ги пријават работодавците кај Трудовата инспекција.
Но, ваквиот правен механизам многу не го користат работниците поради стравот дека ќе останат на улица, или дека без да им се платат придонесите ќе не можат да се пензионираат. Мал е бројот на приватни тужби против газдите. Пасивна е и Трудовата инспекција, која и покрај тоа што фирмата може да ја затвори поради неплаќање придонеси, досега такво нешто се нема случено. (Ј.Ј.)
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Крај на мисијата: Земјата ја губи единствената врска со Венера
Единствената врска на Земјата со Венера е прекината. Јапонската агенција за вселенски истражувања (JAXA) официјално го прогласи своето вселенско летало Akatsuki за „мртво“, повеќе од една година откако го изгуби контактот.
Со ова официјално се запираат операциите, бидејќи агенцијата процени дека шансите за враќање на сондата се минимални, пишува Futurism.
Лансирано во 2010 година, леталото Akatsuki имаше задача да го проучува времето на нашиот пеколен сосед. Сондата од 300 милиони долари, позната и како Venus Climate Orbiter, доживеа дефект на моторот за време на првичното приближување кон Венера. Како резултат на тоа, помина пет години талкајќи околу Сонцето пред инженерите на JAXA да најдат начин да го спасат вселенското летало и конечно успешно да го постават во орбитата на Венера во 2015 година.
Сондата во облик на коцка, со димензии од околу метар и пол од секоја страна, беше лансирана со шест инструменти. Сите го преживеаа почетниот дефект, но две инфрацрвени камери престанаа да работат во 2016 година.
И покрај сите почетни неуспеси, Akatsuki далеку го надмина својот проектиран животен век од 4,5 години. Петнаесетгодишната мисија собра податоци во траење од осум години, што резултираше со 178 објавени научни трудови, а тој број сè уште расте. Останатите четири инструменти беа оперативни до април 2024 година, кога JAXA ја изгуби комуникацијата со сондата.
Тоа беше најблискиот контакт што човештвото го имаше со Венера и првата успешна јапонска мисија за истражување на друга планета. Пред Akatsuki, според NASA, седум други орбитатори успешно кружеле околу Венера – четири од СССР, два од САД и една од Европската вселенска агенција (ESA). Последната сонда пред јапонската беше Venus Express на ESA, која пристигна во 2006 година, а го изгуби контактот со неа во 2014 година.
Сепак, Венера можеби нема засекогаш да биде без роботски посетители. Мисијата DAVINCI на NASA, закажана за лансирање во 2030 година, е дизајнирана да ја проучува атмосферата на планетата со планови за слетување. Една година подоцна, мисијата VERITAS е закажана да влезе во орбитата и да ја проучува површината и внатрешноста на планетата. Судбината на обете мисии останува неизвесна поради сегашните и идните намалувања на буџетот на Трамп за NASA.
Но, дури и ако тие планови не успеат, постои резервна опција: ESA планира да го лансира орбитерот EnVision во 2030-тите, дизајниран да ја набљудува атмосферата, површината и внатрешноста на планетата. Дотогаш, се збогуваме со Венера од Земјата.
Свет
Романија купува 18 авиони Ф-16 по симболична цена од 1 евро
Романското Министерство за одбрана потпиша договор со холандската влада за купување на 18 борбени авиони Ф-16 Фајтинг Фалкон, заедно со потребната опрема, објави романскиот министер за одбрана Јонут Муштеану.
Според него, овие авиони ќе се користат исклучиво за обука во Европскиот центар за обука Ф-16 во Фетешти, Романија. Центарот веќе стана регионален центар за обука на пилоти од земјите-членки на НАТО и сојузничките земји.
Муштеану истакна дека Романија ќе плати симболична цена за авионите од 1 евро.
„Ова е паметна инвестиција во обуката, соработката и иднината“, нагласи тој.
Романија ќе ги покрие трошоците за обука на украински пилоти во Фетешти од државниот буџет. Обуката ќе се финансира преку романското Министерство за национална одбрана. Во 2023 година, неколку земји-членки на НАТО одлучија да испратат борбени авиони Ф-16 во Украина и да обучуваат украински пилоти да ги летаат.
Според „Политико“, Украина врши притисок врз европските земји и САД да ги забрзаат напорите за обука на пилоти за летање со авиони Ф-16, бидејќи Киев беше незадоволен од темпото и обемот на обуката на пилоти на Запад.
Свет
Лавина однесе седум животи на Хималаите: „Можеа да бидат спасени ако помошта стигнеше побрзо“
Најмалку седум планинари, петмина од нив странци и двајца Непалци, загинаа во лавина што ги затрупа на хималајски врв во североисточен Непал. Трагедијата се случи вчера во 9 часот по локално време во близина на планинскиот камп на планината Јалунг Ри во округот Долаха, потврди експедициската агенција „Седум самит трекс“, пишува Би-Би-Си.
Спасувачките екипи пронајдоа две тела, додека потрагата по преостанатите петмина, за кои се верува дека се закопани длабоко под снегот, продолжува. Потрагата по остатокот од групата, во која има и други странски државјани и локални водичи, продолжува. Петмина планинари успеаја да се вратат во базата со полесни повреди.
„Спасувачките напори се попречени од лошите временски услови и логистичките проблеми, што го отежнува користењето хеликоптери или стигнувањето до местото пеш“, изјави локалниот полициски службеник Гјан Кумар Махато. Тој додаде дека спасувачкиот хеликоптер успеал да слета само во областа На Гаун, на пет часа пешачење од базниот камп.
Еден од повредените алпинисти изјави за The Kathmandu Post дека постојано повикувале помош, но не успеале. „Доколку спасувачите стигнеа на време, можеа да се спасат повеќе животи“, изјави тој за еден непалски весник.
Меѓу загинатите се двајца Италијанци, еден Канаѓанец, еден Германец, еден Французин и двајца непалски водичи. Сите биле дел од група која тргнала повеќе од еден час пред да удри лавината. Според извештаите, групата се подготвувала да се искачи на блискиот врв Долма Канг (6.332 м) и се искачувала на Јалунг Ри (5.630 м) како дел од нивната аклиматизација.
Трагедијата се случува во време кога продолжуваат спасувачките напори за двајца италијански алпинисти, Стефано Фаронато и Алесандро Капуто, кои исчезнаа додека се обидуваа да се искачат на планината Панбари во западен Непал. Трет член од нивната група, 65-годишниот Велтер Перлино, оттогаш е спасен.
Есента е популарна сезона за планинарите во Непал поради подоброто време и видливост, но ризикот од лавини и ненадејни промени на времето останува висок. Минатата недела, циклонот Монта донесе обилни дождови и снежни врнежи низ Непал, заробувајќи голем број алпинисти на Хималаите.
Две Британки и една Иркиња беа исто така спасени откако беа заробени со денови во регионот Мустанг, додека стотици алпинисти беа заглавени во близина на Монт Еверест во октомври.

