Свет
Како реагираше светот на офанзивата на Хамас врз Израел
Обединетите Нации повикаа на итен прекин на насилството во Газа, од каде што исламистичкото движење Хамас го изврши најголемиот напад врз Израел досега со најмалку 40 мртви, а нападите ги осудија ЕУ, западните лидери и Украина. Од друга страна, Русија и Арапскиот свет повикуваат на воздржаност, додека групите и државите блиски до Хамас ги поздравуваат.
Високиот комесар за човекови права на Обединетите нации, Волкер Туерк, беше шокиран од извештаите за илјадниците ракети истрелани врз Израел утрово и извештаите за држење на израелски цивили како заложници.
Најмалку 22 Израелци загинаа, а стотици се ранети во нападот на Хамас, според официјалните податоци.
„Цивилите никогаш не смеат да бидат цел“, рече Туерк, повикувајќи го Израел да преземе мерки за да избегне цивилни жртви во неговите воздушни напади врз Газа како одговор на нападот на Хамас.
„Повикувам на итен прекин на насилството и сите страни и клучните земји во регионот да се деескалираат за да се избегне понатамошно крвопролевање“, рече Туерк.
Портпаролот на Советот за национална безбедност на Белата куќа изјави дека САД „недвосмислено ги осудуваат“ нападите на палестинската исламистичка група Хамас врз израелските цивили и силно ја поддржуваат владата и народот на Израел, објави „Си-Ен-Ен“.
Советникот за национална безбедност на Белата куќа Џејк Саливан разговарал со неговиот израелски колега Цачи Ханегби и најави дека ќе остане во близок контакт со него.
Европската унија и бројните европски престолнини „најостро ги осудија“ нападите во зори врз Израел и нагласија дека Израел има право да се брани.
Русија повика на „воздржаност“, а Турција да се избегне ескалација.
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, јасно ги осуди нападите, кои таа ги нарекува тероризам и рече дека Израел има право да се брани.
„Европската унија изразува солидарност во овие тешки моменти“, изјави шефот на европската дипломатија, Жозеп Борел и нагласи дека тероризмот и насилството не решаваат ништо. Нападите ги осуди и претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел.
Русија ги повикува палестинската и израелската страна на итен прекин на огнот, на откажување од насилството и на неопходно воздржување, изјави портпаролката на руската дипломатија Марија Захарова.
Во саботата, украинскиот претседател Володимир Зеленски го осуди терористичкиот напад врз Израел и рече дека не смее да има сомнеж дека земјата има право да се брани.
Зборови на осуда упатија францускиот претседател Емануел Макрон, британскиот премиер Риши Сунак, шефицата на германската дипломатија Аналена Баербок и официјален Рим, кои порачаа дека Израел има право да се брани.
Шпанскиот министер за надворешни работи беше шокиран од, како што рече, исклучително сериозните терористички напади.
Нападот е апсолутно осуден од Холандија, рече премиерот Марк Руте, кој му се јави на својот израелски колега Бенјамин Нетанјаху.
Нападите најостро ги осудија Полска, Чешка, Хрватска, Грција и Албанија.
Арапскиот и муслиманскиот свет
Турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган ги повика Израелците и Палестинците да „дејствуваат разумно“ и „да се воздржат од импулсивни акции, кои само ќе ги зголемат тензиите“.
Министерството за надворешни работи на Саудиска Арабија во саботата повика на „итен прекин на насилството меѓу Израел и Палестинците“, објави државната новинска агенција.
„Го следиме невидениот развој на настаните меѓу голем број палестински фракции и израелските окупаторски сили, што доведе до високо ниво на насилство на многу фронтови“, соопшти саудиското Министерство за надворешни работи.
Оман повикува и на максимална воздржаност, пренесува официјалната агенција. Оман ја повикува меѓународната заедница „итно да интервенира за да се запре ескалацијата и повторно да се воспостави владеење на меѓународното право“.
Друга земја од Персискиот залив, Катар, го обвини Израел за ескалацијата и повика на воздржаност. Министерството за надворешни работи на Катар ја повика меѓународната заедница да го спречи Израел да користи такви напади како изговор за да започне непропорционална војна против палестинските цивили во Газа.
Поддршка за Хамас
Воениот советник на врховниот лидер на Иран, ајатолахот Али Хамнеи, ја поздрави, како што рече, храбрата офанзива на Хамас против Израел.
„Ја поддржуваме оваа храбра операција и сигурни сме дека и фронтот на отпорот ја поддржува“, рече генералот на елитната воена формација на Револуционерната гарда Јахја Рахим-Савахи.
Проиранското шиитско движење Хезболах од Либан, кое има силно вооружено крило, го пофали и му честиташе на Хамас.
