Звонко Костовски од осуден „пучист“ – клучен сведок за „Тврдина“?

Обвинителството за гонење организиран криминал и корупција им понудило предлог-спогодба на двајца од обвинетите за „Пуч“. Но, за разлика од шестообвинетиот Звонко Костовски, кој ја потпишал спогодбата и се согласил за затворската казна од 3  години, второобвинетиот Ѓорѓи Лазарeвски се откажал во последен момент и не се согласил  на понудата од 6,5 години затвор. Извори на Макфакс тврдат дека спогодбата наводно не била изнудена под притисок и оти се случила само еден  ден откако Костовски се видел со сопругата и сестрата, кои го посетиле во притворското одделение. Мастилото од потпишаната спогодба сè уште не беше исушено, а ВМРО-ДПМНЕ на прес-конференција триумфално ја обзнани оваа вест како „крунски доказ“ за аферата „Пуч“. И по повеќе од две години од овој настан, партијата во заминување го користи овој случај  како главен адут во докажувањето на теоријата за наводен заговор на „домашни и странски непријатели“,„жолти комбиња“ и „чадори“.

Адвокатот на Лазаревски, Драган Малиновски, кој  во одбраната  на неговиот  клиент се вклучил малку подоцна и не учествувал во преговарањата околу спогодбата, ниту ја негираше, ниту ја потврди информацијата дека Лазаревски буквално во последен миг се премислил. Но, останува фактот дека двајца од шестемина обвинети за „Пуч“ биле посебно таргетирани од Обвинителството, со кое во тоа време раководеше Јован Илиевски, баџанакот на поранешниот прв разузнувач во државата Сашо Мијалков и актуелен  македонски судија во Европскиот суд за човекови права во Стразбур. А, случајно или не, токму во директното спогодување  со двајцата професионалци од обвинетиот секстет (во кој беа еден бивши директор на УБК и амбасадор, неговата сопруга, општински функционер и лидерот на најголемата опозициска партија) бил вклучен обвинителот Златко Биковски. Првиот заменик на Илиевски, кој  две години подоцна стана негов наследник на челната позиција во Обвинителеството за организиран криминал.

Да  биде апсурдот поголем, во ситуација кога Специјалното јавно обвинителство  предводено од Катица Јанева  на почетокот на годинава се откажа од обвинението од „Пуч“,поради недостиг на докази, Костовски останува единствениот  осуден  на единствена ефективна  затворска казна од три  години за кривичните дела: неовластено прислушување и шпионажа. И тоа само затоа што пред точно две години и три месеци (25 февруари 2015 година) Костовски ја призна вината и потпиша спогодба со Јавното обвинителство за гонење организиран криминал и корупција, која потоа беше  верификувана од судија на претходна постапка во скопскиот кривичен суд. Но, не треба да се заборави и дека Звонко Костовски е единствениот кој излезе од притвор, благодарение на аболицијата  на претседателот на државата, Ѓорѓи Иванов, која им ја додели и на 55 други лица, главно неколкукратно осомничени од страна на СЈО  од редот на владејачката ВМРО-ДПМНЕ за кривични дела произлезени од незаконското прислушување, но и претставници на опозицијата, обвинители, па дури и сведоци, како Коста Крпач, кој трагично го загуби животот во недокрај разјаснати околности. По силната реакција на домашната и меѓународната јавност, претседателот Иванов се откажа од аболицијата и помилувањата. Но, Костовски остана на слобода.

Со оглед на поништената одлука на шефот на државата, која повеќе не произведува правно дејство, Костовски сега е ставен во деликатна состојба бидејќи Судот бара да се  врати на доиздржување на затворската казна. Како што дознавме, упатот е испратен уште пред два месеца, но Костовски не им е достапен на органите на прогонот. И покрај упатеното писмено  барање  до МВР да добиеме официјален одговор кога точно е испратен упатот за доиздржување, повратен одговор не добивме.

Фактот што семејството на Костовски ангажирало нов бранител (Филип Медарски), кој ќе го застапува околу упатувањето на извршување  на затворската казна и околу вонредните правни лекови, остава впечаток на  каење, но и  извесно дистанцирање на осудениот од претходниот бранител, со кој ја истурка целата процедура околу спогодувањето. Според нашите  информации, полномоштвото на  скопскиот адвокат Љупчо Веселиновски официјално не е откажано, но комуникацијата на релација клиент-бранител е  целосно прекината. Дали ова значи дека сметаат дека адвокатот имал влијание  во потпишувањето на спогодбата? На оваа тема не беше расположена да зборува ниту сестрата на осудениот Костовски, Анета, која во штуриот одговор во кусиот  телефонски разговор не сакаше да зборува околу целиот овој случај. Само рече дека „не знае  каде е  нејзиниот брат“.

