Контакт

Daily news

Во Белгија компаниите не смеат да финансираат партии, во Македонија се главни финансиери

Објавено пред

„Корупција има насекаде. Има и во Белгија. Но, кога таа е толку голема што ја контролира ситуацијата, имате сериозен проблем“.

dobivaj vesti na viber

Со овие зборови поранешниот белгиски заменик-спикер на парламентот и консултант за Балканот, Лоде Ваност, стави црта меѓу тоа каде е денес Белгија, а каде е Македонија и зошто првата е на врвот по успешност во Европа, а Македонија над една деценија оди кон дното.

„Ја имав втората најважна позиција во парламентот со години и сè уште ѝ припаѓам на средната класа – имам само една куќа и патувам со воз во економска класа“, опиша тој. Кога бил во парламентарна посета на една африканска земја, не можеле да се начудат зошто се занимава со политика кога се збогатил толку малку. Во екот на преговорите за пржинските реформи, ја посетил Македонија и се запознал одблиску со состојбата.

„Системот во Македонија е толку корумпиран што најдобрите луѓе воопшто не доаѓаат на вистинските места“, вели Ваност за партизираноста во нашата држава.

„Овој феномен постоеше и кај нас, но по Втората светска војна администрацијата стана попрофесионална. Сега министер не може да му даде отказ ниту на својот возач кога ќе се смени власта“, ја илустрира тој ситуацијата. Иако и според него има разлика меѓу регулативата и реалноста и не е сè така идеално и во Белгија, на последните избори ОДИХР, сепак, донесе одлука да не ги следи воопшто бидејќи не се случува ништо нерегуларно. Тешко е дури и да се најдат соговорници во Брисел кои знаат што ги прашуваат кога ќе се спомне партизација бидејќи системот одамна расчистил со оваа појава, како и со другите две поврзани со неа –  клиентелизмот и корупцијата во политиката. Како се прави тоа во Белгија и дали може тоа да стане успешен модел за Македонија?

Новата влада најави дека нема да преземе масовни смени и отпуштања и дека странски експерти ќе ја испитуваат состојбата со јавната администрација за да понудат решенија иако последиците од партизацијата се втор најсериозен проблем за стабилноста на државата по нерасчистената корупција во високите ешалони на власта. Белгија, пак, има една од најрестриктивните законски регулативи која спречува политичките партии да се поистоветат со државата и да ја заробат, како што се случи кај нас. Дури и за стандардите на ОБСЕ белгиските закони се премногу ригорозни, но кога низ разговорите и извештаите на експертите и политичките претставници ќе чуете дека никој по изборите не се жали, дека сите ѝ веруваат стопроцентно на изборната администрација и дека ја сметаат перфектна својата демократија, звучи како добар пример за Македонија. Без оглед што во Европа многумина гледаат на Белгија како на нефункционална држава, особено кога по изборите во 2010 година им требаа 541 ден да формираат влада.

По скандалот со Вили Клас, во 1995 година, кога тој како министер за економски прашања зел провизија за да склучи договор за набавка на хеликоптери, јавноста  рече – доста е. Тогаш е донесена регулатива со која во корен се смени функционирањето на политичките партии во земјата. Сега партиите во Белгија не смеат да земаат никакви пари и донации од приватни компании и генерално од сите што имаат правен статус во земјата, па дури и фондации, невладини организации, верски институции, бизнис-асоцијации. Единствен извор на финансирање им се членарините и парите што ги добиваат од државата по изборите, а кои се делат според гласовите што ги освоиле, при што добиваат 125.000 евра плус 1,25 евро за секој освоен глас. Кампањите и воопшто финансиите на партиите ги контролираат две независни тела, а казнувањето за непријавени приходи е ригорозно, со одземање на средствата, скратување на правото да добијат државни пари, па и одземање освоен мандат на ваков начин.

Во Белгија, за разлика од кај нас, гласањето е задолжително и се избира не само по пропорционален туку и по преференцијален модел, односно може да се гласа за листа, но и за поединечни кандидати од неа. За да се стави крај на клиентелизмот забрането е давање  најситни подароци, така што на избран парламентарец може да му биде одземен мандатот веднаш по изборите ако се утврди дека дал на некој гласач дури и пенкало, не, пак, да му вети работно место или функција. Целосно е забрането политичкото рекламирање на електронските и интернет медиуми, при што партиите имаат гарантирано време на националните телевизии. Забранети се комерцијалните билборди, постерите не смеат да бидат големи, а кампањите мора да бидат скромни, при што државата определува колку секоја партија може да потроши, со максимум милион евра за најголемите.

