Контакт

Анализи

Судир на империите: Зошто Турција и Русија се во конфликт

Објавено пред

Во текстот напишан за американското списание Foreign Affairs, професор по меѓународни односи на универзитетот „Кадир Хас“ во Турција, Акин Увер (оттаму и очигледната пристрасност кон „турската“ верзија за инцидентот), корените на сегашниот конфликт меѓу Русија и Турција ги наоѓа во историскиот страв и недоверба кои двете некогашни империи дури и денес не престануваат да ги чувствуваат една за друга 

dobivaj vesti na viber

Есента 1914 година, два германски воени брода, „Гоебен“ и „Бреслау“, се засолниле во отоманската престолнина Истанбул за да побегнат од британската поморска потера. По тајните преговори меѓу воените канцеларии на Германија и на Отоманското царство, „Гоебен“ и „Бреслау“, заедно со придружбата од турска поморска ескадрила, тргнаа да ги бомбардираат руските пристанишни градови Новорусијск, Одеса и Севастопол. Ова, според тогашниот командант на германската Медитеранска ескадрила, Вилхелм Антон Сушон, било идеално оправдување за да се присили инаку неутралното Отоманско царство да се вклучи во Големата војна, „дури и против нивната волја“. Русија за Отоманците отсекогаш преставувала „исконски непријател“ и со позајмицата на двата воени брода за остварување на стратешките приоритети на Истанбул во Црното Море, Германија, верувал Сушон, ќе ја придобие империјата. Сушон бил во право.

Минатата година, во еден напис за геополитиката на Црното Море, јас (професорот Увер, з.р.) тврдев дека курсот на модерните руско-турски односи беше поставен во 1783 година, кога руските царистички армии го освоија Крим, што претставуваше прва значителна загуба за Отоманското царство на муслиманска територија. Шокот, но и желбата да се спречат натамошните загуби, го потикна „позападнувањето“ (Westernization) на Отоманците и нивните напори да балансираат наспроти руската експанзија преку европските сојузи. Најзначајниот акт на балансирање се случи во текот на Кримската војна од 1853/56 година, во која британски, француски и отомански сили успешно ги потиснаа руските обиди повторно да ја преземат територијата.

Сепак, наспроти исходот од оваа војна, во текот на наредните 60 години руското попморско присуство во Црното Море постепено се зацврстуваше. Со тоа дојдоа и руските територијални придобивки на сметка на Отоманците. Всушност, повеќе од еден век Отоманците постојано губеа територии на Кавказот и на Балкан – траума која сé уште ги прогонуваше Отоманците од времето на Сушон, а продолжува и со нивните наследници денес.

Со други зборови, во тој момент имало смисла Сушон да верува дека два германски воени брода ќе им дадат на Отоманците психолошка лиценца да го сторат она што секакако сакале да го сторат во Црното Море.

Историски заслепувачи

Тешко е да се претера во оценувањето на длабочината до која историјата раководи со турското стратешко размислување. Еден трговски договор со Иран, на пример, денес би бил направен земајќи го предвид Договорот од Зухаб од 1639 година, кој стави крај на војната меѓу Отоманската и Сафавидската империја. Натаму, Турција долго време тврди дека иранската нуклеарна програма никогаш нема да преставува закана за Анкара затоа што турско–иранската граница е речиси без инциденти од потпишпувањето на овој пакт. Исто така, заеднички проект со Франција бил разгледуван во контекст на капитулацијата на султанот Сулејман Први, со кој на француските трговци им беше доделен статусот на „најпривилегирана нација“. Во текот на преговорите меѓу Турција и ЕУ за царинска унија во 1996 година, некои членови на турскиот парламент експлицитно тврдеа дека договорот е полош од капитулацијата на султанот Сулејман Први.

За да нема забуна, историското размислување раководи и со другите светски сили. На пример, кога Русија го анектираше Крим во март 2014 година, таа се повика на настаните од 1783 и 1856 година. Крим беше „фантомскиот уд“ (според зборовите на британскиот новинар Метју Норман) и за двете поранешни империи. А по анексијата, турскиот претседател Реџеп Тајип Ердоан подвлече дека Турција никогаш нема да ја признае анексијата на Крим од страна на Русија.

Реториката не е единственото нешто што се вжешти по навлегувањето на руските борци во Украина. Турција, исто така, се соочува со зголемен број на нарушувања на воздушниот простор, во текот на кои руски воени авиони навлегуваат на турска територија преку Црното Море. Згора на тоа, руската Црноморска флота, која се снабдува во пристаништата Новорусијск, Одеса и Севастопол, доминира со Црното Море и постојано предизвикува „радарски“ инциденти и со турските и со бродовите на НАТО. Најзагрижувачкиот се случи во март 2015 година, кога руските авиони, кои изведувале вежба на напад на бомбардери, лажно ги зеле на нишан американскиот крстосувач со проектили „Виксбург“ и турската фрегата „Тургутреис“ кои се нашле во таа област.

