Наука
Вулканот Света Елена во Вашингтон и натаму мистерија за научниците
Вулканот во Света Елена во американската сојузна држава Вашингтон во 1980 година беше виновник за најголемата ерупција во историјата на САД.
Ерупцијата била толку силна, што го разнела целиот северен дел од планината, со што бил предизвикан најголемиот одрон на земјата забележан кога и да е. Столбот од чад и пепел се кренал дури 24 километри во воздухот, а лавата од вулканот го стопила целиот снег и мраз од планините и предизвикала калливи одрони.
За време на оваа ерупција загинале 57 луѓе, биле уништени 24 куќи, 47 мостови и речиси 300 километри пат, а вкупната штета изнесувала околу милијарда долари.
Света Елена не е познат само по големата ерупција, туку и по уникатната внатрешност за која научниците потврдиле дека е збунувачки студена за активен вулкан.
Тимот научници кои се предводени од Стив Хансен од Универзитетот Ново Мексико, успеале да соберат доволни податоци за да состават сеизмички приказ со висока резолуција од внатрешноста на планината, а која покажува длабоки кристални структури кои биле предизвикани од 23 помали експлозии. Она што на снимките не успеале да го пронајдат е изворот на топлина, туку пронашле мека карпа типична за ткн „калливи вулкани“.
Според истражувачите, сé уште не е откриена мистеријата на овој вулкан, од каде доаѓа топлината на овој вулкан, со сепак според нивна претпоставка, изворот може да биде соседниот вулкан Маунт Адамас кој последен пат еруптирал во 950 година. Но, сепак, останува нејасно како се случува тоа, односно на кој начин еден вулкан „ја краде“ магмата на другиот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Наука
Студија открива зошто зевањето е „заразно“
Многумина претпоставуваат дека проѕеваме за да се обидеме да внесеме повеќе кислород во телото – така веруваат научниците долги години. Таа теорија, сепак, е отфрлена.
„Зевањето се состои од широко отворање на устата и максимално проширување на вилицата, проследено со длабоко вдишување и бавно издишување“, објаснува д-р Рејан Сагир од Велика Британија и додава дека овој секојдневен феномен сè уште не е целосно научно објаснет и разбран.
Најчудниот детал за проѕевањето е неговата „заразност“. Има многу студии на оваа тема, па има и некои објаснувања зошто мораме да зеваме кога гледаме како некој друг се проѕева. Објаснувањето лежи во психологијата, а постојат тврдења дека „само психопатите не зеваат кога тоа го прави некој друг во нивната околина“.
Многу луѓе претпоставуваат дека зеваме за да се обидеме да внесеме повеќе кислород во телото – така веруваа научниците до крајот на минатиот век, но по експериментите објавени во 1987 година, таа теорија беше отфрлена, бидејќи немаше докази за никаква корелација, пренесува realsimple.com.
„Како што се уморуваме, особено кога гледаме неинтересни или неинтерактивни повторувачки содржини како предавања, нашето тело го користи зевањето како средство за будење. Истражувањата покажаа дека ова е точно, бидејќи отчукувањата на срцето се зголемуваат по проѕевањето, достигнувајќи врв за 10 до 15 секунди“, вели д-р Сагир.
Зевањето е поврзано и со ладење на мозокот, поради што се проѕеваме почесто кога температурата се зголемува.
„Кога мускулите на лицето се опуштаат, тоа овозможува губење на топлина низ вените на лицето и влегување на ладен воздух, што помага да се намали температурата на мозокот“, пренесува 24sata.
Причината зошто зевањето е заразно е емпатијата
Според истражувачите, најверојатната причина зошто зевањето е заразно е емпатијата.
„Како што стареат луѓето го подобруваат својот психосоцијален и невролошки развој, па туѓото зевање станува еден вид знак дека и тие треба да зеваат. Овој феномен е познат како феномен на ехо, а се јавува и кај шимпанзата и кучињата“, вели др. Сагир и додава:
„Не е само зевање тоа што несвесно се копираме еден од друг“
На пример, секој ден автоматски, несвесно имитираме туѓи зборови (ехолалија) или постапки (ехопраксија), се со цел подобро да се вклопиме. Таквото однесување е сосема природно, бидејќи нашиот мозок е програмиран на тој начин – да ги копира луѓето со кои сме опкружени.