Државата, тргнувајќи од принципот дека трошењето многу пари во кампањите само ги зголемува шансите за корупција, го утврдува и го контролира нивото на трошоците на секој од кандидатите. Донации од приватни индивидуи се можни  само до 500 евра по партија, но не директно на нив туку на нивните фондации и организации, кои, пак, не смеат да се вратат на никаков начин на партијата.

Притоа, не се санкционираат само тие што земаат туку и тие што даваат поткуп, од шест до осум години затвор, а за прекршување на правилата за политичко рекламирање и за надминување на ограничувањата се одговара кривично со осум дена затвор или максимум 2.750 евра, при што во принцип не се санкционираат партии туку одговорни лица. Целта на ваквите промени очигледно е да се исчисти политиката од парите и услугите, да стане независна од финансиерите, а со тоа да се искорени системот на корумпирање, клиентелизам и партизирање.

„Четирипати сум учествувал на седница за одземање на имунитет на пратеник. Еден од нив отиде во затвор. Во деведесеттите една политичка партија ги изгуби финансиите поради злоупотреба за приватни цели, а некои членови од партијата отидоа во затвор. Судот решава дали тие подоцна можат да се тркаат за функција, но јавноста не ги гласа повеќе“,  вели Ваност.

Професорот по политички науки на Универзитетот УЛБ во Брисел, Жан Мишел Де Вел, кој е добар познавач на Балканот, смета дека Белгија има најдобар модел за регулирање на финансиското работење на политичките партии, иако според него не е сè во законите и санкциите туку во  менталитетот, политичката култура, т.е. како тие се применуваат. Демократијата, вели тој, има цена, и ако граѓаните ја сакаат треба да инвестираат и во неа, и во правдата.

„ Минатиот месец речиси секој ден имавме некакви откритија за давање мито. Градоначалникот на Брисел и член на Социјалистичката партија зел пари за учество на состаноци што воопшто не се одржале. Даде оставка за пет дена и тоа е разликата тука во споредба со балканските земји. Овде ако имаш проблем, даваш оставка за три дена или за една недела. Кај вас апсолутно не се случува тоа. Вашата правда не е правда. Таа е корумпирана. Градоначалникот на Брисел не само што ја изгуби функцијата туку ќе биде исклучен од партијата и ќе има проблем со фискалната администрација“, објасни Де Вел. Според него, во вакви случаи мора да се вратат парите, а вообичаено фатените во корупција не можат да се кандидираат на идни избори.

„Ако медиумите веруваат дека нешто е лошо во вашето работење, тогаш тоа за вас е крај. Мора да се повлечете“, оцени Питер Ванхоуте, поранешен парламентарец и актуелен олеснувач на реформите во Македонија. Според него, за разлика од Македонија, јавниот притисок во Белгија по вакви откритија е толку голем што мора да си дадеш оставка.

Како, пак, смената на власта се одразува директно на администрацијата и можно ли е тие што работат во неа да бидат политички активни, а, сепак, институциите да функционираат на објективен начин, има различни толкувања на искуствата, иако сите се согласуваат дека во оваа земја никој не може да загуби работа затоа што друга партија од таа што ја преферирал дошла на власт.

„Тоа е невозможно во Белгија, да смениш некого по смената на власта. Она што е важно тука е да се има чувство за компромис. Ако сакате квалитетна демократија мора да научите да правите компромис. Најголем проблем во Македонија е што со смена на власта луѓе со многу компетенции и што ја познаваат работата ги губат местата само затоа што не се членови на победничката партија. Тоа не е прифатливо. Администрацијата треба да биде лојална на новата влада, но и владата треба да биде лојална кон администрацијата.

Кај вас политиката се сфаќа како војна на еден против друг. Само мојата партија е македонска, само ние зборуваме во интерес на нацијата а другите се непријатели… Со вакво гледање не е можно да се изгради добра државна служба“, оценува професорот Де Вел.