Турција на овие инциденти одговори преку дипломатски демарши, директни комуникации, а понекогаш и со премолчување за да не предизвика поголема криза за НАТО. За да ги одбегне конфронтацијата во Црното Море по руската анексија на Крим, Турција дури и премести дел од својата црноморска ескадрила во Јужна Африка и во Индискиот Океан, што натера еден поранешен турски поморски адмирал јавно да протестира против заслабнувањето на турското поморско присуство во Црното Море.

Во текот на месеците кои следеа, руското присуство во Егејското Море се интензивираше. Москва изведува чести поморски патроли во источниот Медитеран и ги зголеми своите активности во поморската база во Тартус во Сирија. Веќе летото 2015 година, додека земјите-членки на НАТО ги зголемуваа своите воздушни кампањи во Сирија (а со тоа и рускиот сојузник, претседателот на Сирија Башар ал-Асад, почна да губи сé повеќе територија), Москва почна да верува дека нејзиниот пристап до Тартус е загрозен. Вице-адмиралот Виктор Чирков, главниот командант на руската морнарица, предупреди дека „базата е од суштествено значење за нас; таа е оперативна и ќе продолжи да биде“.

И така, по подготовките кои траеа цело лето, на крајот на септември руските сили пристигнаа во Сирија со официјален мандат да ги поддржуваат силите на Асад, да ги ослободат од закана воздушната база во Латакија и поморската база во Тартус и, оттаму, да почнат со напади врз сунитските милитантни групи – самопрогласената Исламска држава и други – во околината на Идлиб и на Алепо, кои се во близина на двете бази. Рускиот влез во Сирија за Турција претставуваше посериозна закана дури и од анексијата на Крим. Преземањето на провинцијата Хатај од Сирија во 1939 година е единственото проширување на Република Турција од воспоставувањето на нејзините граници. Згора на тоа, Турција подржува некои од бунтовничките групи кои Русија сега ги бомбардира, вклучувајќи ги и Туркмените од северозападна Сирија.

До почетокот на есента, руските воени бродови веќе кружеа околу Тартус и Латакија, низ Црното Море и низ Егејското Море. Турција беше ставена речиси во обрач од руските воени сили, мрачна ситуација која го поттикна новоназначениот шеф на турскиот генералштаб, Хулуси Акар, да истакне дека неговата земја е фатена во „огнен круг“.

Се чини дека оваа интерпретација е инспирирана од навлегувањето на рускиот борбен авион во турскиот воздушен простор на 3-ти октомври. Два турски воени авиона набргу го испратија рускиот авион назад кон сирискиот воздушен простор, а Анкара го повика рускиот амбасадор Андреј Карлов во Министерството за надворешни работи. Русија тврдеше дека навлегувањето е навигаторска грешка, но тоа не спречи Карлов да добие подолга лекција за турските правила за воено ангажирање. Турскиот Министер за надворешни работи Феридун Синирлиоглу, исто така, го повика неговиот руски колега, Сергеј Лавров, и му ја пренесе истата порака.

Како и да е, еден ден подоцна, на 4-ти октомври, руски „МиГ 29“ се наближи до турсска територија од правец на Сирија и го лоцирал радарот од два турски борбени авиона, кои летале во турскиот воздушен простор. На 5-ти октомври претставата беше повторена, при што руски воен авион го лоцирал радарот на осум турски борбени авиони кои, повторно, летале внатре во турскиот воздушен простор.

Турција свика итен состанок на НАТО, по кој Генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг руските акции ги нарече „намерни“. Белата куќа, исто така, излезе со соопштение во кое руските акции ги окарактеризира како „провокации“. Државниот секретар Џон Кери истакна дека неодамнешните инциденти можат да доведат до ескалација. Како одговор, руското Министерство за надворешни работи предложи формирање заедничка руско-турска работна група составена од високи воени лица, за да се подобри координацијата меѓу воздушните операции на двете земји во Сирија. И покрај ова, нема индиции за тоа дали руската страна ја сфатила пораката и дали ги изведувала овие прекршувања намерно.

По инцидентот со соборувањето на рускиот борбен авион, Русија испрати најнапредни противвозушни проектили во Сирија и пркосно соопшти дека ќе продолжи со борбените мисии во близина на турскиот воздушен простор.