„Хезболах му честита на палестинскиот народ и неговите сојузници на јуначката и победничка операција“, се наведува во соопштението.
Дополнително, Хезболах наведува дека „командата на исламскиот отпор во Либан (…) одржува директен контакт со командата на палестинскиот отпор во земјата и во странство и постојано ги оценува настаните и текот на операциите“.
„Оската на отпорот“ е термин кој се користи за означување на палестинските, либанските, сириските и други движења кои се блиски до Иран и се противници на Израел.
„Тоа е и порака до арапскиот и муслиманскиот свет (…) особено до оние кои се залагаат за нормализација на односите со Израел“, рече Хезболах.
Обединетите Арапски Емирати (ОАЕ) и Бахреин го потпишаа Аврамскиот договор со Израел за нормализација на односите со посредство на поранешниот американски претседател Доналд Трамп.
Министерството за надворешни работи на ОАЕ повика на „максимална воздржаност и итен прекин на огнот за да се избегнат сериозни последици“.
Мароко и Судан исто така ги прекинаа непријателствата со Израел, а Саудиска Арабија преговара со Израел за започнување на процесот на нормализирање на односите.
Самех Шукри, министерот за надворешни работи на Египет, кој има дипломатски односи со Израел, разговараше со шефот на европската дипломатија, Жозеп Борел, за „сериозната ескалација на палестинско-израелско ниво“, изјави во саботата портпаролот на Министерството.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
(Видео) Русите ја нападнаа Одеса: луѓето ги блокираат патиштата, лути затоа што нема струја
Во руските напади во близина на украинското црноморско пристаниште Одеса беше убиена жена синоќа, а градски округ претрпе прекини во електричната енергија и другите комунални услуги, соопштија официјални лица.
Гувернерот на регионот Одеса, Олех Кипер, пишувајќи на Телеграм, рече дека руски дрон уби жена која преминувала мост во нејзиниот автомобил југозападно од Одеса. Нејзините три деца се повредени во инцидентот.
Russians struck a bridge in Odesa Oblast with a Shahed drone — just near the Moldovan border
A 40-year-old woman was killed, local media report.
The bridge on the Odesa–Reni highway crosses the Dniester River and is critically important for regional traffic.
After the strike,… pic.twitter.com/F17Orobjtr
— NEXTA (@nexta_tv) December 18, 2025
Кипер апелираше до жителите на регионот кои претрпеле продолжени прекини на електричната енергија да покажат трпение и да престанат да блокираат патишта во знак на протест, велејќи дека службите за итни случаи работат деноноќно за да го вратат снабдувањето со електрична енергија.
Во Одеса, шефот на градската воена администрација, Серхиј Лисак, рече дека рускиот напад ја погодил инфраструктурата и предизвикал прекини во електричната енергија, водата и греењето во „густо населен округ“.
Едно лице е повредено, а службите за итни случаи работат на враќање на нормалното снабдување. Украинските гранични власти соопштија дека руските напади го запреле сообраќајот по должината на рутата што ја поврзува Одеса со пристаништето Рени на реката Дунав.
Свет
Трамп ја прогласи марихуаната за помалку опасна дрога
Американскиот претседател Доналд Трамп потпиша извршна наредба со која марихуаната на федерално ниво се класифицира како помалку опасна дрога, во обид да се зголемат истражувањата за нејзината медицинска употреба, но не и целосно да се легализира, објави Си-ен-ен.
Марихуаната, која е легална во многу американски држави, претходно беше класифицирана како дрога од прва категорија, заедно со хероинот, на федерално ниво. Трамп ја смести во трета категорија, заедно со анаболните стероиди и кетаминот.
Олеснување на медицинските истражувања
„Оваа наредба за прекласификација ќе го олесни спроведувањето на медицински истражувања поврзани со марихуаната, овозможувајќи ни да ги проучиме придобивките, потенцијалните ризици и идните третмани“, рече Трамп во Овалната соба. „Ќе има огромно позитивно влијание.“
Наредбата, која ѝ наложува на државната обвинителка Пам Бонди да го забрза процесот на ублажување на федералните ограничувања, но не вклучува временска рамка, доаѓа по интензивна кампања за лобирање од страна на индустријата за канабис, според високи претставници на администрацијата.
Медицинска примена во фокусот
„Фактите ја принудуваат федералната влада да признае дека марихуаната може да има легитимна медицинска употреба кога се користи внимателно. Во некои случаи, тоа може да вклучува употреба како замена за зависност и потенцијално смртоносни опиоидни лекови против болки“, рече Трамп, нарекувајќи го потегот „здрав разум“.
Потегот на Трамп не ја легализира марихуаната на федерално ниво, иако таа веќе е легална во неколку држави. Регулативата не влијае на рекреативната употреба на марихуана и не вклучува никакви промени во системот на кривична правда.