Парадокс е што, според него, во Белгија има историска традиција да се членува во политичка партија, но тоа, сепак, не е линија на која се „крши“ нацијата. Таа традиција сега повеќе е во перцепцијата бидејќи бројот на партиски членови драматично е опаднат. Но, за белгиското општество е прифатливо дури и вработени во  полицијата и во армијата да имаат партиска книшка и да бидат во исто време членови на општински совет. Овде изворите на парите се гледаат како многу поголема закана од  припадноста на политичка партија. Според Де Вел, партиите пропорционално на резултатите добиваат одредени позиции, па така во Советот на националните телевизии и радија свои претставници имаат сите партии што влегле во Парламентот, со што и најмалите можат да влијаат на одлуките на ова тело.

„Го применуваме овој систем за да бидеме сигурни дека и најмалите партии ќе бидат претставени во ваквите тела. Колку повеќе партии, толку подобро“, вели Де Вел признавајќи дека на ваков начин, сепак, се политизира во одредена мерка администрацијата. Релацијата меѓу партиите и администрацијата, вели тој, е многу силна во Белгија, но има и силно граѓанско општество, силни синдикати, медиуми… Статусот партиски член во минатото обезбедувал привилегии, но веќе не бидејќи граѓаните не го прифаќаат тоа и го казнуваат таквото однесување, како  реликт на минатото. Според него, фактот дека опаѓа членството во политичките партии е најдобра потврда за тоа.

„Ова е проблем не толку на регулативите колку на политичката култура. И најдобри да се законите, ако вашите судии не ги применуваат, резултатите се спротивни. А тоа може да се смени“, вели Де Вел посочувајќи ја Романија, каде што беа потребни 20 години за да се смени политичкото милје и во судството да дојде нова генерација која не подлегнува на партизацијата и води вистинска борба со корупцијата.

„Единствена политичка функција во органите на управа се генералните секретари на одделите. Но, и тие се номинирани како кариерни кадри, ако имаат добро искуство и ги исполнуваат условите. Дури и советниците на парламентарците, што сами ги избираат, мора да исполнат одредени критериуми  бидејќи ги плаќа државата и патем им ја одредува платата“, вели Ваност. Според него, наспроти Македонија, каде политичките партии се „возила на економијата“,  во Белгија политичките партии не смеат да бидат вклучени во никаков бизнис, да имаат акции или да се дел од профитабилни инвестиции.

Питер Ванхојте, кој најдобро го познава политичкото функционирање во Македонија, воведувањето систем со кој најквалификуваните ќе добиваат работа во администрацијата а не партиските кадри го смета за еден од најважните приоритети за земјата.

„Овој систем треба да се имплементира во Македонија, а политичките партии треба да се отргнат од приватното финансирање и да добијат лимитирани сретства од државата. Мора да има и некаков баланс меѓу партиите без оглед дали се големи или мали,  така што и на малите да им се гарантира задоволувачка поддршка, персонал и слично“, вели тој.

„Имаме независна организација за регрутирање кадри во администрацијата, така што која  позиција и да ја сакате, морате да аплицирате и да поминете серија тестови. Можеш да ги провериш потоа тестовите, така што ова е навистина систем базиран на квалификациите. Ако ги поминеш испитите може да аплицираш за работа во администрацијата, но до ова ниво е невозможно  какво било партиско влијание“, вели Ванхојте. Наспроти САД, кои имаат закон кој регулира до кое ниво може да се сменат позициите откако ќе се смени власта, според Ванхојте, во Белгија не постои такво нешто бидејќи тука администрацијата не се менува со власта.

„Администрацијата ни е толку важна што не го правиме тоа. Во шеесеттите и седумдесеттите имавме сериозен проблем со именувањата на високи позиции, како на пример директори на одредени административни сервиси, по што почнавме да применуваме неформален договор познат како Културен пакт. Политичките партии, имено, се согласија да се применува ротациски систем за високите позиции според кој добиваш  толку места колку што е твојата сила како партија во Парламентот. Но, тоа вклучува луѓе и од коалицијата на власт, и од опозицијата, така што ги вклучуваме сите партии во системот место да ги менуваме луѓето“, вели Ванхоуте посочувајќи дека проблемот со Македонија е што практично има двопартиски систем, иако има повеќе партии. Според него, и на другите партии треба да им се осигура некакво влијание, инаку слабее нивната внатрешна демократија.