Лоша судбина

Во ретроспектива, соборувањето на рускиот авион од страна на Турција на 24-ти ноември не би требало да изненадува, иако на учените од областа на меѓународните односи им нуди многу материјал за размислување во врска со несигурноста, перцепцијата и процесите на размислување. И рускиот претседател Владимир Путин и Ердоган се лидери со долг стаж и солидна историја на соработка. Рускиот и турскиот министер за надворешни работи имаат добар пристап еден кон друг на највисоко ниво. И двете армии имаат изведувано заеднички воени вежби. Тогаш, како се случи сево ова?

Турскиот наратив вели дека рускиот млазен авион немал идентификација и дека бил помешан со сиријски борбен авион. На 26-ти ноември, Ердоган дури и тврдеше дека реакцијата на Турција би била многу поинаква ако го идентификувале авионот како руски. Руската приказна вели дека двата турски воени авиони, кои го срушија рускиот, биле во позиција на заседа, што посочува дека инцидентот бил планиран. Како и да било, настаните ги отсликуваат долготрајните турски поплаки, што значи дека Турција најверојатно повторно исто би реагирала при сличен инцидент иако, за да ги намали тензиите, претпочита да не го каже тоа гласно. А фактот дека еден од руските пилоти беше убиен од земја додека се спуштал со падобран уште повеќе ја комплицира целата ситуација и го зголемува притисокот врз Путин да ја одмазди смртта на офицерот.

Ако не се изменаџира сиријскиот конфликт, може лесно од „заменска војна“ (proxy war) да се претвори во целосна војна меѓу Русија, Турција и, најверојатно, НАТО. Военото опкружување од страна на Русија за Турција претставува будење на руските империјални амбиции и ја присилува земјата да заземе став. Руските нарушувања, исто така, претставуваат многу поголем проблем за НАТО, отколку за Турција (НАТО е обврзан да ја брани Турција, а и самата алијанса се соочува со сé повеќе воздушни нарушувања). Што се однесува на Русија, таа своето воздушно перчење го смета за едноставен одговор на активностите на САД во Тихиот Океан и на Арктикот, кои Москва ги смета за сериозна закана.

Во изминативе векови, секогаш кога Русија била во подем, Турција тешко страдала. Во текот на Кримската војна, во Првата светска војна и во Студената војна, Турција се обидуваше да се заштити преку сојузите со западните земји. Денес, таа е повторно загрозена од рускиот подем. Сепак, реакцијата не мора да биде воена. Само преку активни и интензивни преговори кои би го намалиле перципираниот притисок на НАТО врз Русија во регионот на Тихиот Океан и на Арктикот и преку комуницирање на турските поплаки до Москва и тоа на највисоко ниво на НАТО, ќе може да се спасат турско-руските односи од призраците на минатото. Повеќе од кога и да било, сега е императив двата турски авиони кои го срушија рускиот да не ја доживеат истата судбина на „Гоебен“ и „Бреслау“ кои, со тоа што ги втурнаа Отоманците во војна доведоа до (според зборовите на Винстон Черчил) „повеќе колежи, повеќе мизерија и повеќе опустошување од кога и да било во историјата на употребата на воените бродови“./крај/мф/сс

Извор: Макфакс

Анализи

Силјановска vs Пендаровски: Кој добива, а кој губи во битката на социјалните мрежи и медиумите?

Објавено пред

Претседателските кандидати Стево Пендаровски и Гордана Силјановска-Давкова најмногу се спомнуваат во медиумите, а најмалку се популарни меѓу твитерџиите. Во негативен контекст почесто е споменувана Силјановска на социјалните мрежи „Феjсбук“ и „Твитер“, но и во медиумите.

dobivaj vesti na viber

Ова го покажа првата сентимент-анализа на истражувачкиот центар на „Макфакс“, која се изработуваше во периодот од 1 до 9 април годинава. Процесот на изработка на анализата е базиран на компјутерски алгоритми и има задача да одреди во каков контекст (многу негативен, негативен, неутрален, позитивен или многу позитивен) е напишан одреден текст или дел од текстот.

Преку системот беа анализирани 220 медиуми, како и објавите и коментарите на над еден милион корисници на „Фејсбук“ и твитовите од 300 илјади профили. Тестирањата на платформата покажaа дека користените технологии даваат резултат со точност поголема од 80 проценти.

Според анализата, имињата на Силјановска-Давкова и на Пендаровски почесто се споменуваат во медиумите отколку на социјалните мрежи „Твитер“ и „Фејсбук“. Во првите девет дена од месецот тие биле споменати вкупно 3.515 пати. На „Фејсбук“ биле споменати речиси двојно помалку, а најмалку биле споменувани на „Твитер“.

Силјановска, според оваа анализа, најмногу била спомената на веб-порталите „Република“, „Курир“, „Инфомакс“ и на „Прес 24“, а Пендаровски на „Прес 24“, „Макпрес“, „24 инфо“ и на „Вечер“. Од инфографикот може да се види комплетната слика за тоа во кој медиум биле најмногу застапени двајцата претседателски кандидати.