Специјалното јавно обвинителство некаде кон средината на октомври 2016 поднесе вонреден правен лек – барање за заштита на законитоста до Врховниот суд  за Звонко Костовски. Од највисокиот суд, пак, тврдеа дека БЗЗ-то стасало кај нив на почетокот на ноември. На крајот, излезе дека виновник за тоа што двете институции извесен период биле „изгубени во комуникацијата“ се Македонски пошти. Барањето, сепак, стаса до крајната дестинација во судската зграда на „Крсте Мисирков“ бб, но тука не е крајот. И по повеќе од седум месеци од доставувањето на барањето за заштита на законитоста  од страна на СЈО до Врховниот суд, предметот сè уште тапка во место,a надлежните си ја префрлаат топката од еден на друг.

Најпрво, од  Врховниот суд потврдија дека барањето за заштита на законитоста против пресудата на Основниот суд Скопје 1 од 25 февруари 2015 година против Звонко Костовски е поднесено на 6 ноември 2016 од страна на СЈО. Но, барањето било доставено  без приложување на судскиот предмет од Кривичниот суд. Од тој момент почнуваат преписките. Веднаш по приемот на БЗЗ-то, Врховниот суд со писмо се обраќа до СЈО, со укажување дека е потребно да се достават списите на предметот  за да  може да постапуваат. Тоа е побарано  со ургенција од 16 декември, во која се инсистира СJО да ги прибави списите. Како одговор на оваа ургенција, СЈО на 26 декември го известува Судот  дека Основниот суд  Скопје 1 ги информирал дека  предметот ќе биде доставен до Врховниот суд, но доколку највисокиот суд достави такво барање до Кривичниот суд.

По ова, Врховниот суд  по третпат се обратил со писмо архивирано на 29 декември до СЈО во кое укажал дека според судската пракса, подносителот на  БЗЗ-то е потребно да ги достави списите на предметот во најкраток  можен рок за да може да се  постапува. Од Судот потенцираат дека од СЈО не им е достаена копија од писмото на Основниот суд  Скопје 1, во кое Обвинителеството се повикува дека не се во можност да го обезбедат бараното,  поради одбивањето  на првостепениот суд.

На 3 јануари 2017 година СЈО  доставило нова ургенција  до Кривичниот суд за да ги добијат списите околу склучената пресуда на Костовски, но остануваат повторно без одговор. Наместо одговор, од Кривичниот суд, со кој во тоа време раководи в.д претседателката Татјана Михајлова (набрзо ќе даде оставка откако Врховниот суд нема да ги прифати нејзините промени на годишниот извештај на судии и ќе застане зад судиите кои поднеле приговори), СЈО ќе биде обвинет дека „не ја познава процедурата“ и на слепо поднесува вонредни правни лекови.И тука прекинува комуникацијата меѓу овие две  институции. На новинарските прашања до каде е постапката, од СЈО креваат раменици и велат дека чекаат.

Макфакс  деновиве се обрати до новиот в.д. претседател на Основниот суд Скопје 1, Стојанче Рибарев, со прашање зошто Кривичниот суд одбива да ги достави списите до СЈО. Тој нè информираше дека целиот предмет со сите списи е доставен до Советот на јавни обвинители уште на 25 февруари оваа година со дозвола на тогашната в.д претседателка Татјана Михајлова, а по писмено барање потпишано од првиот човек на Советот, Петар Аневски.

Трансферот  на предметот на нова адреса ни го потврди и самиот Аневски, кој вели дека  е точно дека ги побарале  комплетните списи за „Пуч“.

„По откажувањето на специјалната јавна обвинителка Катица Јанева од обвинителниот акт за ‘Пуч’, сметавме дека е потребно да го видиме целиот предме, за да ги видиме околностите кои довеле до таква одлука. Во моментов чекаме сите членови да добијат безбедносни сертификати бидејќи само двајца од нас ги поседуваат“, ни изјави Аневски. Тој вели дека дури тогаш ќе можат да ја стават оваа точка на дневен ред на седница. Специјалната јавна обвинителка Катица Јанева еднаш веќе реферираше  пред членовите  на Советот на јавни обвинители за овој случај, а во  друга пригода, и тим составен од  пет обвинители од СЈО.