За него, исто така, не е спорно да се биде партиски член и да се работи во администрација бидејќи во Белгија тоа се смета за демократско право. Можеш да бидеш член на општински совет и да работиш во администрацијата, но ако си избран за парламентарец мораш да се повлечеш од секоја позиција. Дали е популарно да се биде партиски член во Белгија? Ванхоуте вели – не.

„Бројот на членството на партиите оди надолу на годишно ниво. Сè помалку луѓе го сакаат тоа. Треба да се оди на состаноци, да се учествува во активности. Зелената партија, на пример, има меѓу 4.000 и 5.000 членови, додека во просек партиите во земјата немаат повеќе од 30.000 членови. Или, како што го објасни тоа Ваност, „кога имаш работа што ти е гарантирана, зошто тие е партија“.

Со клинтелизмот, како второ лице на партизацијата, Белгија според Ванхоуте расчистила во голема мерка. Среќавањето со него во Македонија и во другите земји со кои работи во моментов го мотивирало подлабоко да го истражува.

„Во Белгија, кога бев млад, живеевме во еден навистина клиентелистички систем. Во мојата општина имаше фабрика за автомобили од компанијата ‘Форд’ и ако сакаше некој да се вработи во неа не аплицираше таму туку кај градоначалникот. Сега нашиот систем го спречува тоа. Ако на пример имаш проблем со даночната администрација и најдеш некој парламентарец да интервенира за тебе, тој веднаш ќе биде опоменат од спикерот на Парламентот“, вели Ванхојте додавајќи дека системот во Белгија спречува да  му направиш услуга некому надевајќи се на противуслуга.

Објавувањето на т.н. бомби покажа дека за разлика од Белгија, каде што Министерството за внатрешни работи ја има улогата на ДИК и сите се задоволни, кај нас било претворено во штаб на владејачката партија ВМРО-ДПМНЕ. Од белгиското искуство испаѓа дека на Македонија  ѝ треба нова регулатива која ќе го постави на сосема нова основа функционирањето на партиите за да тие ѝ служат на државата а не таа ним, а во основата на сето тоа е ограничувањето на дотокот на парите, за тие што ја користат политиката за да се збогатат да немаат веќе интерес да бидат дел од неа. Главната улога очигледно треба да ја одигра јавноста која треба да ги прифати белгиските норми во политиката и да  притиска за нив бидејќи политичката елита во земјата нема сама да ја исече гранката на која се „дебели“. „Не можеш да бидеш неутрален додека излетува возот“ е омилената порака на Ваност. А нашиот воз оди во погрешен правец бидејќи има премногу пари во политиката и премногу неконтролирана моќ.

Слободанка Јовановска

 

Овој новинарски текст е изготвен со помош на грант доделен преку проектот „Истражувачко новинарство за поттикнување реформи”, што го спроведува Центарот за граѓански комуникации во партнерство со Балканската истражувачка репортерска мрежа и НВО Инфоцентар со финансиска поддршка од Европската Унија. Содржината на текстот е единствена одговорност на авторот и на никаков начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на Европската Унија.

Daily news

Бислимовски – Лорковски: Реформите во енергетиката мора да продолжат

Објавено пред

Претседателот Марко Бислимовски, заедно со членовите и раководителите на секторите на Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ) остварија средба со Артур Лорковски, директорот на Енергетската заедница.

dobivaj vesti na viber

Реформите во енергетиката мора да продолжат, континуитетот е клучен – фокусот да се задржи на активностите поврзани со интегрирање на пазарите за електрична енергија, нивна транспарентност и интегритет, како и неопходните реформи на пазарот со природен гас, што ќе обезбедат фер пристап за сите учесници, согласно новите европски мрежни правила – се сложија соговорниците.

Претседателот Бислимоски му се заблагодари на директорот Лорковски за позитивниот наратив за работата на РКЕ при презентацијата на Извештајот за имплементација на законодавството на Енергетската Заедница за 2024 година за државава во Собранието.