Во однос на контекстот на споменување во медиумите може да се заклучи дека постои тесна разлика меѓу Силјановска и Пендаровски, иако кандидатката зад која стои опозициската ВМРО-ДПМНЕ предничи со негативните коментари.

Па, така, во многу негативен контекст Силјановска била спомената 201 пат, а Пендаровски 136 пати. Ако таа била спомната 914 пати во негативен контекст, Пендаровски во истиот контекст бил спомнат 778 пати. Тој предничи и во однос на неутралните спомнувања во медиумите, а Силјановска предничи во однос на позитивните споменувања. Тесна е разликата меѓу многу позитивните конотации, во кои биле ставени двајцата претседателски кандидати на кои се однесува анализата, во која за 8 споменувања предност има Пендаровски.

Според податоците од аналитичкиот центар на „Макфакс“, претседателскиот кандидат Пендаровски е попопуларен од Силјановска во однос на бројот на споменувања. Во многу позитивен или позитивен контекст меѓу твитерџиите тој е споменат 231 пат, а Силјановска 201. Во однос на тоа дали кандидатите се споменати во негативен или многу негативен контекст за нијанса води Силјановска, која е спомената 401 пат, а Пендаровски 389.

Слична ситуација може да се види и на „Фејсбук“, каде што Пендаровски има предност во однос на бројот на споменувања. Ако Силјановска била спомената 481 пат во многу негативен или во негативен контекст, Пендаровски е споменат 429 пати. Кај претседателскиот кандидат зад кој стои СДСМ поголем е бројот на позитивни или многу позитивни споменувања на социјалната мрежа „Фејсбук“.

Според сето ова, Силјановска има поголема вредност на вкупниот сентимент во негативен контекст на социјалните мрежи и во медиумите од Пендаровски. Важно е да се потенцира дека не станува збор за анкета што ги мери гласовите за кандидатите, туку за начинот на кој тие се прикажани и коментирани во интернет-просторот. Истражувачкиот центар на „Макфакс“ на почетокот на кампањата за претседателските кандидати спроведе анкета.

Целосната методологија за начинот на изработката на сентимент-анализите на истражувачкиот центар на „Макфакс“ е достапна на следниот линк.

Прикажи повеќе...

Анализи

СЈО со детали: Како Камчев и Мијалков ги переле парите градејќи империја

Објавено пред

Злосторничко здружение, кое функционирало повеќе од 8 години, од 2009 година, кога биле отворани и затворани фирми, перени милиони и милиони евра, биле менувани сопственици, бил купуван огромен имот, отворани фирми на офшор-дестинации за еднократна употреба, префрлувани пари преку кипарски банки, а потоа овие испрани пари влегуваат како основачки влогови за да формираат македонски фирми.

dobivaj vesti na viber

Вака накусо може да се опише случајот „Империја“ на специјалното јавно обвинителство (СЈО), каде што, меѓу другите, осомничени се едни од највлијателните луѓе во земјата, бизнисменот Орце Камчев и поранешниот директор на УБК, Сашо Мијалков.

Три месеци по почнувањето на истрагата, обвинителството излезе со детали за еден од најобемните предмети за кој засега е утврдено дека се испрани речиси 11 милиони евра.

Истрагата е проширена за „Графички центар“ и за „Медија принт Македонија“ (МПМ), извршени се претреси во фирмите, осомничените се испрашани и собрани се докази.

Соработката меѓу Македонија и Кипар е воспоставена, па сега, конечно, на виделина излегуваат и имињата на оние што се криеле зад офшор-фирмите преку кои се переле пари.

Од крајот на јуни до крајот на октомври 2018 година некои од осомничените од „Империја“ биле под посебни истражни мерки.

„Мијалков не беше под посебни истражни мерки, Камчев многу внимателно зборуваше по телефон, но не и другите осомничени“, велат од СЈО.

Без разлика како ќе се одвива понатаму истрагата за „Империја“, со оглед на тоа што статусот и истрагите на СЈО сè уште се неизвесни, оттаму велат дека собрани се речиси 90 отсто од доказите за случајот да може да продолжи понатаму.

Злосторничкото здружение се распаѓа кон крајот на 2017 и почетокот на 2018 година кога осомничените почнуваат да земаат кредити за да се раздолжат, но тоа не значи дека тука завршуваат и нивните поединечни активности.