Европа
ЕУ конечно постигна договор за Украина: три членки одбија да учествуваат
Лидерите на ЕУ ги откажаа плановите за невиден заем за репарации за Украина и наместо тоа ќе соберат 90 милијарди евра преку заедничко задолжување за финансирање на Киев во следните две години. Унгарија, Чешка и Словачка нема да учествуваат во аранжманот, објави „Еуроњуз“.
Откако разговорите заглавија поради барањето на Белгија за неограничени гаранции пред користење на замрзнатите руски средства, лидерите на ЕУ се свртеа кон издавање заеднички долг. Ова би ја обезбедило финансиската стабилност на Киев следната година и во 2027 година, додека товарот би паднал врз заедничкиот буџет на ЕУ.
Белгиските барања го срушија договорот
Пред самитот во Брисел во четврток, лидерите инсистираа дека нема План Б и ги удвоија напорите за издавање заем за репарација поддржан од замрзнати средства од Руската централна банка. Германскиот канцелар Фридрих Мерц го водеше напорот, но тој не успеа, бидејќи барањата на Белгија за неограничени гаранции го направија планот неодржлив за другите членки.
Неуспехот е удар за Мерц и претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, која го претстави планот како најдобра опција. Дискусијата во четврток се вртеше околу ублажување на загриженоста на белгиската влада. Премиерот Барт де Вевер со недели беше цврст, велејќи дека нема да прифати лош договор што ќе ја изложи неговата земја на руска одмазда. Неговото барање за „неограничени гаранции“ за заштита на Белгија и финансиската институција Евроклеар се покажа како неприфатливо за другите. Еден дипломат изјави за Евроњуз дека многу земји не сакале да понудат такви гаранции, велејќи: „Лидерите навистина не знаеја што ќе гарантираат на крајот“.
Унгарија, Чешка и Словачка се исклучени од шемата
Уште пред самитот, Унгарија јасно стави до знаење дека нема да се согласи со заемот за репарации. Премиерот Виктор Орбан одбива финансиски да ја поддржи Украина и честопати ги критикуваше европските колеги за нивното справување со војната. Но, кога стана јасно дека Белгија и другите земји-членки не можат да се согласат, Орбан, заедно со словачкиот премиер Роберт Фицо и чешкиот премиер Андреј Бабиш, изготвија план за излез од застојот.
Во заклучоците од самитот, лидерите се согласија дека Унгарија, Словачка и Чешка ќе бидат ослободени од каква било одговорност поврзана со заемот преку механизмот за „засилена соработка“. „Секое мобилизирање на буџетските средства на ЕУ како гаранција за овој заем нема да влијае на финансиските обврски на Чешка, Унгарија и Словачка“, се вели во текстот, одобрен од сите 27 земји.
Орбан: Украинците никогаш нема да можат да го вратат заемот.
Потоа Орбан им рече на новинарите: „Изгледа како заем, но Украинците никогаш нема да можат да го вратат“, и додаде: „Всушност, тоа е трошење пари. И оние што стојат зад тој заем ќе ја преземат одговорноста и финансиските последици од него“.
Реакции по тешките преговори
По самитот, кој заврши во раните утрински часови, фон дер Лајен, придружувана од данската премиерка Мете Фредериксен, изјави дека примарната цел е постигната: финансирањето за Украина е обезбедено. „Конечниот заклучок, по денес, е дека нашата поддршка за Украина е загарантирана“, рече Фредериксен.
Сепак, принципот дека Русија мора да плати за штетата предизвикана на Украина не се оствари. Европските земји-членки ќе се задолжуваат на финансиските пазари и ќе плаќаат камата. Иако заемот за Украина ќе биде без камата, а Киев треба да го врати со пари од руските репарации, не е сигурно дали Русија некогаш ќе плати репарации, што значи дека заемот лесно би можел да се претвори во грант.
„Тие беа нервозни поради терминот ‘неограничени гаранции’“
Белгискиот премиер Де Вевер рече дека зборот „неограничени“ гаранции ги направил неговите колеги „нервозни“ и дека исходот ја потврдил позицијата на неговата земја. „Денес докажавме дека гласот на малите и средните земји-членки исто така се брои. Одлуките во Европа не се донесуваат едноставно од најголемите капитали или институции. Тие се колективни“, рече тој, суптилно алудирајќи на Германија.
Од друга страна, германскиот канцелар Мерц им рече на новинарите дека „Европа го покажа својот суверенитет“ со тоа што се согласи на заеднички долг. „Кога станува збор за руски средства, само малку ја променивме временската рамка“, додаде тој, тврдејќи: „Руските средства ќе се користат како колатерал за заемот“.