„Во очекување на новиот Закон за енергетика, РКЕ во соработка со Министерството за енергетика континуирано работи на подготовка за имплементација на новиот енергетски пакет. Интегрираниот пристап помеѓу сите чинители досега покажа дека е клучен за квалитетна и успешна регулатива, која ќе биде основа за развој на енергетските пазари . Капацитетите со кои располагаме, професионалниот тим кој се гради со години наназад и овој пат може да одговори на сите предизвици кои претстојат. “ изјава Марко Бислимоски, претседател на РКЕ

Лорковски посочи дека Енергетска Заедница ќе остане партнер во понатамошните процеси и дека стојат на располагање за поддршка во делот на креирање на подзаконските акти, откако ќе се донесе новиот закон за енергетика. Процесот на транспонирање на ЕУ правилата е клучно за да осигура работата на РКЕ за стратешките прашања поврзани со обезбедување на сигурна, стабилна и континуирана испорака на енергија.

Прикажи повеќе...

Daily news

Измамници се претставувале како Бред Пит и навеле обожавателки да веруваат дека почнале романтична врска со него

Објавено пред

Во Шпанија уапсени се пет лица кои изнудиле 325.000 евра од две жени претставувајќи се како познатиот американски актер Бред Пит, соопшти денеска МВР на таа земја на својата официјална веб-страница.

dobivaj vesti na viber

Во текот на истрагата се покажа дека криминалците контактирале со своите жртви преку веб-страница за обожаватели на американскиот актер, ја добиле нивната доверба и ги навеле да веруваат дека почнале романтична врска со Бред Пит.

Потоа со лажно претставување ги натерале жртвите да инвестираат во комерцијални проекти.

Прикажи повеќе...

Daily news

Спаси жена што сакаше да скокне од мост, а со години бесплатно ги хранеше бездомниците: Џон Бон Џови ја враќа вербата во човештвото

Објавено пред

Познатиот рокер Џон Бон Џови пред десетина дена беше тема на сите светски медиуми кога убеди непозната жена да не скокне од мост. Овој потег не е единствениот што ја докажува неговата емпатија и хуманост кон луѓето што не ги познава.

dobivaj vesti na viber

Џон Бон Џови, американскиот музичар и фронтмен на познатиот бенд „Бон Џови“, на пешачкиот мост го снимал спотот за песната The People’s House кога од другата страна на оградата забележал жена.

На снимките од надзорните камери што ги сподели локалната полиција може да се види како Џон со член на својата екипа ѝ приоѓа на потресена жена. Потоа се потпрел на оградата и почнал да разговара со неа повикувајќи ја да се врати на безбедно по што ѝ помогнал да се прекачи преку оградата.

Бон Џови потоа ја прегрна и тие стоеја така околу една минута пред заедно да одат по мостот.

Полицискиот оддел Метрополитен во Нешвил го сподели видеото на нивниот канал на „Јутјуб“ и рече дека пејачот ѝ помогнал на очајна жена.

Секоја чест за Џон Бон Џови и неговиот тим што ѝ помогнаа на една жена на пешачкиот мост „Сејгенталер“ во вторникот вечерта.

„Бон Џови успеа да ја убеди да се симне од платформата на мостот на реката Камберленд на безбедно“, објави полицијата на платформата X.

Обожавателите на рокерот не беа изненадени од неговиот потег. Имено, тој во 2011 година основал непрофитна организација, односно синџир ресторани, каде што немало ценовници, а плаќањето на сметката било опционално.

Прикажи повеќе...

Најново

Свет33 минути

Објавено е што е подготвен Путин да направи

Русија и САД  се обидуваат да постигнат договор што би ја запрел војната во Украина и би ја потврдил руската...

Топ1 час

Крадци украле акумулатори и нанеле штета од над 10 милиони денари на ЈП за железничка инфрастрактура

Јавен обвинител од Основното јавно обвинителство Битола донесе наредба за спроведување истражна постапка против две лица за тешка кражба. За...

Топ2 часа

Убиство во Штип: пијан со нож ја избол мајка си во врат, па сам пријавил на 112

Основното јавно обвинителство соопшти детали за убиството во Штип што се случи утрово. Од таму велат дека против С.З. (54)...

Македонија5 часа

Мицкоски: Карпалак е обврска да изградиме држава во која нема да има место за омраза и поделби

Слава за хероите од Карпалак. Нивното дело и пожртвуваност се памети, нивната храброст и одлучност се почитува, напиша на социјалните...