Под лупа на СЈО е и фирмата поврзана со семејството Мијалкови, „Бест веј инвестмент“, формирана веднаш по обеледонувањето на таканаречените бомби во 2015 година, чиј сопственик е синот на Сашо Мијалков, Јордан. СЈО истражува како се ширел бизнисот и како оваа фирма успева да заработи огромни суми и да стекне голем имот само за три години работа. „Бест веј инвестмент“, ако во 2016 година имала приходи од 816 илјади евра, во 2017 година веќе приходите ѝ растат на 9,6 милиони евра, што само покажува дека независно кој е на власт, бизнисите на Мијалков работат со полна пареа.

Краен сопственик на мистериозната „Ексико“ бил Камчев

Натписот на поштенското сандаче на улицата Иван Милутиновиќ во Скопје сведочи за постоењето на „Ексико“, чие сопствеништво е скриено

Центарот на истрагата за „Империја“ се познатата офшор-фирма „Ексико“ и бизнисменот Орце Камчев.

Истрагата утврдила дека зад првата фирма-мајка на „Ексико“, „Делта инвестмент“ од Белизе, всушност се крие таткото на Орце Камчев, Илија. Од оваа фирма, која поседуваше акции во големи акционерски друштва, а се јавуваше и како еден од сопствениците на атрактивните плацови на Водно, досега сите креваа раце и демантираа дека стојат зад неа.

Истрагата на СЈО утврдила дека по Илија Камчев, набргу како краен сопственик фигурирал и поранешниот директор на македонски „Телеком“, Жарко Луковски, а кога сопствеништвото на фирмата се сели во Америка, односно сопственик станува извесна „Калвус ЛЛЦ“ (Calvus LLC) од САД, крајниот сопственик е всушност Орце Камчев.

Од оваа американска фирма кон „Ексико“ се влеваат 1,6 милион евра како прилив, а дел од овие пари завршува на личната сметка на Камчев, додека со дел се купувани имот и земјиште во Гевгелија, на кое понатаму е предвидено да се градат казина.

Подоцна, а и до ден-денеска, сопственик на „Ексико“ е фирмата со швајцарски капитал „Т&МЈ инвестмент“ од Лугано, Швајцарија, фирма зад која оперативните сознанија покажале дека краен сопственик е член на семејството Мијалкови. Од швајцарската фирма кон македонската „Ексико“ немало никаков прилив или одлив на пари.

„Ексико“ не е единствената фирма преку која функционирало ова злосторничко здружение. Колку за пример, во истатата 2009 година офшор-компанијата „Хоспитал менаџмент груп ЛЛЦ’ од Кипар ја основа клиничката болница „Систина“. Понатаму, оваа компанија го продава имотот на друга офшор-компанија од Панама. „Орка холдинг“ го купува уделот од панамската, па повторно ѝ го продава на „Систина“, со што фактички Камчев внесува удел од „Хоспитал менаџмент“ од Кипар во Македонија.

Сомнежи за перење пари преку кипарски банки

Преку кипарски банки парите влегуваат во земјата

Значаен дел од истрагата на СЈО за „Империја“ има и фирмата „Финзи“ – истата фирма за која во таканаречените бомби можеше да се слушне дека одела набавката за опрема за следење интернет-комуникации за МВР. Министерството, додека на чело на УБК беше Мијалков, наместо директно да ја набави изреалската опрема за прислушување, тоа го правела преку „Финзи“. Во текот на истрагата за случајот самоубиство изврши директорот на „Финзи“, Коста Крпач, во април 2016 година.

Сега истрагата за „Империја“ повторно допира до „Финзи“, фирма основана од „Финзи ЛЛЦ“ во САД. Краен сопственик на оваа компанија, според СЈО, повторно е Орце Камчев.

Во неколку наврати од „Финзи ЛЛЦ“ преку кипарска банка кон македонската „Финзи“ биле исплатувани 650.000 евра. Во тоа време, односно во 2009 година, директор на „Финзи“ во Македонија е Владислав Стајковиќ, брат на Небојша Стајковиќ, поранешен помошник-министер за информатичка технологија во МВР.

Овие пари понатаму влегуваат како основачки влог во „Систина кардиологија“, фирма што подоцна е преименувана во „Си-Фи-Кар“ („Систина“, „Финзи“, “Кара“). Во 2012 година, според СЈО, кога парите веќе се испрани, американската мајка-фирма се затвора и се отвора нова фирма, во која Крпач влегува како директор, а на истата сметка легнуваат парите од израелската донација за опрема за прислушување.

„Не купуваат компании за да работат со нив, туку за да извлечат што можат“

Орце Камчев и Сашо Мијалков, клучните играчи во „Империја“

Многу компании, офшор, стотици папки со документи и изјави од сведоци содржи еден од најобемните предмети на СЈО – „Империја“. Од она што беше претставено пред новинарските екипи, неизбежен е заклучокот дека од досегашната истрага и собраните докази станува збор за класични примери за сомнежи за перење пари пред кои надлежните институции со години молчеле или се откажувале од гонење поради немање докази.

