Грчките ликовни уметници што од вечерва гостуваат во скопската галерија „Остен“ се согласни дека низ целата територија на Балканот уметноста не познава граници, а меѓу креативците има некоја тајна поврзаност.

Низ стаклените прозорци се пробива студено априлско сонце, како дополнителен естетски сојузник во изложбата на двајца прекрасни уметници, Харис Кондосфирис и Кристина Ѕани.
Нивната ликовна поставка, како конекција меѓу случајна или намерна поврзаност, ќе биде пред очите на домашната јавност во галеријата „Остен“ од вечерва до 5 мај. Ѕани е студент на Кондосфирис, и во заедничката уметничка инсталација се допираат на повеќе нивоа и создаваат контрасти, се надополнуваат и ја прават целовитоста на делото. Искуството на Кондосфирис наспроти енергичноста на младата уметница, кодирањето на ликовниот занает, и идеите кои се надополнуваат. Платната сликани во акварел, на кои се повторува цртеж на девојче, во играта со пастелни бои гради шармантна приказна за невиноста, чистината, но и фрагилноста на детската душа. Како дополнување, скулптурите на Кондосфирис – кучиња од бетон дремливо ги чуваат детските души…

Ни доаѓаат од соседна Грција, и во нашиот разговор ни оставија впечаток што ја потврдува сентенцата дека уметноста не познава граници ниту, пак, каков било политички контекст може да ја контаминира културната размена и да го задуши јазикот на уметноста.

Македонската ликовна публика има изграден критериум

Ѕани досега имала изложби во повеќе европски метрополи, но во Македонија се чувствува посебно убаво
„ Се чувствувам природно и многу убаво. Во вашата земја има високо изграден критериум за уметност и навистина се радувам што изложувам тука. Оваа изложба ја подготвував долго и сум интимно врзана за неа бидејќи, на некој начин, девојчето кое е насликано сум јас. Мотивот е биографски, барем тоа сум јас како малечка, на начин на кој се доживувам од оваа перспектива на возрасен човек“.

Кондосфирис ја надополнува дека овој начин на размислување како уметник што објектот на своите дела ги гледа со свои очи е многу важен „ Секогаш на своите студенти им велам да ги гледаат нештата со свои очи, независно како тие им изгледаат на другите. Креацијата се случува внатре исто како и уметноста, и само преку таква конекција, делата можат да допрат и до публиката“.

Нежноста се допира со цврстината во заедничката цел

Тој работи со цврсти материјали (бетон) и на оваа изложба ги акцентира и разликите меѓу нежните материјали на платното и на својот уметнички израз. Но, бетонските скулптури на кучињата истовремено носат неизмерна благост во целиот кретивен амбиент на делото. „Сметајќи дека детската невиност може да биде вознемирена, ги ставивме чуварите. Колку и да изгледаше тешко да се спојат и како структура на материјали, сепак, излезе одличен концепт. Делото функционира со галерискиот простор, и очекуваме посетителите да ја разберат пораката“, објаснува тој.

Од Романија до Крит, уметниците совршено се разбираат

За актуелната уметничка насока и ликовен тренд во Грција, Кондосфирис вели дека се темели на концептуалност. Според него, овие креативни кодови се многу слични насекаде на Балканот, и затоа сите што сме дел од оваа географска територија полесно си ги разбираме делата. „Ако кажеме дека Балканот е географски распослан од Романија до Крит, низ целата таа територија се провлекува една тајна нишка на препознавање и поврзаност на сите нас. Политиката е нешто сосема друго и нема никаква врска со креативните индивидуи“.

Барокната архитектура и натрупаноста од новонастанати споменици со дискутабилна историска порака Кондосфирис го толкува како избор што го направиле надлежните за тоа во државата, но не му пречи. „Овие пораки што некој сака да ги испрати преку новите архитектонски зданија, поточно нови, но стилски стари, е нечиј избор. Тоа што мене ми се допаѓа е што некој сака да пласира некоја историја и тоа го прави пак преку некој облик на уметност. Независно која е крајната цел, дали некоја пропаганда или нешто друго, важно е што користи уметнички израз“.

И на крајот, Кондосфирис се надева дека студентите по уметност насекаде на Балканот ќе имаат можност да се снајдат во општествата и да бидат нивен корисен дел,, но нема да бидат употребувани во ниту една политичка цел и пропаганда.

Биографии:

Харис Кондосфирис е роден во 1965 година. Тој живее и работи во Лерин, Грција. Студирал филмска режија и ликовна уметност. Учествувал на меѓународни проекти во Италија, Германија, Турција, Велика Британија, Бразил и Кина. Тој бил претставник на Грција во 26 Биенале на Сао Паоло, Бразил (2004) и учествувал на Биеналето на Пекинг (2005) и на Биеналето во Солун (2009). Тој има систематска соработка со Галерија Зумбулаки (Zoumboulaki) во Атина и со галеријата Лола Николау во Солун и има периодична соработка со галеријата Технокорос (Technochoros) во Атина, галеријата Папацикоу (Papatzikou) во Верија и Галеријата 512 во Птолемаида. Реализирал 23 лични изложби и учествувал на повеќе групни изложби во Грција и во странство.
Тој беше професор по ликовна уметност во Одделот за пластични уметности при Универзитетот во Јанина (2007-2010), а во моментот  е соработник-професор на визуелни и применети уметности на Универзитетот на Западна Македонија, Лерин од 2010 година.

Кристина Ѕани е родена во 1985 година во Атина, Грција. Таа дипломирала при Факултетот за  ликовни уметности. Ѕани имала многу самостојни изложби, како и многу учества во значајни групни изложби. Најважната самостојна изложба се одржала во KХ5 галерија во Цирих, насловена „Заборавени шепотења” во 2016 година, по која следеле изложбата во Археолошкиот музеј Игуменица „Надворешна чувствителност” во Грција во 2016 година, изложбите во  Даблин, Ирска, но и учества на повеќе светски биеналиња.
Делата на Ѕани можат да се најдат во јавни и приватни уметнички збирки и во Грција и во странство. Таа во моментов живее и работи во Кардица, Грција.

разговарала: Ана Василевска