Македонија6 часа

Одбележана 24-годишнината од загинувањето на десеттемина армиски припадници кај месноста Карпалак

Делегација од Министерството за одбрана и Генералштабот на Армијата, предводена од државниот секретар Елизабета Чуповска-Ристова и директорот на Генералштабот, бригаден...

Македонија6 часа

Семејна заштеда и помал притисок за родителите: Дурмиши за поевтинувањето на училишниот прибор

Министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, денеска ја промовира новата владина мерка „Училишна кошничка“, насочена кон намалување на трошоците...

Македонија9 часа

Надлежните со препораки до граѓаните поради најавата за температури до 39 степени во периодот до 13 август

Министерството за здравство информира дека, според најновата прогноза од Управата за хидрометеоролошки работи (УХМР), од 8 до 13 август 2025...

Македонија10 часа

Четири цени за паркинг во Клинички, просторот ќе се прошири двојно

Министерот за здравство, Азир Алиу, информира дека во Клиничкиот центар ќе има четири различни влезови со различни ценовници за паркирање...

Свет10 часа

Израел се подготвува за целосна окупација на Појасот Газа

Израелскиот безбедносен кабинет го одобри планот на премиерот Бенјамин Нетанјаху за преземање воена контрола над Газа, што претставува нова голема...

Свет11 часа

Либанската влада го поддржа американскиот план, луѓето на Хезболах ја напуштија седницата

Министерот за информации на Либан објави дека владата ги одобрила целите на американскиот предлог за разоружување на Хезболах до крајот...

Hitech11 часа

„Опен ВИ“ го претстави „Чат ГПТ 5“, дава поточни одговори за медицината, науката, финансиите

Компанијата „Опен АИ“ денес официјално го претстави својот долгонајавуван модел на вештачка интелигенција „ГПТ-5“, кој сега е достапен бесплатно за...

Македонија1 ден

Германски државјанин протеран од државата: на натпреварот Шкендија-Карабаг во Скопје веел знаме „Голема Албанија“

По извршена идентификација и поднесена кривична пријава, Основното јавно обвинителство Скопје по итна постапка процесуираше државјанин на Германија за кривично...

Македонија1 ден

Одложени активности на отворено: Министерството за здравство со препораки поради најавите за високи температури

Министерството за здравство информира дека во согласност со најновата прогноза од Управата за хидрометеоролошки работи (УХМР) во периодот од 8...

Македонија1 ден

Забрана за движење во шумите до крајот на август, за прекршителите казна до 2.000 евра: Владата ја продолжи кризната состојба од 30 дена

На владината седница е донесена одлука за продолжување на кризната состојба во рок од 30 дена. Со ова продолжување, како...

Македонија1 ден

Трговците да ги намалат цените на училишниот прибор пред почетокот на школската година, одлучи Владата

Владата на 100. седница донесе одлука и ги задолжи трговците да ги намалат цените на училишниот прибор од најмалку 10...

Топ1 ден

Две лица загинаа во сообраќајна несреќа кај Градско: со возилото излетале од патот

Вчера околу 14:35 часот во СВР Велес било пријавено дека на експресниот пат Прилеп-Градско, патничко возило „ауди“ со делчевски регистарски...

Македонија1 ден

„Борис Трајковски“ под лупа на ревизорите: аквапаркот под клуч, паркингот не заработува, а поддршката за самитот на ОБСЕ недокументирана

Државниот завод за ревизија го објави извештајот за работењето на салата „Борис Трајковски“ за 2023 година. Во извештајот е наведено...

Македонија1 ден

Злато во багаж и ботокс во торба запленети на граница

Царинската управа информира дека при контроли на неколку гранични премини се спречени обиди за криумчарење различни производи, меѓу кои златен...

Македонија1 ден

Синдикатот на новинарите бара зголемување на минималната плата: социјалниот статус на медиумските работници во земјата е на многу ниско ниво

Самостојниот синдикат на новинарите и медиумските работници во време на општата дебата за висината на минималната плата недвосмислено е за...

Македонија1 ден

ВМРО-ДПМНЕ и натаму бара оставка од обвинителот Коцевски

ВМРО-ДПМНЕ и денеска упати јавен повик до обвинителот, Љупчо Коцевски, да си поднесе оставка поради, како што велат, компромитирање на...