Дел од истрагата е отстапен и на купувањето на „Бетон Штип“ од страна на ТИМ ДОО, „Орка холдинг“, „Езимит“ ДООЕЛ и „Ексико“.

„Кога тие купуваат компанија, не ја купуваат за да ја работат, туку да извлечат што може од имотот на компанијата“, велат од СЈО.

Па, така, и овој пат сознанијата говорат дека од „Бетон Штип“ се извлечени 4 милиони евра, односно газдите ги тераат акционерите со парите да купуваат имот, а понатаму како што се извлекуваат парите, така се инвестираат во други зделки за што патем говорат и последните информации дека речиси 250 работници веќе ги напуштаат работните места од „Бетон Штип“ и истовремено преку суд си ги бараат неисплатените плати за последните четири месеци.

Дел од истрагата го опфаќа и „Фершпед“, односно од моментот кога Кираца Трајковска, која беше еден од мнозинските акционери во “Фершпед“, поради долг во Еуростандард банка, преку посредник побарала кредит од Стопанска банка АД Битола. Камчев, кој е дел од Управниот одбор на банката, наместо кредит, според СЈО, на Трајковска ѝ понудил преку физички лица да ѝ бидат префрлени парите по што биле ослободени нејзините акции од „Фершпед“.

За да им ги продаде акциите на странски инвеститори, таа го ангажирала брокерот Јованче Тасковски. Но, за нејзината намера дознал Штерјо Наков, кој побарал помош од Мијалков, со цел тој да ги купи акциите. Мијалков се договора со Камчев да ја изиграат, па без нејзино знаење, според СЈО, Ненад Јосифовиќ ги продава акциите на физички и правни лица поврзани со Наков за 4 милиони евра повисока цена од реалната. Парите од зделката завршуваат во фирма чии сопственици се „Ексико“, „Орка холдинг“ и „Тимох“.

Во делот од истрагата за „Империја“ влегуваат и стари случаи, кои претходно во обвинителствата завршувале со откажување од гонење поради немање доволно докази. Таков пример е истрагата за „пропаѓањето“ на „Орка спорт“, „Орка текстил“ и други фирми во сопственост на сега покојниот Илија Камчев. Данокот се избегнувал да се плаќа преку лажни стечаи, обезвреднување на имотот и формирање офшор-компании, а потоа парите „чисти“ биле внесувани во земјата, односно целиот имот бил пренесуван на новоформирани компании.

На овој начин, впрочем, и се градела целата империја – преку лојални соработници, изигрување на законитe и формирање компании за еднократна употреба.

Како ќе заврши истрагата и дали случајот ќе добие епилог останува неизвесно. Засега Орце Камчев и Сашо Мијалков се во домашен притвор, а конечниот збор ќе го каже Врховниот суд.

Освен Камчев и Мијалков, осомничени во случајот „Империја“ се и Ратка Куноска-Камчева, мајка на Камчев и неизвршен член на Одборот на директори на „Орка ходинг“, Кристина Камчева-Стојческа, сестра на Камчев и неизвршен член на Одборот на директори на „Жито полог Тетово“, Лилјана Гајдоска, правник во фирмите на Камчев, неизвршен член на Одборот на директори на ЗК „Пелагонија“, Тодор Мирчевски, директор на „Ексико“, Владислав Стајковиќ, сопственик на НВСП, доскорешен директор на „Мобико“ и поранешен директор на „Финзи“, Ванче Мијалчев, извршен директор на „Бетон Штип“, Јованче Тасковски, брокер, и Дејан Јанев од „О.Т.Е. инвест“.

Прикажи повеќе...

Анализи

Политиката го подели СЈО на табори

Објавено пред

„Чарлиевите ангели“ ги нема. Катица Јанева, Ленче Ристоска и Фатиме Фетаи речиси една година не се појавуваат на заеднички прес-конференции. Во јавноста и на социјалните мрежи сè погласни се критиките за работата на специјалното јавно обвинителство и ослабената доверба во оваа институција.

dobivaj vesti na viber

Три и пол години по формирањето, целосен судски епилог има само за два случаја а сè погласни се шпекулациите дека во СЈО владее поделеност на обвинителите на табори, кои меѓусебно не се согласуваат за дејствувањето на ова обвинителство, па тие разлики во мислењата лесно се забележливи и во јавноста.

Трите жени, кои беа симбол за СЈО, ретко може се видат заедно во јавноста, а речиси една година Ленче Ристоска и Фатиме Фетаи не даваат заеднички изјави. Според нашите извори, со слични ставови на една страна биле обвинителките Катица Јанева и Лиле Стефанова, а на друга Ленче Ристоска и Фатиме Фетаи.