„Истражувањата покажаа дека зевањето предизвикува „огледални неврони“ во еден дел од мозокот, но овој одговор е ограничен на целосно развиен мозок. Како ментално здрави возрасни луѓе, нашиот психосоцијален развој ќе нè натера да зеваме кога некој друг го прави тоа. Кај луѓето кои не се развиени добро и правилно ментално, не се гледа заразното дејство на проѕевањето“, забележува британскиот лекар.
Ги „копираме“ зевањата на луѓето за кои се грижиме
Некои студии покажуваат дека децата, чиј мозок се уште се развива, зеваат само кога се уморни, но не и кога некој го прави тоа покрај нив. Освен тоа, студиите покажаа дека повеќе сме склони да го копираме зевањето кога тоа го прават луѓе за кои се грижиме, со кои сме блиски.
“На пример, ако некој член од семејството зева, поголема е веројатноста да зеваме отколку кога некој што не го познаваме зева. Ова се случува токму поради емпатијата кога несвесно сакаме да ги пресликаме постапките на саканите”, вели д-р Сагир.
Наука
Кометата која милиони години патувала до Земјата ќе биде видлива со голо око во октомври
Kометата Ц/2023 А3, позната како Цушиншан-АТЛАС, ќе се појави на небото следниот месец. Новооткриената комета поминува покрај Земјата и луѓето во јужната хемисфера веќе имаат можност да видат комета која патувала милиони години за да стигне до нас.
Таа би можела да биде светла како Венера, со што би била една од најсветлите комети во северната полутопка во последните 100 години.
„Изгледите се одлични дека ќе имаме визуелно импресивен вечерен приказ во средината на октомври. Доколку времето дозволува, кометата ќе биде видлива во целата северна полутопка. Дури и градските светла нема да ја придушат“, изјави Шјиченг Џанг од опсерваторијата „Лоуел“ во Аризона.
Кометата првпат била забележана од кинеските астрономи во јануари лани и ова ќе биде првпат луѓето да ја видат.
„Кометите како Ц/2023 А3 се големи правливи ледени топки и кога ќе почнат да се приближуваат до сонцето, тие се загреваат и испуштаат гасови и прашина и така се создава она што изгледа како опашка на кометата“, кажа Пол Дилејни, почесен професор по физика и астрономија на универзитетот Јорк во Торонто.
Наука
Здравиот начин на живот го неутрализира влијанието на генетиката за повеќе од 60 проценти, покажува истражување
Здравиот начин на живот може да го компензира влијанието на генетиката за повеќе од 60 проценти и да додаде уште пет години на животот, според првата студија спроведена на оваа тема.
Добро е познато дека некои луѓе се генетски предиспонирани за пократок животен век, објави Гардијан.
Исто така, добро е познато дека факторите на животниот стил, особено пушењето, консумирањето алкохол, исхраната и физичката активност, можат да влијаат на долговечноста.
Сепак, досега не е направено истражување за степенот до кој здравиот начин на живот може да се спротивстави на генетиката.
Наодите од неколку долгорочни студии сугерираат дека здравиот начин на живот може да ги ублажи ефектите од гените што го скратуваат животот за 62 проценти и да додаде дури пет години на животот.
Резултатите беа објавени во списанието BMJ Evidence-Based Medicine.
Оваа студија ја појаснува клучната улога на здравиот начин на живот во ублажувањето на влијанието на генетските фактори врз скратувањето на животниот век, заклучија истражувачите.
Студијата опфатила 353.742 луѓе од Обединетото Кралство Биобанка и открила дека оние со висок генетски ризик за пократок живот имаат 21 отсто зголемен ризик од рана смрт во споредба со оние со низок генетски ризик, без оглед на нивниот животен стил.