Демократската опозиција во американскиот Сенат во четвртокот со тактиката на бескрајните расправи, ткн „филибастер“, го попречија републиканското мнозинство да го потврди конзервативецот Нил Горсач за судија на Врховниот суд, па републиканците покажаа подготвеност да посегнат по промената на процедурата позната како „нуклеарна опција“ за ден подоцна изборот на Горсач да може да биде потврден.

Таканаречената тактика „филибастер“ (опструкција, односно право на неограничена расправа по некое прашање) се состои од непрестајно говорење на сенатската говорница со што пратеникот спречува некој закон да биде ставен на гласање. Со тоа првпат во историјата на САД е блокиран изборот на функционер во највисоката судска инстанца, забележува агенцијата AFP.

Меѓутоа, со 55 наспроти 45 гласови, републиканците не успеаја да соберат ткн „супермнозинство“ од 60 гласови со коишто може да ја спречат тактиката на филибастер на пратениците од Демократската партија и да го потврдат судијата, па се одлучија на гласање на забрана на филибастер тактиката против кандидат на Врховниот суд, за што им е потребно просто мнозинство. Потоа во петок можат со просто мнозинство, за коешто имаат доволно гласови, да го потврдат изборот на Нил Гросач за судија во Сенатот.

Поради тоа, челникот на републиканското мнозинство Мич Мекконел се одлучи за сложената постапка на гласање со кој бојот на потребните гласови од 60 се намалува на 51. Таквата постапка се нарекува „нуклеарна опција“, бидејќи се смета за краен потег со кој се кршат традициите на Сенатот, пренесува агенцијата Reuters.

Самиот претседател Доналд Трамп го охрабри Мекконел да ја примени „нуклеарната опција“. „Тие се против овој кандидат, бидејќи се всушност против човекот кој го именуваше и против партијата којашто ја претставува“, изјави Мекконел.

Републиканците кои имаат мнозинство во Сенатот од 52 наспроти 48 пратеници најавија во четвртокот дека Горсач ќе биде потврден во петокот „на кој и да е начин“. Демократите се противат на именувањето на Горсач во Врховниот суд, што е доживотна должност.

„Тој ќе биде еден од најконзервативните судии во историјата на Врховниот суд. Кога кандидатот нема да добие доволно гласови, тогаш одговорот не лежи во промената на правилата, туку во промена на кандидатот. Прописот за 60 гласови претставува чувар на нашата демократија… и чувар против правосудниот екстремизам“, предупреди Чак Шумер, водач на демократите во Сенатот.

Против кратењето на дискусиите за именувањето на Горсач гласале 44 од 48-те демократски сенатори, што е повеќе од 41 глас потребен за блокирање на процедурата.

Американските медиуми забележуваат дека иако демократите се против промената на правилата и ги обвинуваат републиканците за присвојување на власта, всушност токму демократите првите посегнале по ткн „нуклеарна опција“ кога во 2013 година го контролираа Сенатот. Тогаш го забранија „филибастерот“ за кандидатите за извршната власт и сојузните судии освен за врховните, но дозволија за Врховниот суд и законодавството. Промената на правилата кои ги предлагаат републиканците задржуваат можност за „филибастери“ за законодавството.

Американскиот претседател Доналд Трамп на почетокот од февруари го именуваше конзервативецот Нил Горсач за деветти судија во Врховниот суд. Горсач (49) досега беше федерален судија во американската сојузна држава Колорадо, чијашто биографија и академски референци вклучуваат и диплома од Универзитетот Колумбија и Правна школа на Универзитетот Харвард.

Неговото именување треба да го потврди Сенатот, а таа потврда наидува на тешкотии како во случајот со кандидатот Мерик Гарланд на досегашниот демократски претседател Барка Обама, чија номинација беше отфрлена од републиканското мнозинство, кое образложи дека тогаш не е добар моментот, бидејќи се очекуваа претседателските избори.

Со изборот на Горсач би можело да се обнови конзервативното мнозинство во највисокиот суд на САД, кој со своите одлуки пресудува во спорни прашања како на пример абортусот, контрола на вооружувањето, смртната казна и верските права. Местото судија во Врховниот суд е празно од февруари 2016 година кога почина Антонин Скали, кој важеше за контроверзен судија. Скали имаше пофални зборови за Горсач, кого го нарекуваше „лав на законот“. Како и Скали, и Горсач е познат по остриот стил на пишување. Врховниот суд на САД има девет судии./крај/мф/сн