СЈО на 18 јануари соопшти дека се откажува од обвинителниот акт за „Пуч“, кој ги товари за нелегално прислушување  и за насилство врз највисоките државни органи: Зоран и Соња Верушевски, Бранко Палифров, Ѓорѓи Лазаревски и Зоран Заев. Како главна причина за ваквиот потег беше  наведено дека  фактичката состојба прикажана во обвинителниот акт е во спротивност со доказите со кои ова Јавно обвинителство располага и со наодите во истражните постапки „Таргет“ и „Тврдина“. СЈО тогаш изјави дека ваквата одлука е со цел да се приберат дополнителни докази што во целост ќе ја разјаснат фактичката состојба и ќе овозможат донесување правилна и законита јавнообвинителска одлука. Одлуката ја поздрави СДСМ,според која, се потврдило дека „странските служби, жолтите комбиња, тактичката опрема, клонираните базни станици“ се „несовесна и безобразна измислица на Никола Груевски“. Во дел од медиумите, пак, кои важат за блиски до владејачката ВМРО-ДПМНЕ се појавија  текстови  дека ваквиот чекор е „втора амнестија на Заев од СЈО“.

Обвинителката Ленче Ристоска во изјава за Макфакс дообјаснува дека од контрадикторните  факти во  случаите „Пуч“ и „Таргет“ произлегува дека Костовски не може да биде единствениот  одговорен  за нелегалното прислушување. Затоа, таа  вели дека е неопходно да се направи ревизија на правосилната пресуда и да се утврди одговорноста на сите чинители, но и на фактичката ситуација, која е сосема поинаква.

„Во пресудата не се приложени доволно докази за кривичните дела, од кои ќе се утврди дека Костовски е виновен. Во однос на кривичното дело шпионажа, кое му се става како товар, недозволиво е да  нема директни извршители, а  да биде осуден помагачот, а притоа и да не се утврди во корист на која земја е направено шпионирањето“, додава Ристеска.

Според неа, важно е  целиот случај да биде конзистентен и да се открие вистината околу тоа кој навистина незаконски прислушувал и со каква цел.

Во пресудата  за „Пуч“, која медиумите ја добија користејќи го правото на слободен пристап до информации, стои дека делата на вработениот во МВР, за кои тој беше осуден,започнале во 2010 година.Преку вториот вработен во МВР тој стапил во контакт со првообвинетиот Зоран Верушевски и по негов налог ги злоупотребил техничките капацитети на службата, внесувајќи телефонски броеви на повеќе политичари и други јавни личности. Во пресудата можат да се видат иницијалите на  дел од прислушуваните, меѓу кои можат да се препознат првите букви од имињата на експремиерот Никола Груевски, неговиот  братучед  и прв разузнувач во државата Сашо Мијалков,поранешните министри Гордана Јанкуловска, Миле Јанакиевски, но и Радмила Шекеринска, Бранко Црвенковски… Потоа, наводно снимените разговори осудениот му ги давал на колегата од МВР, кој, пак, му ги предавал на Верушевски. Крајната дестинација биле странските  тајни служби.

Сè дотука е историја. Она што следеше натаму им даде сосема друг тек на работите. По објавувањето на „бомбите“ на опозицијата, Договорот во Пржино, формирањето на Специјалното јавно обвинителство, но и излегувањето на виделина на првите истражни постапки, во кои СЈО излезе со  податоци за уништување на двата прислушни системи во МВР, како и за  масовно незаконско прислушување без судски налог, полека почуваат да се составуваат камчињата  од  политичкиот мозаик од децениското  владеење на ВМРО-ДПМНЕ.

Уште повеќе што специјалната јавна обвинителка Катица Јанева на една од последните прес-конференции обелодени и дека во однос на предметот „Пуч“ (некомплетен), кој е доставен  до СЈО од Основното јавно обвинителство како доказ  им е доставен и хард дискот, за кој е утврдено дека потекнува од канцеларијата  во УБК на веќе осудениот Звонко Костовски, но тој доказ, како што велат од СЈО, не е приложен во листата на докази. Според анализата на овој доказ, тимот на СЈО констатирал дека таргет на прислушување е лидерот на СДСМ, Зоран Заев, и дека тие комуникации се следени без издадени судски наредби, односно незаконски.

Со ваквата најнова разврска во случајот „Пуч“ останува да „виси“ пресудата изречена за шестообвинетиот Звонко Костовски. Дали фактот што Костовски може да се јави во улога на  главен сведок во „Тврдина“, кој треба да ја открие вистината кој и за каква цел прислушувал, создава  институционална спрега, чија крајна цел е сопирање на работата на СЈО? Уште повеќе поради тоа што тимот на Јанева го троши   последниот од 18-те предвидени месеци за поднесување обвиненија. Од СЈО не сакаат да прејудицираат такво нешто, но велат, никогаш не се знае.

Гордана Дувњак