Од друга страна, сè поприсутна во јавноста е главната специјална обвинителка Катица Јанева, која, според најавите, во вторник ќе се појави на „1ТВ“, каде што заедно со обвинителите Лиле Стефанова и Трајче Пеливанов треба да одговараат и на прашања од гледачите. Токму во фирмата сопственик на „1ТВ“, „БМЈ медиа груп“, работи синот на Јанева, младиот гевгеличанец Лазар Јанев, за кого веќе беше објавено дека пред вработените бил претставен како директор на правна служба. Пред точно два месеца Јанева беше гостинка на „1ТВ“ и се фотографира со сопственикот на телевизијата, Бојан Јовановски, со назнака дека станува збор за работен состанок.

Во СЈО во последната година во целост се смени практиката на комуникација со јавноста. Последната прес-конференција СЈО ја одржа на 21 март минатата година.

Повеќе нема брифинзи со новинари, а на обвинителките Ристоска и Фетаи не им е дозволено да даваат интервјуа и изјави. Целосна затвореност владее и во однос на истрагите. Случајот „Империја“, во кој, меѓу другите, се осомничени и бизнисменот Јордан Камчев и ексдиректорот на УБК, Сашо Мијалков, беше отворен пред повеќе од 2 месеца, а од СЈО нема дополнителни информации, освен дека истрагата е сложена.

Сите обиди на „Макфакс“ да обезбедат брифинг за случајот беа залудни. Новинарите меѓу себе коментираат дека ова обвинителство, кое наметна транспарентно работење, последнава година се затворило, иако обвинителите поминале серија обуки за комуникација со јавноста. Тоа остава простор за шпекулации во постапувањето по предметите на обвинителството. Од друга страна, во редовното Обвинителство се спроведува тренинг за односи со јавноста на обвинителите.

Според нашите информации, во специјалното јавно обвинителство меѓу некои од вработените владее незадоволство од начинот на работа, особено по последните политички случувања, амнестии и повици за помирување, кои во голем дел влијаат и врз актуелните предмети што се во судска постапка, но и на оние што се во истрага и предистрага, а во кои, меѓу другите, се вклучени и Сашо Мијалков, Елизабета Канческа-Милевска, Али Ахмети, Бујар Османи.

Ексминистерката за култура, КанческаМилевска, е инволвирана во предистрагата за предметот „Скопје 2014“, кој е еден од најобемните предмети на СЈО, за Мијалков се водат повеќе судски постапки, а предметот за агенцијата за обезбедување СГС е во предистрага.

Во процесот на помирувањето наголемо се споменуваа и измените во Кривичниот законик, односно член 353, став 5, кој ја регулира злоупотребата на службената положба преку јавните набавки. Доколку дојде до промена на овој член, како што беше најавувано, помали казни или ослободување од одговорност ќе добијат голем број обвинети во случаите на СЈО, меѓу кои и Мијалков.

Уставниот суд сè уште не расправал по иницијативата на адвокатот Еленко Миланов, кој бара судиите да се произнесат за овој член од Кривичниот законик.

Сите овие политички инволвирања, кои допираат и до СЈО, според нашите извори, довеле до голем раздор во работата на институцијата, која има годишен буџет од 3,7 милиони евра. Некои од обвинителите се разочарани од фактот што нивните предмети и нивната работа зависат исклучително од тековната политичка ситуација, па токму затоа во последниот период и не се работи на нови предистраги бидејќи се чека исходот од тоа што ќе се случува со институцијата и дали евентуално одредени функционери од претходната, но и од актуелната власт, ќе избегнат одговорност.

Прикажи повеќе...

Најново

Свет34 минути

Путин: Не постои средство за пресретнување на ракетата „Орешник“

Рускиот претседател Владимир Путин денеска изјави дека ракетниот систем „Орешник“ не е средство за масовно уништување, туку високо прецизно оружје...

Македонија5 часа

Силниот ветер предизвика штети во Штип: оштетен покрив на училиште, паднати дрвја на повеќе локации

Силен ветар оштети дел од покрив на средното електро-машинско училиште во Штип, а дрво падна и во непосредна близина на...

Македонија5 часа

Град Скопје: Во Шуто Оризари нема јавен превоз поради советничката група на ВМРО-ДПМНЕ

Македонија повторно станува заробена режимска држава во која граѓаните се злоупотребуваат како потрошен материјал на политичките партии за наметнување на...

Македонија6 часа

Студентите и средношколците не смеат да трпат поради партиски препукувања – младите излегоа на протестот за проблемите со градскиот превоз

Студентите и средношколците не смеат да трпат поради партиски препукувања, беше една од пораките кои студентите ги упатија на денешниот...

Македонија6 часа

Курто Дудуш ја обвини Арсовска за расизам и дискриминација: „Пишува ли на автобусите на ЈСП ‘забрането за Роми’“

Градоначалникот на Општина Шуто Оризари, Курто Дудуш, на денешниот протест за јавниот превоз упати повеќе барања до градоначалничката Данела Арсовска,...

Македонија8 часа

За лекарски прегледи се чека и со месеци, а стотици термини останале празни оти граѓаните не дошле: „Ако не можат, нека откажат преку СМС“ – апелираат надлежните

Граѓаните што не може да го искористат закажаниот „Мој термин“ во јавното здравство, преку СМС-порака да го откажат за да...

Топ10 часа

Скопјанка на 69-годишна возраст е жената што загина по удар на автомобил во Чаир

Шеесет и деветгодишна жена, со иницијали Н.П. од Скопје е починатата по ударот на автомобил во Чаир, објави МВР. Несреќата...

Македонија12 часа

Почувствуван земјотрес во Македонија

Утрово е регистриран земјотрес со јачина од 2,10 степени според Рихтер во Македонија. Според првите информации од ЕМСЦ, епицентарот е...

Македонија12 часа

(Видео) ДПМНЕ предизвикувајќи тепачка избегна да одговори зошто не ја укина историската комисија, велат од Левица

„На вчерашната седница за пратенички прашања, пратеникот од Левица, Реџеп Исмаил – Хактан, постави прашања за кои јавноста чека одговор...

Македонија13 часа

СДС со примитивни методи во Собранието го активира насилникот и пудлицата на Венко, Апасиев, велат од ВМРО-ДПМНЕ

„Венко Филипче и СДС тотално се изгубија на политичката мапа по катастрофалниот пораз и последните анкети каде рејтингот им е...

Свет14 часа

Унгарија го поддржа Нетанјаху: Одлуката на Меѓународниот кривичен суд е апсурдна

Министерот за надворешни работи на Унгарија ги критикуваше налозите за апсење на Меѓународниот кривичен суд за израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху...

Европа14 часа

Украинскиот парламент ја одложи седницата, на пратениците им е кажано да ги држат своите семејства подалеку од владиниот кварт на Киев

Украинскиот парламент ја одложи седницата што требаше да се одржи денеска поради безбедносни причини, јави јавната телевизија Суспилнe, повикувајќи се...

Свет15 часа

Ким Џонг-ун ги нападна САД: Никогаш не сме биле толку блиску до термонуклеарна војна со Јужна Кореја

Севернокорејскиот лидер Ким Џонг-Ун ги обвини САД за провокации и ескалација на тензиите, велејќи дека Корејскиот Полуостров никогаш не се...

Топ1 ден

Деветнаесетгодишна девојка го управувала автомобилот со којшто беше усмртена жената во Чаир

Деветнаесетгодишна девојка (А.Џ.) управувала со автомобилот „сеат алтеа“, со којшто попладнево беше прегазена жената во скопската населба Чаир којашто почина...

Скопје1 ден

Студентите на протест поради јавниот превоз, бараат и набавка на нови автобуси и велосипедска инфраструктура

Универзитетското студентско сообрание (УСС-УКИМ) за утре, 22 ноември, најавува протест поради проблемите со јавниот превоз што ќе се случува од...

Топ1 ден

Трагедија вечерва во Чаир: Загина жена, ја прегази автомобил

Жена загина во скопската неселба Чаир, кога во неа удрил автомобил со скопски регистерски ознаки. Според информациите од СВР Скопје...

Скопје1 ден

Владата ќе му позајми на градот Скопје дел од нафтените резерви на државата за ЈСП

Владата вонредно расправаше поради недостигот на енергенси за обавување на јавниот сообраќај на територијата на Град Скопје, при што беше...

Македонија1 ден

(Видео) Избегната тепачка во Собранието, Гаши го повика обезбедувањето

Во македонскиот парламент денеска избегната тепачка меѓу некои од пратениците. Инцидентот се случи меѓу лидерот на Левицата, Димитар Апасиев, и...

Македонија1 ден

Црната листа на САД е многу динамична и отворена за додавање нови имиња, порача Агелер

Американската амбасадорка Анџела Агелер, денеска, одговарајќи на новинарско прашање во врска со црната листа на САД, рече дека таа е...

Скопје1 ден

(Видео) СДСМ со решенија за кризата во Скопје: закон за финансиска поддршка на Градот и на ЈСП, субвенциии за гориво, вели Јанчева

„Како што најавивме, денес сме тука за да ги презентираме нашите конкретни предлози за надминување на кризата во која се...